Kathimerini.gr
Εως το καλοκαίρι του 2025 θα ανοίξει τις πόρτες του για το κοινό το Μουσείο Γιάννη Ρίτσου στο κάστρο της Μονεμβασιάς, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ». Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί η α΄ και η β΄ φάση του έργου, οι οποίες φέρουν την έγκριση του Συμβουλίου Μουσείων του ΥΠΠΟ και κατά το τρέχον διάστημα υλοποιούνται ταυτόχρονα οι δύο τελευταίες φάσεις με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης τα μέσα του 2025.
Οπως λέει στην «Κ» η μελετητική ομάδα της εταιρείας Tetragon Α.Ε. που είναι ανάδοχος του έργου, «το σπίτι με τον εξοπλισμό της επίπλωσης δημιουργεί μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα για τον επισκέπτη, την οποία η μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη έλαβε υπόψη, σεβόμενη την εσωτερική και εξωτερική μορφολογία του κτιρίου. Η ανθρώπινη διάσταση, ο βιωμένος χώρος είναι στοιχεία που ενσωματώθηκαν στις θεματικές ενότητες με τέτοιο τρόπο ώστε να δένουν αρμονικά με το κέλυφος μέσα στο οποίο αναπτύσσονται. Κάθε χωρική ενότητα επιδιώκει την ανάδειξη μιας όψης της ζωής του ποιητή».
Ο Γιάννης Ρίτσος έχει αφιερώσει στη γενέθλια πόλη του μια ποιητική συλλογή με τίτλο «Μονοβασιά». Στο ομώνυμο ποίημα, που γράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 1972 στο σπίτι του, μιλάει για τη Μονεμβασιά «με τις σαράντα τέσσερις βυζαντινές καμάρες» όπου φυτρώνει η αγριοσυκιά και ο ήλιος χτυπάει αμείλικτος τις σιδερόπετρες. Η ποίησή του είναι βαθιά επηρεασμένη από τον τόπο του – τη δύναμη και τη λιτότητα τοπίου και ανθρώπων, την αδιάλειπτη παρουσία της πόλης μέσα στην ελληνική ιστορία.
Το πρώτο σπίτι της οικογενείας Ρίτσου βρισκόταν απέναντι από την εκκλησία της Παναγιάς Χρυσαφίτισσας, αλλά αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στην κατοικία που απέχει περίπου 150 μέτρα από την κεντρική πύλη του κάστρου. Είναι το πρώτο σπίτι του ενεργού οικισμού της Κάτω Πόλης, σε άμεση επαφή και συνάρτηση με το δυτικό τείχος και τον περίδρομό του. Ο αρχικός πυρήνας του σπιτιού ανάγεται πιθανώς στους μεταβυζαντινούς χρόνους, ενώ η σημερινή μορφή του είναι αποτέλεσμα διαδοχικών επεμβάσεων που ξεκίνησαν στα τέλη του 19ου – αρχές 20ού αιώνα.
Ο Γιάννης Ρίτσος, ο μικρότερος μιας πολυμελούς οικογενείας με καταγωγή από την Κρήτη, έζησε εδώ μέχρι το τέλος του σχολείου. Εφυγε για την Αθήνα το 1925, σε ηλικία 16 ετών, έπειτα από αλλεπάλληλες οικογενειακές απώλειες, και γύρισε ύστερα από δύο χρόνια προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τη φυματίωση, που τελικά τον οδήγησε στο νοσοκομείο «Σωτηρία». Ουσιαστικά επέστρεψε στη Μονεμβασιά στα μέσα του 1950 με μια παρέα φίλων και ξαναδοκίμασε την επαφή με τη γενέθλια πόλη από τη δεκαετία του 1970 και μετά, συνοδευόμενος από την τότε νεαρή κόρη του, Ερη.
Οπως σχολιάζουν στην «Κ» εκ μέρους του δήμου οι υπεύθυνοι του έργου, σκοπός είναι η δημιουργία ενός εκθεσιακού χώρου στον οποίο θα παρουσιάζεται η προσωπικότητα του Ρίτσου, καθώς και η σχέση του με τη Μονεμβασιά. Η μόνιμη έκθεση θα παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του ποιητή μέσα από επιλεγμένα για κάθε ενότητα ποιήματα. Κάθε τέτοια ενότητα θα αναπτύσσεται σε τέσσερις νοηματικούς άξονες: αυτούς του τόπου, των γεγονότων, των προσώπων και των έργων.
Η εμπειρία του επισκέπτη θα διαμορφωθεί τόσο από τεκμήρια όσο και από εκθεσιακά μέσα, όπως η παλιά επίπλωση, ζωγραφικά έργα του ποιητή, αποσπάσματα από τις ποιητικές συλλογές του, σκηνογραφίες και αναπαραστάσεις θεμάτων του βίου και του έργου του, ιστορικά και προσωπικά ντοκουμέντα, εποπτικό και οπτικοακουστικό υλικό.
Η μουσειακή αφήγηση, παραθέτοντας επιλεγμένα γεγονότα της ζωής του Γιάννη Ρίτσου, επιδιώκει την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος του επισκέπτη με σκοπό τη σταδιακή εμβάθυνση στις ιδέες και στον χαρακτήρα της ποίησής του.
