ΚΥΠΕ
Το γεγονός ότι υπάρχει ένας συναγωνισμός στην εξερεύνηση του διαστήματος μας δίνει ελπίδα ότι μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη είναι δυνατό να γίνει κατά τη διάρκεια της ζωής μας, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Δρ Δημήτρης Σταματέλλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Central Lancashire του Ηνωμένου Βασιλείου.
Σε συνέντευξή του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ. Σταματέλλος μίλησε για την διαστημική κούρσα, τις ετοιμασίες για επιστροφή στη Σελήνη με την πρώτη γυναίκα να πατά το πόδι της στο φεγγάρι, τα οφέλη από την εξερεύνηση του διαστήματος, και το ταξίδι στον πλανήτη Άρη, που όταν συμβεί, ο άνθρωπος θα καταστεί πολύ-πλανητικό είδος.
Τα πρώτα βήματα στη Σελήνη, «Ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα»
Τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στη Σελήνη, στις 21 Ιουλίου 1969, ήταν μια κομβική στιγμή για την εξερεύνηση του διαστήματος και πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές αστροναυτών, αστρονόμων, διαστημικών φυσικών και μηχανικών πυραύλων.
«Ουσιαστικά υπήρξε ο καταλύτης της εξέλιξης των τηλεπικοινωνιακών, μετεωρολογικών και δορυφόρων πλοήγησης που είναι μέρος της καθημερινότητάς μας αν και χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε» είπε ο κ. Σταματέλλος.
Πρόσθεσε ότι ταυτόχρονα ήταν και το επιστέγασμα του 11ετούς προγράμματος «Απόλλων» (Apollo) της NASA και ότι κατά τη διάρκεια αυτού του προγράμματος 12 άνθρωποι περπάτησαν στην επιφάνεια της Σελήνης με τον τελευταίο στις 14 Δεκεμβρίου 1972. Από τότε κανείς άνθρωπος δεν έχει βρεθεί παραπέρα μιας χαμηλής τροχιάς γύρω από τη Γη.
«Πολλά έχουν αλλάξει από τότε. Η τεχνολογία έχει κάνει απίστευτα άλματα μπροστά» τόνισε και συνέχισε λέγοντας ότι το πόσο μπροστά μπορούμε να το καταλάβουμε αν αναλογιστούμε ότι η υπολογιστική δύναμη ενός κινητού τηλεφώνου σήμερα είναι 100.000 φορές μεγαλύτερη από τη δύναμη του υπολογιστή που πήγε τον άνθρωπο στη Σελήνη.
«Πλέον έχουμε και τη γνώση αλλά και την τεχνολογία, ώστε μια τέτοια αποστολή, να μην είναι κάτι το εξαιρετικά δύσκολο, όπως ασφαλώς ήταν πριν από 6 δεκαετίες. ‘Όμως γιατί το ενδιαφέρον μας για τη Σελήνη ατόνησε; Ίσως απλά λόγω της έλλειψης συναγωνισμού μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων της εποχής, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, που επιταχύνθηκε με την κατάρρευση της τελευταίας, αλλά και της μη ύπαρξης κάποιου άμεσου οικονομικού οφέλους από τις επανδρωμένες αποστολές» είπε.
Ετοιμασίες για επιστροφή στη Σελήνη, η πρώτη γυναίκα στην αποστολή ΑΡΤΕΜΙΣ
Ο κ. Σταματέλλος είπε στο ΚΥΠΕ ότι τελευταία το θέμα της εξερεύνησης της Σελήνης αναθερμαίνεται και ότι πριν από δύο μήνες το τηλεσκόπιο SOFIA, ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 2.7 μέτρων τοποθετημένο σε ένα ειδικά διαμορφωμένο Boeing 747 που εκτελεί πτήσεις σε μεγάλο ύψος, ανακάλυψε νερό στις σκιές κρατήρων στο φωτεινό μέρος της Σελήνης.
«Οι ποσότητες νερού είναι εξαιρετικά χαμηλές, 100 φορές λιγότερο νερό απ’ ότι στη Σαχάρα, όπως ανέφερε η NASA, αλλά αυτή η ανακάλυψη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρχουν μεγαλύτερα αποθέματα νερού» είπε.
Πρόσθεσε πως η νέα ανερχόμενη δύναμη, η Κίνα, δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τη Σελήνη αφού πριν από ένα χρόνο, μια αποστολή της προσεληνώθηκε για πρώτη φορά στη μακρινή πλευρά της Σελήνης, και πριν από μερικές εβδομάδες μια άλλη κινέζικη αποστολή επέστρεψε στη Γη φέρνοντας πέτρες από την επιφάνεια της Σελήνης για μελέτες, για πρώτη φορά μετά από 4 δεκαετίες.
Επίσης, οι ΗΠΑ, επανέρχονται δυναμικά στο πεδίο. Ο κ. Σταματέλλος υπενθύμισε ότι πρόσφατα η NASA ανακοίνωσε τους πρώτους αστροναύτες του προγράμματος «Άρτεμις» (Αrtemis) που έχει σκοπό επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη, με την πρώτη, που θα ηγείται από την πρώτη γυναίκα που θα πατήσει στη Σελήνη, να αναμένεται το 2024.
Δισεκατομμυριούχοι οι νέοι παίκτες στην διαστημική κούρσα, πολλά τα οφέλη
Ο κ. Σταματέλλος είπε ότι η νέα εποχή του διαστημικού αυτού «αγώνα» έχει και άλλους συναγωνιζόμενους που δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε στην αρχή του αιώνα που δεν είναι άλλοι από τις ιδιωτικές εταιρίες.
Είπε ότι τις περασμένες δεκαετίες τέτοιες εταιρίες είχαν στόχους μικρής φιλοδοξίας, π.χ. τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους. Ωστόσο, αυτό έχει αλλάξει με τη δημιουργία εταιριών που μπορούν να θεωρηθούν μικρές NASA, όπως η Space X, η Virgin Galactic, και η Blue Origin, που ηγούνται από εικονικούς επιχειρηματίες: τον Elon Mask (της εταιρίας ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla), τον Richard Branson (του ομίλου Virgin), και τον Jeff Bezos (της Amazon), αντίστοιχα.
Ειδικά, η Space X έχει εξελιχθεί στον κύριο πρωταγωνιστή, με μεγάλες επιτυχίες όπως τη δημιουργία της διαστημικής κάψουλας «Δράκος» (Dragon), που χρησιμοποιήθηκε από την NASA για να στείλει τους αστροναύτες της στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Αποικίες στο διάστημα, άλματα στην φαρμακολογία, εξόρυξη μετάλλων
«Είναι γεγονός ότι εκείνο που εμπνέει και ωθεί αυτούς τους δισεκατομμυριούχους επιχειρηματίες στο Διάστημα είναι το «μικρόβιο» της εξερεύνησης. Είναι γνωστή η δεδηλωμένη πρόθεση του Elon Mask να στείλει 1 εκατομμύριο ανθρώπους στον Άρη μέχρι το 2050, με την πρώτη επανδρωμένη αποστολή το 2026. ‘Οσο και αν είναι εξαιρετικά αισιόδοξο αυτό το σχέδιο, δείχνει ότι υπάρχει φιλοδοξία αλλά και η πρόθεση για να κυνηγήσουμε αυτό που τώρα τουλάχιστον φαντάζει σαν όνειρο», σημείωσε.
Παράλληλα, πρόσθεσε, γίνεται σιγά σιγά κατανοητό ότι η εξερεύνηση του Διαστήματος μπορεί να έχει πολλά επιστημονικά και οικονομικά ανταλλάγματα και αναφέρθηκε στα θέματα υγείας και εξόρυξης μετάλλων.
«Πειράματα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας μπορούν να οδηγήσουν σε ανακαλύψεις στον τομέα της φαρμακολογίας και μικροβιολογίας που θα συμβάλουν στη δημιουργία φαρμάκων και εμβολίων για την καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών, σε συνθήκες που δε μπορούν να αναπαραχθούν στη Γη» είπε.
Επιπλέον, ανέφερε, η πιθανή εξόρυξη μετάλλων (π.χ. τιτάνιο, αλουμίνιο αλλά και πολύτιμα μέταλλα όπως χρυσός, άργυρος και πλατίνα) από αστεροειδείς και τη Σελήνη μπορεί να δώσει το έναυσμα και σε άλλες ιδιωτικές εταιρίες για να ασχοληθούν με την εξερεύνηση του Διαστήματος, μιας και θα μπορέσουν να έχουν σημαντικά οικονομικά οφέλη, ενώ ταυτόχρονα θα υπάρξει και ένα όφελος ως προς την ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας.
Ταξίδι στον πλανήτη Άρη, πολλές οι προκλήσεις
Ερωτηθείς πότε θα μπορέσει η ανθρωπότητα να κάνει το τολμηρό βήμα προς τον Άρη, είπε ότι υπάρχει η βεβαιότητα ότι έχουμε την τεχνογνωσία για να πάμε στον Άρη, αλλά δυστυχώς δεν αρκεί αυτή.
Πρέπει, συνέχισε, να αναπτύξουμε και την τεχνογνωσία για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε όταν θα είμαστε εκεί.
Όπως είπε, η απόσταση του Άρη από τη Γη είναι αρκετά μεγάλη και ο συνεχής εφοδιασμός σε τρόφιμα και άλλες προμήθειες με αποστολές από τη Γη δεν είναι βιώσιμος σε βάθος χρόνου.
«Έχουν γίνει πειράματα σε «φούσκες επιβίωσης» που προσομοιώνουν σε κάποιο βαθμό τις συνθήκες στον Άρη, αλλά το απόλυτο πείραμα που θα βοηθήσει καταλυτικά στην εξέλιξη της τεχνολογίας επιβίωσης θα ήταν μια μόνιμη βάση στη Σελήνη, που σε πρώτη φάση θα έχει επιστημονικούς στόχους», τόνισε.
Ο κ. Σταματέλλος είπε στο ΚΥΠΕ ότι αστρονόμοι ήδη έχουν προτείνει και έχουν σχεδιάσει τη δημιουργία ενός τηλεσκοπίου στη Σελήνη και ότι μια τέτοια βάση θα μας δώσει την απαραίτητη τεχνογνωσία αλλά και αυτοπεποίθηση, ώστε μια μελλοντική επανδρωμένη αποστολή στον Άρη να είναι ένα φυσικό βήμα και όχι ένα άλμα προς το άγνωστο.
«Το γεγονός ότι υπάρχει ένας συναγωνισμός στην εξερεύνηση του διαστήματος με κάνει να ελπίζω ότι μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη είναι δυνατό να γίνει κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Και σίγουρα θα είμαι από τους πρώτους που θα δηλώσουν συμμετοχή για το ονειρικό αυτό ταξίδι» κατέληξε ο κ. Σταματέλλος.
