Πέννυ Μπουλούτζα
«Ο παγκόσμιος πληθυσμός, όλοι, έχουμε γίνει ένα τεράστιο εργαστήριο μεταλλάξεων», τονίζουν οι ειδικοί επιστήμονες, που δεν αποκλείουν ραγδαίες εξελίξεις στην πανδημία, με την εμφάνιση νέων στελεχών, τα οποία υπαγορεύουν την ανάγκη όσο το δυνατόν καλύτερης προετοιμασίας για την πρόληψη και, κυρίως, τη θεραπεία της COVID-19.
Η πολύ μεγάλη εξάπλωση του ιού σε διεθνές επίπεδο, ως αποτέλεσμα της άρσης των περιοριστικών μέτρων, δίνει έδαφος στον ιό να εξελίσσεται και μάλιστα με ταχύτητα που βαίνει αυξανόμενη. Μόνο μέσα στο 2022 έχουν καταγραφεί στη χώρα μας τρεις εξάρσεις με διαφορετικές παραλλαγές: της «Όμικρον» ΒΑ.1 τον περασμένο Ιανουάριο, της «Όμικρον» ΒΑ.2 την άνοιξη και εσχάτως της «Όμικρον» ΒΑ.5. Τελευταία προσθήκη στις παραλλαγές, τις οποίες παρακολουθούν στενά οι ειδικοί, είναι η «Όμικρον» ΒΑ.2.75, την οποία κάποιοι αποκαλούν «Κένταυρο». Ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές Μαΐου στην Ινδία και εν συνεχεία εντοπίσθηκε σε άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και ευρωπαϊκές. Προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την αξιολόγηση της σοβαρότητας αυτού του στελέχους.
Στη χώρα, έως και την Παρασκευή δεν είχε εντοπισθεί ο «Κένταυρος». Η «Όμικρον» ΒΑ.5, όμως, έχει προκαλέσει τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες μεγάλη αύξηση στον αριθμό των κρουσμάτων, αλλά και πίεση στο ΕΣΥ όσον αφορά τις απλές κλίνες νοσηλείας. Η εκτίμηση είναι ότι βρισκόμαστε στην κορυφή του κύματος αυτού, το οποίο θα υποχωρήσει λίγο πριν σταθεροποιηθεί, σε υψηλά ωστόσο επίπεδα.
Αισιόδοξες είναι οι αρχές όσον αφορά τις νοσηλείες σε ΜΕΘ, καθώς εκτιμούν ότι δεν θα αυξηθούν σημαντικά. Σημειώνεται ότι στα μέσα της περασμένης εβδομάδας νοσηλεύονταν σε απλές κλίνες COVID περισσότεροι από 2.200 ασθενείς και σε κλίνες Εντατικής COVID περίπου 100 ασθενείς.
«Αυτή τη στιγμή παρατηρείται πολύ μεγάλη έξαρση του ιού, η οποία όμως σε παγκόσμιο επίπεδο υποκαταγράφεται», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, Αθανάσιος Τσακρής. Οπως εξηγεί, «δεν είναι δυνατόν, κυρίως λόγω της έντασης του επιδημικού φαινομένου, το σύστημα των εργαστηριακών ελέγχων να μπορέσει να ανταποκριθεί στην τεράστια εξάπλωση του ιού αυτή τη στιγμή. Η υποκαταγραφή ίσως είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα πραγματικά κρούσματα ίσως είναι επτά έως δέκα φορές περισσότερα από αυτά που επισήμως καταγράφονται. Ετσι, έχουμε φθάσει σε αυτό που αποκαλείται “τυφλό σημείο”, το οποίο δεν μας επιτρέπει να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για το πώς εξελίσσεται η πανδημία».
Ραγδαίες εξελίξεις
Σύμφωνα με τον κ. Τσακρή, όσον αφορά τη νέα υποπαραλλαγή ΒΑ.2.75, «όλα δείχνουν ότι έχει τη δυναμική να επικρατήσει και να παίξει καθοριστικό ρόλο στο άμεσο μέλλον. Και δεν αποκλείεται να δούμε ραγδαίες εξελίξεις και στη συνέχεια, γιατί ο παγκόσμιος πληθυσμός, όλοι, έχουμε γίνει ένα τεράστιο εργαστήριο μεταλλάξεων και ανασυνδυασμών του ιού».
Οπως επισημαίνει ο καθηγητής Μικροβιολογίας, «υπάρχουν πλέον πολλές περιπτώσεις ανθρώπων, ανεξαρτήτως του εμβολιαστικού τους στάτους, που έχουν νοσήσει το τελευταίο εξάμηνο και με τις τρεις υποπαραλλαγές της “Ομικρον”. Αυτό δείχνει πόσες σημαντικές διαφορές έχουν αυτές οι υποπαραλλαγές μεταξύ τους, που τους δίνουν τη δυνατότητα να διαφεύγουν ξανά και ξανά της ανοσιακής μας απάντησης. Οι επαναλοιμώξεις, μάλιστα, δεν είναι πάντα πιο ήπιες και συμβάλλουν στη χρονιότητα των συμπτωμάτων που καθορίζουν τη λεγόμενο long COVID. Κάθε νέα λοίμωξη, δηλαδή, αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης χρόνιων προβλημάτων υγείας, όχι μόνο σωματικών αλλά και ψυχικών».
Προβλέψεις για το πόσο επικίνδυνες θα είναι οι νέες μεταλλάξεις, τις οποίες όλοι οι ειδικοί θεωρούν σχεδόν σίγουρο ότι θα δούμε, δεν μπορούν να γίνουν. «Η “Ομικρον” ΒΑ.5 ήρθε να διαψεύσει τις εκτιμήσεις μας ότι κάθε νέα μετάλλαξη που επικρατεί θα είναι λιγότερο παθογόνος και θα κάνει λιγότερο σοβαρές λοιμώξεις. Σε σχέση με την “Ομικρον” ΒΑ.1 και την ΒΑ.2 φαίνεται να έχει μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, να διαφεύγει περισσότερο της οποιασδήποτε ανοσιακής απάντησης που έχουμε αναπτύξει και να προκαλεί πιο έντονα συμπτώματα», επισημαίνει ο κ. Τσακρής.
Αναφερόμενος στη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθήσουμε πλέον, ο ίδιος εκτιμά ότι εκτός από την τέταρτη δόση του εμβολίου, η οποία συνιστάται σε άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, είναι αναγκαίο οι προσπάθειες να ενταθούν και στο θέμα της επάρκειας αλλά και της πρόσβασης των ασθενών σε αντιιικά φάρμακα. «Υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης. Σήμερα οι ενδείξεις παραμένουν πολύ περιορισμένες, αποκλείοντας έτσι κατηγορίες ασθενών ακόμα και με υποκείμενα νοσήματα από το να λάβουν τη φαρμακευτική αγωγή, και οι διαδικασίες υποβολής αίτησης, έγκρισης από επιτροπή και αποστολής του φαρμάκου είναι χρονοβόρες και μερικές φορές οδηγούν σε καθυστερήσεις. Ομως, είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής να λάβει το φάρμακο όσο το δυνατόν νωρίτερα, στη φάση του ιικού αναδιπλασιασμού. Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, έχουν αποφασίσει τα αντιιικά να συνταγογραφούνται από τον γιατρό και ο ασθενής να τα παίρνει απευθείας από το φαρμακείο. Ειδικά η Ελλάδα, με το καταπονημένο σύστημα υγείας, χρειάζεται πιο απλουστευμένες διαδικασίες στη χορήγηση των αντιιικών φαρμάκων, τα οποία θα περιορίσουν τις βαριές νοσήσεις και τις νοσηλείες», καταλήγει.
