Γιάννης Παπαδόπουλος
Η δημόσια διαδικτυακή παρουσία του ήταν βραχύβια. Στις 17 Απριλίου, ένας χρήστης της εφαρμογής Telegram δημιούργησε νέο κανάλι που θα λειτουργούσε ως χοάνη συλλογής φωτογραφιών και ερασιτεχνικών βίντεο από ερωτικές στιγμές γυναικών. Στο μήνυμα που ανάρτησε και είχαν ήδη διαβάσει τουλάχιστον άλλα 828 άτομα, ζητούσε να του στείλουν «ακυκλοφόρητο υλικό» εάν ήθελαν να αποκτήσουν πλήρη πρόσβαση.
«Να φαίνεται ότι είναι αυτή ή να αποδεικνύεται ότι είναι αυτή με οποιονδήποτε τρόπο», έγραψε στις οδηγίες του. «Να είναι από αληθινό προφίλ και όχι ψεύτικο, να είναι Ελληνίδα ή να ζει Ελλάδα». Ζητούσε στο πορνογραφικό υλικό που θα λάμβανε να έχει επισυναφθεί και μια φωτογραφία από λογαριασμούς της κάθε γυναίκας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (προφίλ στο Instagram ή στο Facebook) ώστε να μπορέσει να κάνει αντιπαραβολή με τατουάζ, ελιές ή άλλα χαρακτηριστικά και να γίνει η ταυτοπροσωπία. Δεν αρκούσε να έχει στη διάθεσή του μια οποιαδήποτε γυμνή φωτογραφία, έπρεπε αυτή να συνοδεύεται και από τα πραγματικά στοιχεία της εικονιζόμενης, για να διακινηθεί έπειτα χωρίς τη συναίνεσή της.
«Φώτο/βίντεο μόνο με εσώρουχα δεν γίνονται αποδεκτά», έγραψε ο διαχειριστής. Στις 18 Απριλίου, με νέα ανάρτησή του υποστήριξε ότι ήδη 1.000 άτομα είχαν ανταποκριθεί και είχαν προσκληθεί στην κλειστή ομάδα λαμβάνοντας τον σχετικό σύνδεσμο. Μία ημέρα αργότερα το κανάλι έγινε ιδιωτικό, οι αναρτήσεις δεν ήταν πλέον ορατές δημόσια και ο διαχειριστής απενεργοποίησε τον λογαριασμό του. Ωστόσο, το διαδικτυακό ταξίδι των όποιων φωτογραφιών ή βίντεο είχε ήδη συλλέξει μπορεί να συνεχίζεται απρόσκοπτα.
Στον κόσμο της ψηφιακής κλειδαρότρυπας, αυτή είναι η μεθοδολογία που ακολουθούν οι διακινητές μη συναινετικού πορνογραφικού υλικού. Αναρτούν καλέσματα, ανοίγουν και κλείνουν διαρκώς νέα κανάλια ή τα μετονομάζουν για να καλύψουν τα ίχνη τους. «Χώστε υλικό με προφίλ, μάγκες. Στα 500 άτομα κλείνει η ομάδα, γίνεται πριβέ», γράφει διαχειριστής σε μία από τις ομάδες που εντόπισε η «Κ».
Στις αρχές Απριλίου, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «Υπέροχες Γυναίκες» δέχτηκε για μία ακόμη φορά νέες καταγγελίες για σχετικές ομάδες στο Telegram. Ενα από αυτά τα γκρουπ φαινόταν να έχει 15.000 μέλη. Ορισμένες γυναίκες που επικοινώνησαν είχαν εντοπίσει εκεί γυμνές ή παραποιημένες φωτογραφίες τους, ενώ άλλες ανησυχούσαν μήπως κατέληξαν στον ίδιο χώρο δικές τους εικόνες που είχαν μοιραστεί στο παρελθόν με νυν ή πρώην συντρόφους τους.
«Αρχικά υπάρχει ένας απίστευτος φόβος από θύματα, αλλά και πιθανά θύματα. Δεν συνάδει η ταχύτητα με την οποία μπήκε η ψηφιακή εποχή στη ζωή μας σε σχέση το πώς τιμωρούνται αυτά τα εγκλήματα», λέει στην «Κ» η ιδρύτρια των «Υπέροχων Γυναικών», Νεφέλη Χατζηιωαννίδου. «Υπήρξαν θύματα που ανέφεραν ότι προχώρησαν σε καταγγελία στην Αστυνομία και έπειτα από μήνες ρωτήθηκαν εάν θέλουν να κάνουν μήνυση κατ’ αγνώστου».
Τα κίνητρα της δημοσίευσης αυτού του περιεχομένου ποικίλλουν. Οπως προκύπτει και από την έρευνα της «Κ», οι διαχειριστές ορισμένων ομάδων επιδιώκουν το κέρδος, ζητώντας πληρωμή για να επιτρέψουν την πρόσβαση στο υλικό. Αλλες φορές μπορεί η διακίνηση του υλικού και η ταυτοποίηση των γυναικών να γίνεται με στόχο τη διαπόμπευσή τους, τον εκβιασμό τους ή την ικανοποίηση ηδονοβλεπτικών ενστίκτων. Σε αντίστοιχες ομάδες, όπως επισημαίνει στην «Κ» αστυνομική πηγή, είναι σύνηθες ορισμένα μέλη να ρωτούν εάν κάποιος έχει στην κατοχή του υλικό από συγκεκριμένες γυναίκες που έχουν δει στο Instagram ή στο Facebook.
Οι επίμαχες αναρτήσεις που εντόπισε η «Κ» στα κανάλια του Telegram. Ο τιμοκατάλογος ενός διαχειριστή, ο οποίος ζητάει πληρωμή σε κρυπτονομίσματα για να στείλει φωτογραφίες και βίντεο γυναικών, οι διάλογοι χρηστών σε μία από αυτές τις ομάδες και το κάλεσμα άλλου διαχειριστή για να μοιραστούν μαζί του υλικό. Συχνά οι λογαριασμοί καταργούνται ή αλλάζουν επωνυμία, για να καλύψουν τα ίχνη τους.
Σε γνώση της «Κ» βρίσκεται ο τιμοκατάλογος διαχειριστή αντίστοιχων ομάδων στο Telegram. Με 10 ευρώ αναφέρει ότι δίνει πρόσβαση σε 3.000 αρχεία, με 25 ευρώ στέλνει υλικό μεγέθους 126 GB και με 50 ευρώ αναφέρει ότι διαθέτει 26.000 αρχεία. Υποστηρίζει ακόμη ότι παρέχει πρόσβαση σε 12 κλειστές ομάδες, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων γυναίκες από τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη. Ζητάει τα ποσά να καταβάλλονται είτε με προπληρωμένη ηλεκτρονική κάρτα είτε με κρυπτονομίσματα.
Αστυνομικός με εμπειρία στην έρευνα παρόμοιων υποθέσεων εξηγεί στην «Κ» ότι κατά βάση τόσο τα θύματα όσο και οι διακινητές ή θεατές του υλικού είναι νέοι, 20-25 ετών, λόγω της δημοφιλίας των συγκεκριμένων εφαρμογών σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πάντως, έχει διαπιστωθεί ότι στο υλικό περιλαμβάνονται και φωτογραφίες ανήλικων θυμάτων.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, μια αντίστοιχη υπόθεση απασχόλησε την επικαιρότητα, όταν έγινε γνωστό ότι διακινείται ένα link με φωτογραφίες και βίντεο από τις ερωτικές στιγμές 141 γυναικών που είχαν αναρτηθεί σε ηλεκτρονική υπηρεσία αποθήκευσης και διαμοιρασμού αρχείων. Αρκούσε κάποιος να λάβει και να πατήσει στον σχετικό υπερσύνδεσμο για να αποκτήσει πρόσβαση στο υλικό. Αρχικά εμφανιζόταν ένας φάκελος με την ονομασία «Πάτρα», ο οποίος οδηγούσε σε 141 υποφακέλους με τα αρχεία. Η κατηγοριοποίηση είχε γίνει με μεγάλη επιμέλεια, καθώς κάθε υποφάκελος αντιστοιχούσε στο πραγματικό ονοματεπώνυμο του θύματος ή στο όνομα που χρησιμοποιούσε σε λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Εξι από αυτές τις γυναίκες που αναγνώρισαν τον εαυτό τους στο συγκεκριμένο υλικό απευθύνθηκαν στον δικηγόρο Πατρών Κωνσταντίνο Κρεμμύδα. Μία εξ αυτών είχε υποβάλει μήνυση ήδη από το 2018 για τη διακίνηση των φωτογραφιών της. Ο φάκελος της υπόθεσης παραπέμφθηκε το 2020 στην Εισαγγελία Πειραιά, γιατί πιθανότατα εκεί βρισκόταν ο θύτης, και τελικά αρχειοθετήθηκε με υφ’ όρον παραγραφή. Τελικά, όπως αναφέρει ο κ. Κρεμμύδας, οι έξι γυναίκες αποφάσισαν να μην προχωρήσουν σε μηνύσεις υπό τον φόβο ότι μπορούσαν να στοχοποιηθούν περαιτέρω.
Αυτή τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαρο σε ποιο στάδιο βρίσκεται η συγκεκριμένη υπόθεση. Οι πρώτες καταγγελίες για τις 141 γυναίκες είχαν φτάσει στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην Αθήνα στα τέλη του 2021. Η υπόθεση στάλθηκε στην Ασφάλεια της Πάτρας για την ταυτοποίηση θυμάτων, λόγω εντοπιότητας. Κάποιοι ύποπτοι φέρεται να είχαν κληθεί σε ανωμοτί καταθέσεις, αλλά δεν είναι γνωστό εάν ασκήθηκαν διώξεις. Το επίμαχο υλικό, όμως, είναι ακόμη διαθέσιμο.
Τα κυκλωμένα τατουάζ
Ενας νέος σύνδεσμος που οδηγούσε στους 141 φακέλους τέθηκε πρόσφατα υπόψη της «Κ». Περιείχε 1.636 αρχεία (κυρίως φωτογραφίες αλλά και βίντεο), συνολικού μεγέθους 565 MB. Σε ορισμένες περιπτώσεις ένας φάκελος περιλάμβανε μόνο μία φωτογραφία. Υπήρχε όμως και μία περίπτωση φακέλου με 183 αρχεία. Σε κάποιες εικόνες οι διακινητές είχαν κυκλώσει τα τατουάζ μιας γυναίκας. Αυτή η πρακτική παραπέμπει στις οδηγίες που είχε δώσει ο διαχειριστής μιας αντίστοιχης ομάδας στο Telegram για την ταυτοποίηση των θυμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το υλικό είχε ανέβει εκ νέου στην υπηρεσία αποθήκευσης αρχείων που παρέχει η Mega, εταιρεία με έδρα στη Νέα Ζηλανδία. Ο εκτελεστικός πρόεδρος της Mega, Στίβεν Χολ, αναφέρει στην «Κ» ότι ο συγκεκριμένος σύνδεσμος δημιουργήθηκε στις 19/3/2023 και ότι ο χρήστης απέκτησε τον λογαριασμό του και ανέβασε τα αρχεία τον Ιανουάριο. Δεν διευκρινίζει περισσότερα σχετικά με την ταυτότητα του ατόμου που αποθήκευσε αυτό το υλικό, λέει πάντως ότι ήταν χρήστης από την Ελλάδα. Μετά την επισήμανση της «Κ», το συγκεκριμένο link απενεργοποιήθηκε από την εταιρεία και δεν είναι πλέον διαθέσιμο. Δεν αποκλείεται, πάντως, στο μέλλον να εμφανιστεί ξανά από κάποιον άλλο χρήστη. Οπως εξηγεί ο Χολ, η Ελληνική Αστυνομία τούς ενημέρωσε στις 14/11/2022 για το αρχικό link της Πάτρας και το απενεργοποίησαν άμεσα. «Η Mega έχει μηδενική ανοχή σε παράνομη δραστηριότητα», τονίζει.
«Οτιδήποτε ανεβαίνει στο Διαδίκτυο δεν κατεβαίνει», λέει ο κ. Κρεμμύδας, επισημαίνοντας τις αργές διαδικασίες στην αντιμετώπιση αυτών των υποθέσεων, τη δυσκολία ταυτοποίησης των δραστών και το ενδεχόμενο επανατραυματισμού των θυμάτων.
Ισόβια βλάβη: ό,τι ανεβαίνει δεν σβήνεται ποτέ
Η τακτική που ακολουθούν οι ομάδες στο Telegram για να προσελκύσουν νέα μέλη και να συλλέξουν επιπλέον φωτογραφίες και βίντεο δεν είναι καινοφανής. Μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχουν αλλάξει τα μέσα, όχι όμως και η μεθοδολογία. Αυτό προκύπτει και από μία υπόθεση που εξέτασε τον Οκτώβριο του 2007 ο Αρειος Πάγος. Το ανώτατο δικαστήριο της χώρας κλήθηκε να κρίνει τότε δύο αιτήματα αναίρεσης για βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών που παρέπεμπε σε δίκη τέσσερα άτομα. Σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα, μία γυναίκα είχε καταγγείλει ότι διακινούνταν σε ιστοσελίδα γυμνές φωτογραφίες της, τις οποίες κατείχε ο πρώην σύντροφός της. Από την έρευνα της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος διαπιστώθηκε ότι στην ίδια ιστοσελίδα υπήρχε και υλικό παιδικής πορνογραφίας που είχε ληφθεί με τη χρήση κρυφής κάμερας.
Οι κατασκευαστές της ιστοσελίδας προέτρεπαν τους επισκέπτες να στέλνουν οι ίδιοι πορνογραφικό υλικό που είχαν στη διάθεσή τους, βραβεύοντας ανά μήνα την καλύτερη εικόνα. Ο νικητής θα λάμβανε ελεύθερη πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενο. Αλλιώς έπρεπε να πληρώσουν ετήσια συνδρομή 90 δολαρίων. Ο Αρειος Πάγος απέρριψε τις αιτήσεις αναίρεσης των δύο εκ των κατηγορουμένων.
Πλέον ο διαμοιρασμός αυτών των αρχείων έχει «μετακομίσει» σε άλλου τύπου πλατφόρμες και εφαρμογές. Εκτός του Telegram, παρόμοιο υλικό διακινείται και στο Discord, μια δωρεάν εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων που είχε δημιουργηθεί κατά βάση για άτομα που ασχολούνται με διαδικτυακά παιχνίδια. Οι χρήστες μετέχουν σε ιδιωτικές ομάδες στις οποίες έχουν προσκληθεί.
Τον περασμένο Ιανουάριο, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης δύο ετών για παραβίαση των διατάξεων προσωπικών δεδομένων και για συκοφαντική δυσφήμηση έναν άνδρα που είχε ανεβάσει στην πλατφόρμα Chatpic φωτογραφίες της πρώην συντρόφου του. Στο δικαστήριο ο ίδιος υποστήριξε ότι είχε περάσει εκεί τις φωτογραφίες για να μην τις δει η νέα του σύντροφος και θεωρούσε ότι η ιστοσελίδα ήταν χώρος αποθήκευσης αρχείων. Οι ισχυρισμοί του δεν έγιναν δεκτοί από το δικαστήριο, καθώς είναι γνωστό ότι στον συγκεκριμένο ιστότοπο διακινείται ευρέως υλικό εκδικητικής πορνογραφίας.
Η δικηγόρος του θύματος, Αντωνία Λεγάκη, επισημαίνει στην «Κ» ότι το δικαστήριο στην απόφασή του δεν περιορίστηκε στην παραβίαση των προσωπικών δεδομένων, αλλά έκρινε ότι η γυναίκα υπέστη και προσβολή της προσωπικότητάς της. Κάποιες από αυτές τις φωτογραφίες επανεμφανίστηκαν αργότερα σε άλλο χώρο, γεγονός που καταγγέλθηκε από το θύμα μόλις έγινε αντιληπτό. Η δικηγόρος της ζητάει σε αντίστοιχες περιπτώσεις να είναι πιο άμεσες οι ενέργειες εντοπισμού των δραστών.
«Είναι ισόβιες οι βλάβες από αυτό το αδίκημα», τονίζει η κ. Λεγάκη και εξηγεί ότι οποιοσδήποτε αποκτήσει πρόσβαση σε παρόμοιο υλικό μπορεί να το αποθηκεύσει και να το αναρτήσει στο μέλλον κάπου αλλού. «Δεν είναι τυχαίο ότι μετά το Chatpic οι δράστες μεταφέρουν την εγκληματική συμπεριφορά τους στο Telegram, σε άλλο χώρο που θεωρούν ότι θα είναι λιγότερο προσβάσιμος. Οπου και να το κάνουν, όμως, είναι εξίσου εγκληματικό».
Οι αριθμοί
1.636 αρχεία, κυρίως φωτογραφίες αλλά και βίντεο, συνολικού μεγέθους 565 MB, σχετικά με την υπόθεση της Πάτρας, κυκλοφόρησαν εκ νέου τον περασμένο μήνα. Το link κατέβηκε από την εταιρεία Mega έπειτα από υπόδειξη της «Κ».
26.000 αρχεία με προσωπικές στιγμές γυναικών ισχυρίζεται ότι μπορεί να στείλει διαχειριστής καναλιού στο Telegram εάν πληρωθεί ηλεκτρονικά με 50 ευρώ.
