Kathimerini.com.cy
Η «Καθημερινή» της Κυριακής που κυκλοφορεί στις 30 Οκτωβρίου φιλοξενεί μια αποκαλυπτική μαρτυρία για την εξόντωση των χριστιανικών πληθυσμών της Μικρασίας.
«Η καταστροφή της Σμύρνης δεν αποτελεί παρά την τελευταία πράξη του σταθερού προγράμματος εξόντωσης της χριστιανοσύνης από όλο το μήκος και το πλάτος της παλιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας […]. Αυτή η διαδικασία εξόντωσης απαίτησε ένα σημαντικό χρονικό διάστημα για να συντελεστεί. Την διέκριναν προκαθορισμένοι στόχοι, σύστημα και μεγάλη προσοχή, έστω και στην πιο μικρή λεπτομέρεια. Ολοκληρώθηκε με απερίγραπτες ωμότητες, προξενώντας την καταστροφή μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπινων υπάρξεων από οποιονδήποτε άλλο διωγμό που εξαπολύθηκε στην μετά Χριστόν εποχή».
Αυτή είναι η εκτίμηση του Τζορτζ Χόρτον για όσα συνέβησαν στη Μικρά Ασία τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Περιέχεται στο βιβλίο «Η μάστιγα της Ασίας». Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1926, προκαλώντας μεγάλη αίσθηση, χαρακτηρίστηκε όμως «ανάρμοστο και απρεπές» από αμερικανικούς διπλωματικούς κύκλους.
Διπλωμάτης, δημοσιογράφος, πεζογράφος και ποιητής, ο Χόρτον ήταν πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη την περίοδο 1911-1917 και 1919-1922. «Ο ίδιος», γράφει, «όχι μόνο παρακολούθησα προσωπικά αλλά και επαλήθευσα από άλλους μάρτυρες τη φρικαλέα μεταχείριση των χριστιανικών πληθυσμών στο βιλαέτι της Σμύρνης, τόσο κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, όσο και πριν από την έκρηξή του». Και για την καταστροφή της Σμύρνης: «Ήμουν αυτόπτης μάρτυς στην εξέλιξη της δάντειας αυτής τραγωδίας, που όμοιά της δύσκολα θα βρεθεί στην παγκόσμια ιστορία».
Εγκαταλείποντας την πόλη, επιβιβάστηκε στο αμερικανικό αντιτορπιλικό “Simpson”. «Η τελευταία εικόνα από τη δύσμοιρη πόλη της Σμύρνης» γράφει, «χαράχτηκε στη μνήμη μου: τεράστια σύννεφα που ολοένα μεγάλωναν και ανέβαιναν στον ουρανό, μια στενή παραλία σκεπασμένη από ένα τεράστιο ανθρώπινο πλήθος με τη φωτιά στην πλάτη και τη θάλασσα μπροστά του και, αγκυροβολημένος σε μικρή απόσταση, ένας ισχυρός στόλος από διασυμμαχικά πλοία να παρακολουθεί αμέτοχος».
«Η καταστροφή της Σμύρνης» συμπληρώνει, «συνέβηκε το 1922, μόλις έξι χρόνια μετά τη μαζική σφαγή των Αρμενίων. Καμιά πράξη που διαπράχθηκε ποτέ από την τουρκική φυλή σε ολόκληρη την αιματοβαμμένη ιστορία της δεν είχε πιο βάναυσα και ακόλαστα χαρακτηριστικά, ούτε υπήρξε τόσο παραγωγική στις χειρότερες δυνατές μορφές βασανιστηρίων που επιβλήθηκαν ποτέ σε άοπλους και ανυπεράσπιστους ανθρώπους. Ήταν το μακάβριο και σατανικό τέλος που ταίριαζε στη φοβερή αυτή τραγωδία της εξόντωσης των χριστιανών της Μικράς Ασίας».
Μαζί Κ, Ταξίδια και New York Times
