Ηλίας Μπέλλος
Στο χειρότερο σημείο από το 2017, οπότε και εξαγοράστηκε από τους Ιταλούς, έχουν περιέλθει οι σχέσεις της Hellenic Train με το ελληνικό Δημόσιο. Θρυαλλίδα η τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για ενδεχόμενες ευθύνες της στη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη πριν από δύο χρόνια.
Και συγκεκριμένα για το κατά πόσον η διαβεβαίωση που έδωσε η εταιρεία στη Βουλή ότι η εμπορευματική αμαξοστοιχία που προσέκρουσε μετωπικά με την επιβατική δεν μετέφερε παράνομο και εύφλεκτο φορτίο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Κάτι για το οποίο επέμενε με ανακοίνωσή της και χθες, Πέμπτη, η εταιρεία.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του πρωθυπουργού πως, αν αποδειχθεί ότι η Hellenic Train έδωσε ανακριβείς πληροφορίες στη Βουλή και στις αρμόδιες αρχές μετά το δυστύχημα, «θα πρέπει να λογοδοτήσει και να λογοδοτήσει και ποινικά –προφανώς αυτή δεν είναι δική μου δουλειά–, αλλά να λογοδοτήσει και πολιτικά». «Διότι η Hellenic Train ήταν αυτή η οποία διαβεβαίωνε όχι εμένα, το ελληνικό Κοινοβούλιο», σημείωσε.
Επίσης, η επίμονη άρνηση του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της Hellenic Train, Μαουρίτσιο Καποτόρτο, να απαντήσει στις ερωτήσεις των μελών της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής για το δυστύχημα στα Τέμπη τον στέλνει στον εισαγγελέα. Ακριβώς πριν από ένα χρόνο, ο CEO της Hellenic Train εξετάστηκε ως μάρτυρας στη Βουλή και αρνήθηκε να απαντήσει σε πολλές από τις ερωτήσεις που του τέθηκαν.
Μάλιστα, φέρεται να μην είχε απαντήσει σε καμία ερώτηση που να αφορά την εταιρεία που εκπροσωπούσε, προκαλώντας την οργή όλων των μελών της επιτροπής. Η παρουσία του στην επιτροπή εξελίχθηκε σε τέτοιο «φιάσκο», που όταν του ανακοινώθηκε ότι θα σταλεί η κατάθεσή του σε εισαγγελέα για να ελεγχθεί για ψευδορκία, αρνήθηκε να την υπογράψει. Στη συνέχεια, δε, φέρεται να είπε πως δεν απαντούσε γιατί δεν κατανοούσε τον διερμηνέα που του είχε παρασχεθεί προκειμένου να καταθέσει.
Η κατάθεση εστάλη τότε στην Εισαγγελία Εφετών, η οποία διαβίβασε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας και ανέθεσε την υπόθεση σε εισαγγελέα. Επειτα από έρευνα, ο εισαγγελικός λειτουργός έδωσε παραγγελία σε πταισματοδίκη προκειμένου να τον καλέσει ως ύποπτο σε παροχή εξηγήσεων για το αδίκημα της ψευδούς κατάθεσης.
Παράλληλα, ο εισαγγελέας φέρεται να υπέβαλε αίτημα στην εισαγγελία της Λάρισας, ζητώντας να του διαβιβαστεί πιστοποιητικό για την πορεία της ανάκρισης για το δυστύχημα των Τεμπών, αφού εκ του νόμου απαιτείται προηγουμένως αμετάκλητη κρίση για την κυρία δικογραφία, όταν το ερευνώμενο αδίκημα αφορά ψευδή κατάθεση.
Στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου που είναι επιφορτισμένες με την παρακολούθηση της σύμβασης της Hellenic Train, ήδη από το πρωί της Πέμπτης, νομικοί σύμβουλοι ξεσκονίζουν τη σύμβαση με την οποία μεταβιβάστηκε το 100% των μετοχών της εταιρείας στη Ferrovie Dello Stato Italiane SpA, έναντι συνολικού τιμήματος 45 εκατ. ευρώ. Οπως επίσης μελετούν και τις συμβάσεις με τις οποίες η Hellenic Train εξαγόρασε κατόπιν την εταιρεία συντήρησης τροχαίου υλικού αλλά και τις συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας, για τις άγονες σιδηροδρομικές γραμμές, από τις οποίες λαμβάνει περί τα 50 εκατ. ετησίως. Ολα αυτά προκειμένου να είναι έτοιμοι εάν χρειαστεί να προχωρήσουν σε καταγγελία.
Το ζήτημα αναμένεται να λάβει και διπλωματικές προεκτάσεις καθώς η Ferrovie Dello Stato Italiane SpA είναι μια εταιρεία που έχει ως βασικό μέτοχο το ιταλικό δημόσιο. Για τον λόγο αυτό τα μέτωπα που έχουν ανοίξει με τη Hellenic Train ενδέχεται πλέον να απασχολήσουν και τη συνάντηση της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η οποία είναι προγραμματισμένη να γίνει λίγο μετά τα μέσα Φεβρουαρίου. Την ίδια ώρα, υπάρχουν ανοικτές απαιτήσεις της Hellenic Train από το υπουργείο Μεταφορών για εκτελεσθέντα δρομολόγια δημόσιας υπηρεσίας, που κυμαίνονται μεταξύ 60 και 70 εκατ. ευρώ.
Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ιδρύθηκε το 2005 ως θυγατρική του ΟΣΕ, στο πλαίσιο της τότε προσπάθειας εξυγίανσης του οργανισμού, ο οποίος βαρυνόταν με δανεισμό 10 δισ. ευρώ εγγυημένο από το ελληνικό Δημόσιο, και τον Δεκέμβριο του 2008 η κυριότητά της μεταβιβάστηκε στο Δημόσιο. Εντάχθηκε στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που αποφασίστηκε στο πλαίσιο των μνημονίων και βγήκε προς πώληση σε διαγωνισμό το 2013. Υστερα από αλλεπάλληλες αναβολές, πωλήθηκε τελικά στους Ιταλούς τον Σεπτέμβριο του 2017. Η ιδιωτικοποίηση επέφερε το κλείσιμο του φακέλου κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το χρέος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς τον ΟΣΕ, ύψους 692 εκατ. ευρώ, που διαφορετικά θα έπρεπε να επιστραφούν οδηγώντας είτε τους ελληνικούς σιδηρόδρομους σε εκκωφαντική χρεοκοπία είτε σε επιδείνωση της ήδη δεινότατης τότε δημοσιονομικής θέσης της χώρας.
Οι προσδοκίες
Από νωρίς οι σχέσεις των Ιταλών της Ferrovie και της θυγατρικής της Hellenic Train με την ελληνική πλευρά ήταν τεταμένες. Εκτός από τις διαφορές με την εταιρεία συντήρησης τροχαίου υλικού (ΕΕΣΣΤΥ) και τη ΓΑΙΑΟΣΕ, από την οποία εκμισθώνει τροχαίο υλικό –μονάδες όλες κάποτε του πάλαι ποτέ κραταιού ΟΣΕ–, το ζήτημα του ύψους των αποζημιώσεων για τις άγονες γραμμές αλλά και η εξόφλησή τους ήταν πάντοτε «αγκάθι» στις σχέσεις με την κυβέρνηση και το υπουργείο Μεταφορών.
Παράλληλα, οι προσδοκίες που δημιουργήθηκαν για σύγχρονες, ασφαλείς και ταχύτατες συγκοινωνίες σε βασικά δρομολόγια όπως μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης, με το «Ασημένιο Βέλος», διαψεύστηκαν για διάφορους λόγους (μερικοί από τους οποίους αφορούν και τον ΟΣΕ, ιδιοκτήτη του δικτύου, των γραμμών δηλαδή). Επιπλέον, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων έχει επιβάλει πρόστιμα στην Hellenic Train επειδή, μεταξύ άλλων, σε ελέγχους και πορίσματά της διαπιστώνει ότι τα πιστοποιητικά των μηχανοδηγών είτε είναι ληγμένα, είτε είναι ελλιπή, είτε έχουν λάθη. Ούτε όμως οι προσδοκίες για μεγάλη ανάπτυξη των εμπορευματικών μεταφορών επιβεβαιώθηκαν, ενώ παραμένει επί του παρόντος άγνωστο το ακριβές επιχειρηματικό σχέδιο της εταιρείας ιταλικών συμφερόντων για το εμπορευματικό κέντρο logistics στο «Θριάσιο ΙΙ».
