Σταύρος Τζίμας
Ο Κρίστιαν Μίτσκοσκι θα ορκιστεί τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες νέος πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας. Κυβερνητική εμπειρία δεν διαθέτει και στο επάγγελμα είναι καθηγητής Μηχανικής. Μέχρι τώρα δεν έχει επιδείξει προφίλ χαρισματικού ηγέτη, που παράγει στρατηγική πολιτική σκέψη ούτε έχει πείσει με τη δημόσια παρουσία του ότι συγκινεί και γοητεύει την κοινωνία. Καμιά σχέση, λένε όσοι τον γνωρίζουν, με τον Νίκολα Γκρούεφσκι, που μπορεί να του καταλογίσει κανείς πολλά, αλλά δεν μπορεί να μην του αναγνωρίσει ότι υπήρξε, όπως και ο Ζάεφ για τους σοσιαλιστές, μια δυναμική πολιτική προσωπικότητα που σφράγισε τις εξελίξεις στη χώρα του.
Ομως, ο Μίτσκοσκι πιστώνεται εκ των πραγμάτων τη σαρωτική νίκη του κόμματός του προς την εξουσία, θα μπορούσε να αντιτείνει κανείς. Σοβαροί αναλυτές στα Σκόπια επιμένουν ότι ήταν περισσότερο η απόλυτη κατάρρευση των «ανίκανων και διεφθαρμένων» σοσιαλιστών, που του έδωσε στο «πιάτο» την εξουσία και όχι η ακτινοβολία του ιδίου και η απήχηση των θέσεων του κόμματός του στο εκλογικό σώμα.
Η ώρα της αλήθειας, σε κάθε περίπτωση, πλησιάζει για τον ηγέτη του VMRO. Ο Μίτσκοσκι έχει να διαχειριστεί καυτά ζητήματα που άπτονται, όχι μόνο της εσωτερικής κατάστασης (διαφθορά, οικονομία, κ.λπ.), αλλά κυρίως στρατηγικής φύσεως, υπαρξιακά για τη χώρα του θα έλεγε κανείς.
Η ιστορία του κόμματός του δεν προϊδεάζει για μια προσέγγιση των ανοιχτών μετώπων με τους γείτονες στη βάση της συνεννόησης, ώστε να μην ερεθίσει εθνικιστικά φαντάσματα του παρελθόντος.
Διαθέτει το πολιτικό ανάστημα να υποστείλει τα λάβαρα του εθνικισμού με τα οποία πορεύτηκε έως τώρα το VMRO DPMNE και να το βάλει για τα καλά στις ευρωπαϊκές ράγες;
«Φοβισμένος»
Ευρωπαίος αξιωματούχος έλεγε στην «Κ» πως αποκόμισε την εντύπωση ενός ανθρώπου «φοβισμένου και αμήχανου γι’ αυτό που έβλεπε να του έρχεται» – την κατάρρευση δηλαδή των σοσιαλιστών και την ανάληψη της τύχης της ευάλωτης Βόρειας Μακεδονίας, σε μια περίοδο που έχει ανοιχτά μέτωπα, όχι μόνο με τους γείτονες, αλλά και στα σπλάχνα της.
Αρχής γενομένης από τον σχηματισμό κυβέρνησης, ο Μίτσκοσκι θα πρέπει να αποφασίσει με ποιους θα συγκυβερνήσει, δεδομένου ότι δεν έχει την πλειοψηφία.
Αλλά ακόμη κι αν διέθετε 61 έδρες, θα ήταν υποχρεωμένος να συμπεριλάβει αλβανικά κόμματα, τακτική που παραδοσιακά και άτυπα ακολουθείται μετά τη συμφωνία της Αχρίδας το 2001, οπότε τα δυο μεγαλύτερα κόμματα, το σλαβομακεδονικό και το αλβανικό συγκυβερνούν.
Ο ίδιος έχει δηλώσει πως θα συγκροτήσει κυβέρνηση με το VLEN («Αξίζει»), έναν συνασπισμό τεσσάρων μικρών αλβανικών κομμάτων με 13 έδρες, κάποια από τα οποία θεωρούνται υπό τη «φτερούγα» της Τουρκίας και τα άλλα υπό την επιρροή του ριζοσπάστη Αλβανού πρωθυπουργού του Κοσόβου, Αλμπίν Κούρτι.
Επιλέγει έτσι να αφήσει εκτός εξουσίας το πανίσχυρο DUI του Αλί Αχμέτι, με στενές σχέσεις με τον Εντι Ράμα, που αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα στις εκλογές, αναλαμβάνοντας το ρίσκο της ενεργοποίησης του εν υπνώσει επικίνδυνου εθνοτικού ρήγματος, κάτι που με διορατικότητα είχε αποφύγει ο σκληρός εθνικιστής Νίκολα Γκρούεφσκι, συγκυβερνώντας με το κόμμα του Αχμέτι.
Με βάση μια τέτοια ανάλυση, μερικοί γνώστες της πολιτικής πραγματικότητας στα Σκόπια υποστηρίζουν πως αργά ή γρήγορα ο Μίτσκοσκι θα αναγκαστεί να συμμαχήσει με τον Αχμέτι αν θέλει να μην του «ψήσει το ψάρι στα χείλη» ο έμπειρος ηγέτης, που θεωρείται από τη Δύση ως πυλώνας σταθερότητας στα Σκόπια και έχει αναδειχθεί σε προνομιακό συνομιλητή της στο αλβανικό τόξο της Bαλκανικής γενικότερα.
Ολα αυτά συζητιούνται στα διπλωματικά παρασκήνια στα Σκόπια και όχι μόνο.
Θύελλα αντιδράσεων για το «Μακεδονία» της Σιλιάνοφσκα
Σημειώνεται μάλιστα ότι η στάση της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες, καθώς στο πλαίσιο της ορκωμοσίας της αποκάλεσε «Μακεδονία» τη χώρα της, παρά το γεγονός ότι στο επίσημο κείμενο που της υπαγορεύτηκε από τον απερχόμενο πρόεδρο της Βουλής ο όρος ήταν «Βόρεια Μακεδονία», όπως προβλέπεται στη Συμφωνία των Πρεσπών.
Η πρέσβης της Ελλάδας στη Βόρεια Μακεδονία, Σοφία Φιλιππίδου, η οποία είχε προσκληθεί στη συνεδρίαση της Βουλής για την ορκωμοσία, αποχώρησε σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Η ίδια φέρεται να έχει εκφράσει από πριν την επιθυμία να μην ορκιστεί στο σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά της «Μακεδονίας» απλώς, ενός κράτους δηλαδή που επισήμως δεν υπάρχει μετά τη συμφωνία των Πρεσπών.
Αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένα πρώτο δείγμα –και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο– της πολιτικής ακύρωσης στο εσωτερικό της συμφωνίας με την Ελλάδα που σχεδιάζει να ακολουθήσει η κυβέρνηση VMRO DPMNE και φυσικά η Αθήνα δεν θα το αφήσει να «πέσει κάτω».
Μήνυμα από την Αθήνα
Τα μηνύματα, εξάλλου, από ελληνικής πλευράς έχουν φτάσει στον Μίτσκοσκι μέσω πολλών διαύλων και όλα λένε πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να εμποδίσει την ενταξιακή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας, φτάνει η νέα κυβέρνηση στα Σκόπια να σεβαστεί τα συμφωνημένα και πρώτα απ’ όλα το ζήτημα της ονομασίας.
«Ούτε εμείς θέλουμε να τους έχουμε απέναντί μας και να αναγκαστούμε να τους σπρώξουμε στη “μαύρη τρύπα”, αλλά ούτε οι ίδιοι έχουν ανάγκη από περισσότερους εχθρούς απ’ όσους έχουν ήδη και ο Μίτσκοσκι είναι αρκετά έξυπνος για να το καταλάβει», τόνιζε στην «Κ» κυβερνητική πηγή στην Αθήνα.
Στο «ανατολικό μέτωπο», αυτό δηλαδή με τη Βουλγαρία, η Σόφια διαμήνυσε επισήμως με δηλώσεις του προέδρου Ρούμεν Ράντεφ και του πρωθυπουργού Ντίμιταρ Γκλάβτσεφ, ότι δεν προτίθεται να προβεί σε υποχωρήσεις από αυτά που έχουν συμφωνηθεί για την τροποποίηση του συντάγματος στη Βόρεια Μακεδονία για την κατοχύρωση βουλγαρικής μειονότητας.
