Βίκυ Κατεχάκη
Η συζήτηση άνοιξε χθες το βράδυ και συνεχίζεται μέχρι σήμερα: Γιατί έπεσαν έξω οι δημοσκοπήσεις; «Οι δημοσκόποι έβλεπαν την τάση του αποτελέσματος στα μη σταθμισμένα δείγματα, ωστόσο λόγω της σφοδρής κριτικής που δέχονταν από τον ΣΥΡΙΖΑ, απέφυγαν να τα δημοσιοποιήσουν, προτιμώντας να κάνουν ευνοϊκές σταθμίσεις για το κόμμα της Αριστεράς», απαντά έμπειρος πολιτικός αναλυτής μιλώντας στην «Κ».
«Τα data ήταν εκεί, εμείς απομακρυνόμασταν από αυτά»
Τη συνθήκη κάτω από την οποία εργάστηκαν την περίοδο αυτή οι εταιρείες δημοσκοπήσεων, αποκάλυψε νωρίτερα σήμερα και ο διευθύνων σύμβουλος της MRB, Δημήτρης Μαύρος, ο οποίος, μιλώντας στην τηλεόραση του OPEN, ανέφερε πως τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων των τελευταίων ημερών ουσιαστικά απηχούσαν στα αποτελέσματα της κάλπης.
«Οι απλές σταθμίσεις των στοιχείων έδιναν το αποτέλεσμα», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μαύρος αφήνοντας αιχμές κατά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τη στάση του απέναντι στις εταιρείες δημοσκοπήσεων. «Η αλήθεια είναι ότι όταν υφίστασαι μία πίεση από το 2015 μέχρι σήμερα σε ηθικό, μεθοδολογικό, επιστημονικό, επικοινωνιακό επίπεδο από συγκεκριμένο χώρο -όπως τον Σεπτέμβρη του 2015 και στις εκλογές του 2019- ότι υποεκτιμάς ένα κόμμα, τότε, αφού πάρεις αυτά τα στοιχεία, αρχίζεις και λες “για μισό λεπτό τώρα, μήπως είναι υπερβολή; Μήπως έχω πάλι υποεκτίμηση”; Με αποτέλεσμα όχι να απομακρύνονται τα data από εμάς -μεθοδολογικά το εργαλείο είναι εκεί- εμείς είχαμε την τάση να απομακρυνόμαστε από τα στοιχεία διότι είχαμε υποστεί μετατραυματικό σοκ από προηγούμενες καταστάσεις», είπε ο ίδιος διευκρινίζοντας: «Τα αστάθμιστα τα έβγαζαν στην επιφάνεια. Ξέρετε πόσες μονάδες διαφορά; Όσες βγήκαν. Εάν βγαίναμε έτσι, ξέρετε ποια θα ήταν η επόμενη κίνηση; “Μα αυτά τα δείγματα που μας λέτε είναι για πέταμα, πετάξτε τα!” Άρα εμείς πώς θα αντιδρούσαμε και μάλιστα προεκλογικά;».
Κλειδί οι αναποφάσιστοι
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Pulse, Γιώργος Αράπογλου, παρουσιάζοντας στην «Κ» μία πρώτη ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος, τονίζει ότι η απόκλιση οφείλεται και στην υπερτίμηση του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ από αυτό που ήταν στην πραγματικότητα».
Ο ίδιος σημειώνει ότι τον Σεπτέμβριο του 2015, εκφράστηκαν «κατηγορίες για υποτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ σε δημοσκοπήσεις».
Ενας ακόμη σημαντικός λόγος, όπως αναφέρει, ο οποίος εξηγεί την απόκλιση ήταν και η συμπεριφορά των αναποφάσιστων, συμπεριλαμβανομένων των νέων ψηφοφόρων που η προτίμησή τους, μέχρι την τελευταία στιγμή αποτελούσε για τους δημοσκόπους «λευκό χαρτί».
«Όπως έδειξε το exit poll, εκείνοι που αποφάσισαν το τελευταίο διάστημα συγκροτούν διψήφιο ποσοστό -γύρω στο 19%. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών φαίνεται να κατευθύνθηκε προς τη Νέα Δημοκρατία. Επίσης, το θέμα των νέων ψηφοφόρων που απασχολούσε όλη αυτήν την περίοδο ως προς το πού θα κατευθυνθούν, είχε τη δύναμη να διαφοροποιήσει την εικόνα που βλέπουμε στις δημοσκοπήσεις. Και εκεί το μεγαλύτερο μέρος των νέων κινήθηκε περισσότερο προς τη ΝΔ παρά προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή, το κυβερνών κόμμα φάνηκε να βγαίνει κερδισμένο από όλες αυτές τις “γκρίζες ζώνες” που μας απασχολούσαν, διευρύνοντας τη διαφορά του», τονίζει ο κ. Αράπογλου.
Αστάθμητος παράγοντας οι νέοι
Ο ίδιος προσθέτει πως βασικός τρόπος εξισορρόπησης των αποτελεσμάτων είναι η στάθμιση, δηλαδή η ερώτηση, «τι ψηφίσατε στις προηγούμενες εκλογές». Βάσει της απάντησης το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό όσον αφορά το σύνολο των κομμάτων. «Στους νέους, όμως, όταν τους ρωτάς “τι είχατε ψηφίσει στις προηγούμενες εκλογές” η απάντηση είναι ότι “δεν είχαν δικαίωμα”, επομένως δεν είχαν ψηφίσει. Όταν μεσολαβούν τέσσερα χρόνια από τις προηγούμενες εκλογές, αυτή η ομάδα των νέων ψηφοφόρων που δεν μπορείς να τους “ζυγίσεις” διότι δεν είχαν ψηφίσει τις προηγούμενες φορές, είναι πολύ μεγάλη. Ως εκ τούτου, δεν μπορείς να είσαι βέβαιος ότι το κομμάτι αυτό των νέων είναι αντιπροσωπευτικό πολιτικά με τις αναλογίες που πραγματικά υπάρχουν στους νέους. Αυτός ήταν κι ένας πρόσθετος λόγος που περιμέναμε με αγωνία να δούμε τι θα ψηφίσουν».
Η γενιά Ζ, οι νέοι του Tik-Tok, αυτοί οι απρόβλεπτοι ψηφοφόροι, προτίμησαν αυτή τη φορά να δείξουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη συντηρητική παράταξη. Στις ηλικίες 17-24 το 31,5% ψήφισε ΝΔ, το 28,8% ΣΥΡΙΖΑ και το 10,5% ΠΑΣΟΚ.
«Το γεγονός ότι στο παρελθόν στους νέους υπερείχε ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ τώρα φαίνεται να υπερέχει η ΝΔ, νομίζω ότι δικαιολογεί σε έναν βαθμό αυτήν την επιτυχία και τη μεγάλη διαφορά του κυβερνώντος κόμματος. Και αυτό είναι κάτι που αφορά και τις δύο πλευρές: Έχει να κάνει και με το τι έκανε η Νέα Δημοκρατία και ο πρόεδρός της, αλλά έχει να κάνει και με το τι έκανε ή δεν έκανε η αξιωματική αντιπολίτευση και ο αρχηγός της», εξηγεί ο επικεφαλής της Pulse.
«Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ ήταν 40-20, σε αυτήν την ηλικιακή κατηγορία ήταν 31-28», προσθέτει ο κ Αράπογλου. Παρόλ’ αυτά, επειδή στο παρελθόν ο ΣΥΡΙΖΑ υπερείχε στους νέους ευδιάκριτα και επειδή οι νέοι συνήθως κάνουν επιλογές περισσότερο αντιπολιτευτικές, φαίνεται ότι βρήκαν στην κυβέρνηση ή στον πρωθυπουργό πιο πολλά από αυτά που οι ίδιοι αξιολογούν ως σημαντικά από ό,τι στην αξιωματική αντιπολίτευση και στον αρχηγό της».
Οι πολίτες ψήφισαν κόμμα ή αρχηγό;
Σχετικά με τον ρόλο του προσώπου σε αυτές τις εκλογές και εάν το χθεσινό αποτέλεσμα ουσιαστικά αποτυπώνει την προτίμηση των πολιτών απέναντι στη Νέα Δημοκρατία ή στον ίδιο τον αρχηγό της, ο κ. Αράπογλου, τόνισε: «Σίγουρα μία κυβέρνηση αξιολογείται στο σύνολό της. Νομίζω όμως ότι σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Παράλληλα με το ότι είναι ανθρωποκεντρικές οι επιλογές και στη χώρα μας, η απάντηση είναι προφανής διότι, αν και στην πρόθεση δεν αποτυπωνόταν αυτή η μεγάλη διαφορά μεταξύ κυβέρνησης – αντιπολίτευσης, στους ποιοτικούς δείκτες, τις συγκρίσεις του πρωθυπουργού με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε μια σειρά από τομείς που διερευνούσαμε, όπως οικονομία, άμυνα, εξωτερική πολιτική, θα δείτε ότι αποτυπώνονται διαφορές που είναι πάρα πολύ κοντά στο εκλογικό αποτέλεσμα».
