ΚΥΠΕ
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η ε/κ πλευρά είναι έτοιμοι να παρακαθίσουν ακόμα και σήμερα σε μια συνάντηση είτε με τον Τ/κ ηγέτη, είτε με τον ΓΓ του ΟΗΕ, είτε με τον ΓΓ και τον Τ/κ ηγέτη, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος, σημειώνοντας ωστόσο ότι είναι η τ/κ πλευρά που θέτει όρους και προϋποθέσεις ακόμα και για μια κοινωνική συνάντηση των δύο ηγετών.
«Εμείς δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε, τουναντίον επιθυμούμε να βρούμε τον τρόπο να προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση. Και ο τρόπος να φτάσεις εκεί είναι συνομιλώντας».
Στον πρώτο απολογισμό των πεπραγμένων του Υπουργείου στον ένα χρόνο από την ανάληψη της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, ο Κωνσταντίνος Κόμπος τόνισε πως η βασική επιδίωξη είναι η λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προσδιορίζεται στα ψηφίσματα των ΗΕ. Ανέφερε ωστόσο πως «δεν μπορεί η λογική της άρσης αδιεξόδου να είναι η λογική της μέσης γραμμής. Αυτή είναι μια επικίνδυνη και πρόχειρη γραμμή γιατί πολύ απλά αγνοεί τα σημεία αφετηρίας».
Αν ο ένας εκκινεί εντός της νομιμότητας του ΣΑ του ΟΗΕ, είπε, και ο άλλος απόλυτα εκτός, τότε η μέση γραμμή είναι στο πλαίσιο της παρανομίας. Θα ήθελε, συνέχισε, να καταλάβει τι είναι αυτή η μέση γραμμή που κάποιοι ζητούν κι εμείς «δεν εντοπίσαμε ή δεν έχουμε καταλάβει τι μας ζητούν. Η παραπομπή σε εκ των προτέρων άρνηση λόγω άγνοιας του τι προτείνεται, είναι τουλάχιστον προσχηματική και αφελής. Διότι ξέρουμε πολύ καλά από πού εμείς εκκινούμε και από πού η άλλη πλευρά».
Ως δεύτερος στόχος της εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανέφερε στην αρχική του τοποθέτηση ο κ. Κόμπος, είναι η δημιουργία συνθηκών επωφελών για την επανένωση του τόπου και ως τέτοια θεωρεί και το διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι συνεχίζονται οι προσπάθειες για τον διορισμό απεσταλμένου από πλευράς ΕΕ με έμφαση στη διασύνδεση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας με το Κυπριακό. Ανέφερε ότι τα δύο αυτά ζητήματα αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία.
Αναφέρθηκε και στην δέσμη 14 μέτρων της κυβέρνησης για τους Τουρκοκύπριους. «Το μήνυμα είναι σαφές. Εμείς συνεχίζουμε την προσπάθεια, πάντα και αποκλειστικά εντός του πλαισίου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παρά τη σταθερή άρνηση και ρητορική της άλλης πλευράς».
Για τις προσπάθειες αναβάθμισης ή εντύπωσης αναβάθμισης του ψευδοκράτους, ο Υπουργός αναφέρθηκε σε «παρείσφρηση στον Οργανισμό Τουρκόφωνων Κρατών», λέγοντας ότι συνεχίζεται η προσπάθεια αποτροπής επικύρωσης του τροποποιητικού πρωτοκόλλου της Συμφωνίας της Σαμαρκάνδης του 2022, που περιλαμβάνει τροποποίηση του άρθρου της συμφωνίας Nakhichevan για αποδοχή του ψευδοκράτους ως οντότητα με καθεστώς παρατηρητή και με ταυτόχρονες προσκλήσεις του ψευδοκράτους σε συναντήσεις του εν λόγω οργανισμού.
«Εδώ να αναφέρουμε ότι παρά την μη επικύρωση, σε περιπτώσεις που η φιλοξενούσα χώρα ήταν η Τουρκία ή το Αζερμπαϊτζάν, προσκλήθηκε η παράνομη αποσχιστική οντότητα. Σε άλλες περιπτώσεις αποτράπηκε παρά την ασφυκτική πίεση της Τουρκίας. Πρέπει να είναι αντιληπτό ότι ο Οργανισμός έχει μετατραπεί εν μέρει σε όχημα ειδικού σκοπού. Το περιβάλλον είναι σημαντικής επιρροής της Τουρκίας και αυτά καθιστούν δυσχερή την προσπάθειά μας. Παρ όλα αυτά, αυτή η προσπάθεια θα συνεχιστεί με αμείωτη ένταση», είπε.
Έκανε αναφορά στις προσπάθειες συμπερίληψης από την Τουρκία του ψευδοκράτους σε στρατιωτικές ασκήσεις, όπως αυτή του Φοίνικα της Ανατολίας τον Ιούνιο του 2023, που διοργανώθηκε στην Τουρκία, και κατόπιν διαβημάτων η Ισπανία και η Πολωνία αποχώρησαν από την εν λόγω άσκηση
Αποστολή Ολγκίν
Όσον αφορά το χρονικό όριο των καθηκόντων της κ. Ολγκίν, ο Κωνσταντίνος Κόμπος σημείωσε ότι η δημιουργία ενός τεχνητού χρονοδιαγράμματος είναι κάτι που προβάλλει η άλλη πλευρά, το οποίο «ακούμε και μας ανησυχεί» και πρόσθεσε ότι η δική μας πλευρά εύχεται η αποστολή της να τέλειωνε και σήμερα με ένα θετικό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, εάν κάποιος υποθέτει πως θα φτάσει ημερολογιακά σε μια χρονική στιγμή, εξαμήνου ή άλλου, και υπάρχει προοπτική, απλά θα σταματήσει (η προσπάθεια της κ. Ολγκίν) διότι «το χρονόμετρο έχει μηδενιστεί, δεν έχει καλή αντίληψη πώς λειτουργούν αυτά τα πράγματα».
Σημείωσε επίσης τις επισκέψεις της απεσταλμένης σε Λονδίνο και Παρίσι αυτό το διάστημα και είπε ότι αναμένουν την επιστροφή της στην Κύπρο για ν’ ακούσουν «πώς θα προχωρήσουμε παρακάτω πάντως εντός του πλαισίου που θέτει το ΣΑ».
Επισήμανε ότι «παραμένουμε πλήρως προσηλωμένοι στη βούλησή μας να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις», προσθέτοντας ότι «δυστυχώς ακούμε μια ρητορική από την άλλη πλευρά που δεν είναι καθόλου μα καθόλου εποικοδομητική, ενθαρρυντική».
«Παρ’ όλα αυτά η δική μας πλευρά θα εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες που έχει, πάντα εντός του πλαισίου που η διεθνής νομιμότητα θέτει κι απαιτεί», είπε.
Δεν υποθέτω ή φαντάζομαι, συνέχισε, ότι υπάρχει οποιοσδήποτε Ε/κ που θα παρότρυνε την πλευρά μας να μπει σε μια διαδικασία που εκ των προτέρων θα λύνει το Κυπριακό στη βάση της κυριαρχικής ισότητας ή ίσων όρων. «Αυτό θα επιβεβαίωνε το συμπέρασμα πριν καν ξεκινήσουμε και θα ήταν καταστροφικό για τον τόπο και για όλους του Κυπρίους».
Σφετερισμός ε/κ περιουσιών στα κατεχόμενα
Ως προς το ζήτημα του σφετερισμού περιουσιών, ο κ. Κόμπος είπε ότι διαμορφώθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών πλάνο αντιμετώπισης, το οποίο έχει τεθεί σε εφαρμογή σε συνεργασία με αρμόδιες Αρχές και υπηρεσίες και περιλαμβάνει διάφορα πεδία φάσης με συγκεκριμένα καθοδηγητικά κριτήρια. «Για πρώτη φορά διαμορφώθηκε μια προσέγγιση που αποσκοπεί στη δημιουργία ανασφάλειας στους συμμετέχοντες στην αλυσίδα σφετερισμού των ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα».
Κληθείς να πει περισσότερα για το πλάνο, ο Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι πρόκειται για πλάνο που εγκρίθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο τέλος του 2023 και περιλαμβάνει μια σειρά από κριτήρια που στοχοποιούν την αλυσίδα σφετερισμού. Η έμφαση δίδεται κάποιες φορές στην αγοραπωλησία αυτή καθ’ αυτή, υπάρχουν όμως μεσάζοντες σε αυτή, όπως διαφημιστές και άλλοι, που αποτελούν σημαντικό κομμάτι του προβλήματος, πρόσθεσε.
Το πλάνο υλοποιείται, είπε, και επιδιώκεται να δημιουργηθεί ανησυχία, χωρίς να έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να σταματήσουν το φαινόμενο, όσο κι αν το επιθυμούν αυτό. «Στον σχεδιασμό αυτό δεν υπάρχει καμία πρόθεση για νομοθετική ρύθμιση». Είναι μια άλλη συζήτηση, συνέχισε, τί γίνεται με τις αγοραπωλησίες με την συγκατάθεση του ε/κ ιδιοκτήτη κι εκεί «μπορεί να συζητηθεί μια νομοθετική ρύθμιση».
Έχουν αναλύσει μια σειρά από κριτήρια για την έκταση του σφετερισμού, την γεωγραφική κάλυψη κτλ, πρόσθεσε, κι αυτά βρίσκονται στα χέρια των υπηρεσιών του κράτους που έχουν συνταγματικά την αρμοδιότητα της υλοποίησης και το ΥΠΕΞ έχει τον συντονιστικό κι εποπτικό ρόλο.
Νεκρή ζώνη
Η συναντίληψη στην Πύλα δυστυχώς δεν υλοποιείται λόγω της άρνησης στην άλλη πλευρά κι αυτός μας ανησυχεί, ανέφερε ο κ. Κόμπος. Ανησυχεί και ο ΟΗΕ εδώ, είπε, και παραμένει το ζήτημα ως «μια ενεργή απειλή για την διατάραξη του κλίματος στην προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά και επί του εδάφους».
Συμβούλιο της Ευρώπης
Ο κ. Κόμπος ανέφερε ακόμη ότι στο Συμβούλιο της Ευρώπης, μετά από έντονη και συντονισμένη προσπάθεια εξασφαλίστηκε η διατήρηση της διαδικασίας επιτήρησης ενώπιον της Επιτροπής Αναπληρωτών Υπουργών, ως προς την Τέταρτη Διακρατική προσφυγή, Κύπρος εναντίον Τουρκίας σε σχέση με την πτυχή του περιουσιακού. «Η διατήρηση της εν λόγω πτυχής επιτεύχθηκε με μετατόπιση της στάσης τεσσάρων κρατών μελών σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά», είπε.
Επιπλέον, συνέχισε, παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας, το ίδιο όργανο έλαβε την απόφαση συμπερίληψης της επόμενης εξέτασης αυτής της πτυχής της τέταρτης διακρατικής τον Σεπτέμβριο του 2024, αντί τον Μάρτιο ή και Ιούνιο όπως δις επιχείρησε η Τουρκία και κατόπιν ψηφοφορίας αυτό δεν κατέστη δυνατόν.
Σε ερώτηση για το διάβημα που είχε κάνει στον Βρετανό Ύπατο Αρμοστή για το Κυπριακό, ο κ. Κόμπος είπε ότι ήταν μια συζήτηση που έγινε, εξηγώντας ότι στην συνέντευξη που είχε δώσει τότε ο Βρετανός διπλωμάτης σε κυριακάτικη εφημερίδα αναφερόταν στον τρόπο δρομολόγησης προόδου στο Κυπριακό, σε μια περίοδο που εκκινούσε η προσπάθεια της κ. Ολγκίν.
Σε συνεννόηση με εταίρους για Αμάλθεια
Η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε συνεννόηση με όλους τους εταίρους για την επανέναρξη της μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους στη Γάζα μέσω του θαλάσσιου διαδρόμου «Αμάλθεια», ενώ ήδη άρχισαν να συγκεντρώνονται χρήματα στο Tαμείο που έχει δημιουργηθεί γι’ αυτό το σκοπό, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών.
Είπε πως όταν θα είναι σε πλήρη λειτουργία η πλατφόρμα των ΗΠΑ, «αναμένονται πέραν των 1500 τόνων εβδομαδιαία (βοήθειας) κι αυτό μπορεί να αυξηθεί».
Ο Κωνσταντίνος Κόμπος ανακοίνωσε ότι τις επόμενες μέρες στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της ΚΔ στην Νέα Υόρκη θα πραγματοποιηθεί ενημερωτική ημερίδα σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων που θα συνδιοργανωθεί με την Κυβέρνηση των ΗΠΑ για την «Αμάλθεια».
«Η θαλάσσια δίοδος, η οποία αίρει κατ' εξαίρεση και κατ' αποκλειστικότητα τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας έχει ιδιαίτερη σημασία. Έχει αναγνωριστεί διεθνώς, έχει λάβει ισχυρή και πολύπλευρη στήριξη σε διπλωματικό και όχι μόνο επίπεδο», ανέφερε. Ο κ. Κόμπος σημείωσε τις πάρα πολλές συναντήσεις που έχουν γίνει, από την τηλεδιάσκεψη με ομολόγους του των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της ΕΕ μέχρι τις επισκέψεις της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωκοινοβουλίου.
Υπενθύμισε επίσης τη Σύνοδο των ανώτερων αξιωματούχων, με συμμετοχή 36 χωρών, 4 οργανισμών, 2 οντοτήτων και όλα αυτά επιπροσθέτως στη διεθνή κάλυψη της οποίας έτυχε αυτή η πρωτοβουλία με ιδιαίτερα θετικά σχόλια, όπως σημείωσε. «Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην επιστολή που απέστειλε ο Αμερικανός Πρόεδρος προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ευχαριστώντας για την ηγετική στάση της πλευράς μας στην πρωτοβουλία αυτή», ανέφερε.
Το Ταμείο «Αμάλθεια», συνέχισε, το οποίο είναι δομημένο με βάση διεθνή πρότυπα, με διαφάνεια και ισχυρή λογοδοσία, θα διοικείται από ένα Συμβούλιο με μονάδα διαχείρισης, φορέα υλοποίησης, φορέα ελέγχου, με σκοπό να προβαίνει σε αγορές, εξασφάλιση πλωτών μέσων, αγορά υπηρεσιών για τη λειτουργία του διαδρόμου, ανάπτυξη υφιστάμενων υποδομών της Κυπριακής Δημοκρατίας, εξασφάλιση εξοπλισμού που θα μείνει στην Κυπριακή Δημοκρατία και υποστήριξη σε ό,τι αφορά την πτυχή των logistics. «Όλα αυτά πρόκειται να αφορούν σε κρατικές συνεισφορές», ανέφερε.
Ο ΥΠΕΞ είπε ότι η συνεισφορά ύψους 15 εκ. δολαρίων από τα ΗΑΕ στο Ταμείο τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ενεργά αποδεικνύει την εμπιστοσύνη ενός από τους βασικούς εταίρους «και ευχαριστούμε τα ΗΑΕ για τη συνεργασία. Αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν ακριβώς για τους σκοπούς που αναφέραμε. Το δεδομένο είναι ότι πρώτον, η Κύπρος σε αυτή την προσπάθεια δεν είναι μόνη, δεύτερον, δημιουργείται η βάση ευρωστίας, η οποία θα επιτρέψει στη συνέχιση αυτής της προσπάθειας σε βάθος χρόνου», ανέφερε.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το πότε μπορεί να επαναρχίσει τη λειτουργία του ο ανθρωπιστικός διάδρομος, ο κ. Κόμπος είπε ότι η αναφορά στην 1η Μαΐου, για τη λειτουργία της προσωρινής λιμενικής υποδομής που οι ΗΠΑ θα κατασκευάσουν στη Γάζα για την ανθρωπιστική βοήθεια, είναι «εντός λογικών χρονικών ορίων, ενδεχομένως να είναι λίγο πριν ή λίγο πιο μετά».
Ένας σημαντικός αριθμός Αμερικανών στρατιωτικών που θα εμπλέκονται σε αυτή την προσπάθεια είναι σε απόλυτο συντονισμό και συνεργασία με τη δική μας πλευρά, ανέφερε.
Μέχρι να φτάσουμε σ’ εκείνο το στάδιο, έγινε ο σχεδιασμός μέσω της προσωρινής πλατφόρμα, μέσω του World Central Kitchen, που είχε την ευθύνη της παραλαβής και διανομής, αλλά συνέβη αυτό το τραγικό, όπως είπε, περιστατικό και δημιουργήθηκε πρόβλημα στα πρωτόκολλα ασφαλείας «πρωτίστως στην άλλη πλευρά».
Η ΚΔ δεν μπορεί να ρυθμίσει αυτό το θέμα, αλλά βρισκόμαστε, δήλωσε, σε επαφή και σε συνεργασία με όλους τους εταίρους και μέχρι την κατασκευή της προσωρινής λιμενικής υποδομής από τις ΗΠΑ διερευνούμε τί άλλες δυνατότητες υπάρχουν.
Ανέφερε, επίσης, ότι μέρος του φορτίου του πλοίου Jennifer, που δεν μπόρεσε να ξεφορτωθεί στη Γάζα, έχει επιστρέψει στην Κύπρο κι έχει αποθηκευτεί, ενώ υπήρξε ροή και νέας ανθρωπιστικής βοήθειας.
Σημείωσε, ακόμα, ότι άρχισε η ροή χρημάτων στο Ταμείο για την Αμάθεια ενώ υπάρχει και η ενεργός συμμέτοχή της ΕΕ. Όταν θα είναι σε πλήρη λειτουργία η πλατφόρμα των ΗΠΑ, δήλωσε, «αναμένονται πέραν των 1500 τόνων εβδομαδιαία (βοήθειας) κι αυτό μπορεί να αυξηθεί».
Ισραήλ – Χαμάς
Σε παρατήρηση ότι δεν αναφέρθηκε στην αρχική του τοποθέτηση σε πόλεμο στη Γάζα αλλά σε κρίση και πως ακόμα και οι ΗΠΑ καταδικάζουν τις πράξεις του Ισραήλ, ενώ η ΚΔ όχι, ο ΥΠΕΞ διαφώνησε παραπέμποντας σε παλαιότερες δηλώσεις του, και σημειώνοντας ότι αυτή η σύρραξη «έχει ουσιαστικά επαναπροσδιορίσει όλο το ζήτημα που αφορά την Μέση Ανατολή».
Επανέλαβε ότι η Κυβέρνηση καταδικάζει τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κι έχει τονίσει ότι η οποιαδήποτε διάχυση ή επέκταση αυτής της σύρραξης θα είναι καταστροφική για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, και πρέπει τα μηνύματα που περνούν να είναι «απόλυτης αυτοσυγκράτησης».
Οποιαδήποτε επιχείρηση στη Ράφα θα είναι μια επέκταση αυτής της κατάστασης, σε σημείο που δύσκολα θα έχουμε επιστροφή, σημείωσε.
Ανέφερε επίσης ότι η Κύπρος έχει συνταχθεί με την ΕΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζητώντας άμεση ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός. Ο κ. Κόμπος πρόσθεσε ότι δεν έχει δει «κανέναν άλλον να έχει κάνει το παραμικρό όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, τουλάχιστον στην ευρωπαϊκή οικογένεια».
ΕΣΤΙΑ
Αναφερόμενος στον πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής με τίτλο «ασφαλής λιμένας», ο κ. Κόμπος έκανε μνεία στο σχέδιο ΕΣΤΙΑ, που ενεργοποιήθηκε δύο φορές το 2023: τον περασμένο Απρίλιο για το Σουδάν, όταν σε 12 ημέρες επαναπατρίστηκαν 2.611 πολίτες από 28 διαφορετικές χώρες, περιλαμβανομένων και 14 Κυπρίων, και τον περασμένο Οκτώβριο, για το Ισραήλ, για επαναπατρισμό 1.088 αμάχων.
Είπε ακόμη πως έγινε μια «τεράστιας κλίμακας προετοιμασία για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να γίνει εκκένωση για τον Λίβανο, στο πλαίσιο της οποίας συμμετείχαν πέραν των 400 εκπροσώπων από διπλωματικές αποστολές, αλλά και στρατιωτικοί από 25 χώρες, οι οποίοι λειτουργούσαν μέσα από το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ)».
Για τις παραπάνω περιπτώσεις, τόνισε, η Δημοκρατία απέσπασε τα εύσημα από τη διεθνή κοινότητα και αναδείχθηκε ενεργά ο ρόλος μας ως περιφερειακού κέντρου ασφάλειας σε περιόδους κρίσεων.
Συμμετοχή της ΚΔ στην ΕΕ
Ο κ. Κόμπος είπε ότι η Κύπρος έχει έντονη παρουσία στην ΕΕ και συνειδητά καλύπτει όλα τα θέματα. «Δεν είμαστε μονοθεματικοί, αλλά ένα πλήρως εμπλεκόμενο κράτος μέλος. Επί παραδείγματι, συμμετέχουμε με θέσεις στη συζήτηση για τη διεύρυνση και για την εσωτερική μεταρρύθμιση της Ένωσης και υποβάλλουμε προτάσεις που αναδεικνύουν κενά στη συλλογιστική, και τη χρησιμότητα της επιλεκτικής διαλεκτικής συμπερίληψης».
Ο Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι άρχισαν οι προετοιμασίες ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το 2026, έχει συσταθεί η Υπουργική Επιτροπή τον Μάιο, χαρτογράφησαν τις ανάγκες της Προεδρίας, αναβαθμίσθηκαν οι κτιριακές υποδομές σε Βρυξέλλες και σύντομα – είπε – ευελπιστεί ότι θα μεταφερθεί το Υπουργείο Εξωτερικών προσωρινά σε άλλο κτίριο ώστε να γίνουν οι απαραίτητες αναβαθμίσεις στο υφιστάμενο.
«Ο διορισμός της Υφυπουργού για Ευρωπαϊκά Θέματα εντατικοποιεί τις διεργασίες τόσο σε σχέση με τον καθορισμό πολιτικών προτεραιοτήτων όσο και σε μια πλειάδα οργανωτικών ζητημάτων», σημείωσε.
Ο κ. Κόμπος είπε ότι λόγω της συμπλήρωσης φέτος 20 χρόνων από την ένταξη της Δημοκρατίας στην ΕΕ και κατόπιν απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου εγκρίθηκε η σύσταση Διυπουργικής Επιτροπής υπό την προεδρία του ΥΠΕΞ, για διοργάνωση επετειακών εκδηλώσεων, σημειώνοντας την τελετή στο Προεδρικό Μέγαρο την 1η Μαΐου και στις 9 Μαΐου στο Δημοτικό Θέατρο.
Έχουν επίσης ξεκινήσει, είπε, την προετοιμασία της διοργάνωσης της 11ης Συνόδου Κορυφής των MED9, αφού προηγήθηκε η ομόφωνη απόφαση ανάθεσης στην Κυπριακή Δημοκρατία της εν λόγω Προεδρίας. Προβλέπονται, πέραν της Συνόδου Κορυφής, διασκέψεις Υπουργών με θεματικές σε τομείς ειδικού ενδιαφέροντος (Ενέργειας, Γεωργίας, Παιδείας, Πολιτισμού και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων).
Η διεύρυνση και η μεταρρύθμιση της ΕΕ είναι διαφορετικές διαδικασίες που κατ’ ανάγκη κάπου θα διασυνδεθούν είναι όμως επικίνδυνο να διασυνδέονται ως προϋπόθεση, είπε απαντώντας σε σχετική ερώτηση.
Για το θέμα της άρσης του δικαιώματος βέτο είπε ότι είναι μια ενδιαφέρουσα συζήτηση στην οποία θα συμμετάσχουν αφού κάποιος τους εξηγήσει ποιο είναι το πρόβλημα. «Αυτό που σήμερα έχουμε πού δεν δουλεύει, πόσο δεν δουλεύει και για ποιο λόγο δεν δουλεύει. Σε ποιους τομείς; Ποιος θα κάνει αυτή την άσκηση καταγραφής; Πώς λαμβάνονται υπόψη περιπτώσεις ειδικά κρατών που δεν έχουν το ίδιο πολιτικό βάρος με άλλα;», διερωτήθηκε.
Θα πρέπει, συνέχισε, να καταγραφεί πόσο συχνά και από ποιες χώρες έγινε χρήση αυτού του δικαιώματος. Η Κύπρος είπε, θα συμμετάσχει με προτάσεις και έφερε ως παράδειγμα το θέμα των Επιτρόπων λέγοντας ότι θα μπορούσε να έχουν Επίτροπο τα μικρά κράτη και εκ περιτροπής τα μεγάλα κράτη της ΕΕ.
Κόσοβο
Σε ερώτηση για την διεύρυνση της ΕΕ και το Κόσοβο, ο Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι η διεύρυνση είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την εξέλιξη και την πρόοδο του οικοδομήματος της ΕΕ λέγοντας ότι η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας όσον αφορά όλες τις αιτήσεις χωρών για ένταξη είναι ίδια όσον αφορά την ικανοποίηση όλων των τεχνικών παραμέτρων που τίθενται.
Υπάρχουν και πολιτικά κριτήρια που θα επηρεάσουν όταν μια υποψηφιότητα έχει φτάσει σε ώριμο στάδιο, πρόσθεσε.
Για το Κόσοβο, ο κ. Κόμπος είπε ότι η ΚΔ καταψήφισε πέρυσι για την έναρξη της διαδικασίας στη βάση της μη αποδοχής οποιασδήποτε οντότητας έχει προκύψει κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. «Αυτή ήταν η θέση μας πέρυσι, θα είναι και φέτος, θα είναι αυτή όποτε αυτό προκύψει».
Ενίσχυση συνεργασίας με ΗΠΑ
Έμφαση δόθηκε στην ενίσχυση και θεσμοθέτηση συνεργασίας με τρίτα κράτη και η προσοχή στράφηκε προς τις ΗΠΑ, ανέφερε ο Υπουργός Εξωτερικών λέγοντας ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν αναβαθμιστεί στον υψηλότερο βαθμό από την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ανέφερε ενδεικτικά ότι συνεχίζεται με σημαντική πρόοδο η προσπάθεια για ένταξη στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεωρήσεων, το Visa Waiver Programme, ενισχύθηκε και ισχυροποιήθηκε η συνεργασία για θέματα εφαρμογής κυρώσεων και καταπολέμησης της διακίνησης μαύρου χρήματος.
«Η σχέση είναι πλέον σχέση συνεργασίας, αγαστής σύμπραξης, καθοδηγούμενη από την απόφαση της κυπριακής Κυβέρνησης για μηδενική ανοχή και την προστασία της Δημοκρατίας και της εικόνας της. Οι δηλώσεις της αμερικανικής πλευράς ως προς τούτο, τον τελευταίο χρόνο είναι σαφείς. Δρομολογήθηκε επίσης, όπως καλά γνωρίζετε, η θεσμοθέτηση της συνεργασίας με υπογραφή Μνημονίου για θέματα εκπαίδευσης και παροχής εμπειρογνωμοσύνης και κλιμάκιο του FBI και του Department of Justice βρίσκεται στην Κύπρο για να συνδράμει τις προσπάθειες».
Αναφέρθηκε επίσης στην επέκταση της άρσης του εμπάργκο όπλων εναντίον της ΚΔ για άλλο ένα έτος αλλά και στο Κέντρο CYCLOPS, που έχει χρηματοδοτηθεί από την αμερικανική κυβέρνηση και, πέρα από τη διπλωματική και πολιτική σημασία του, επιφέρει επίσης απευθείας έσοδα για το κράτος μέσω χρεώσεων για εκπαιδεύσεις. Συγκεκριμένα, είπε, στο παρελθόν έτος προσφέρθηκαν 40 εκπαιδευτικά προγράμματα σε 953 συμμετέχοντες από 20 χώρες. Η πλειοψηφία των εκπαιδεύσεων προσφέρθηκε σε συνεργασία με την αμερικανική πλευρά, τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και τον Διεθνή Οργανισμό Τελωνείων.
Τα έσοδα, ανέφερε, ήταν €100.000 από άποψη διδάκτρων απευθείας στο ταμείο του κράτους και πρόσθετα μισό εκατομμύριο για την τοπική οικονομία της Λάρνακας. Σε αυτή τη φάση, συνέχισε, συζητούν με την αμερικανική πλευρά για επέκταση του CYCLOPS τόσο από άποψης τεχνικών μέσων όσο και από άποψης επέκτασης θεματολογίας, την οποία μπορεί να χειρίζεται. Αποτέλεσε επίσης κρίσιμη υποδομή τόσο κατά την ενεργοποίηση του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ όσο και για την ενεργοποίηση του Σχεδίου «Αμάλθεια».
Ο κ. Κόμπος είπε ότι ο περιφερειακός ρόλος και αξία της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις ΗΠΑ και όχι μόνο, αναδείχθηκε με ξεκάθαρο τρόπο μέσα από το Σχέδιο «Αμάλθεια». «Οι ΗΠΑ έχουν επισημάνει στο ανώτατο δυνατό επίπεδο τη σημασία που αποδίδουν και τις ευχαριστίες στην Κυπριακή Δημοκρατία για την πρωτοβουλία, την οποία ξεδίπλωσε, και είμαστε τώρα στο στάδιο κατασκευής του πλωτού λιμένα από πλευράς ΗΠΑ, μέσω της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αποτελεί και μια σαφέστατη έκφανση αυτής της πραγματικότητας», επισήμανε.
Ανέφερε ακόμη ότι το τελευταίο έτος έχουν έρθει στην Κύπρο ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο επικεφαλής της CIA, ο επικεφαλής του Γραφείου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, η Διευθύντρια του Γραφείου του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, καθώς επίσης συναντήσεις και επαφές έγιναν σε επίπεδο Βοηθού ΥΠΕΞ τουλάχιστον δύο αξιωματούχων. Αυτά, πρόσθεσε, είναι ενδεικτικά της συχνότητας των επαφών και της σημασίας που αποδίδεται στη συγκεκριμένη σχέση και από τις δύο πλευρές.
Τριμερείς Συνεργασίες
Αναφερόμενος σε αυτόν τον πυλώνα πολιτικής, ο Υπουργός Εξωτερικών σημείωσε στην σύγκληση Διακυβερνητικής για πρώτη φορά μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας, την τριμερής Σύνοδο Κορυφή Κύπρου-Ελλάδος-Ισραήλ, τις 4 τριμερείς Συναντήσεις σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών. «Ο αριθμός θα ήταν μεγαλύτερος εάν δεν μεσολαβούσε φυσικά και η κρίση στην περιοχή μας», ανέφερε.
Συρία
Ερωτηθείς για το θέμα της αλλαγής του καθεστώτος περιοχών στην Συρία που έχουν σχέση με το μεταναστευτικό, είπε ότι δεν είναι μια εύκολη συζήτηση αυτό το θέμα, δεν μπορούμε να έχουμε σαφείς ενδείξεις για την έκβασή της, αλλά θα συνεχίσουν την προσπάθεια.
UNIFIL
Υπάρχουν οικονομικοί λόγοι για την πρόθεση αποχώρησης μέρους της ειρηνευτικής δύναμης των ΗΕ στο Λίβανο UNIFIL που σταθμεύει στη Λεμεσό, ανέφερε ο κ. Κόμπος, προσθέτοντας ότι κατά πόσο θα είναι ο Λίβανος ή η Τουρκία διερευνά ο οργανισμός στα Ηνωμένα Έθνη που έχει την αρμοδιότητα. «Εμείς προσπαθούμε να βρούμε τον τρόπο να μην υπάρξει η αποχώρηση», είπε.
Βρίσκονται, ανέφερε, σε διαβουλεύσεις για το ζήτημα του οικονομικού κόστους και είπε πως κάποιος πρέπει να ανατρέξει και στους όρους εντολής προς την γερμανική διοίκηση του συγκεκριμένου αποσπάσματος της UNIFIL.
Υποψηφιότητες σε διεθνή σώματα
Ο κ. Κόμπος αναφέρθηκε στην αρχική του τοποθέτηση στην επανεκλογή της Δημοκρατίας στο Συμβούλιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ), σημειώνοντας ότι ο κυπριακός εμπορικός στόλος είναι ο 11ος στον κόσμο.
Επίσης, είπε, τρέχει η υποψηφιότητά μας για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η εκλογική διαδικασία έχει οριστεί για τον Οκτώβριο του '24 και τυχόν εκλογή θα αποτελέσει την πρώτη φορά που η Κυπριακή Δημοκρατία επιτυγχάνει εκλογή σε αυτό το όργανο.
Εξωστρέφεια και ενεργά κινητική Διπλωματία
Ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε επίσης ότι έγιναν 53 ταξίδια αποστολές σε 26 χώρες με πέραν των 60 διμερών συναντήσεων, διενεργήθηκαν 3 Τριμερείς, ενώ την Κύπρο επισκέφθηκαν 9 Υπουργοί Εξωτερικών, 4 Υφυπουργοί και 11 άλλοι αξιωματούχοι, υπεγράφησαν τέσσερεις Συμφωνίες, επτά Μνημόνια Συναντίληψης και πέντε Μνημόνια Συνεργασίας.
Σημείωσε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία στους 12 αυτούς μήνες έχει παρουσία, έχει ενεργό δραστηριότητα, δεν περιμένει τις εξελίξεις να φτάσουν στη Λευκωσία, υπερβαίνει τα μέσα που έχει στη διάθεσή της».
Ο κ. Κόμπος ανέφερε ότι ο προϋπολογισμός του Υπουργείου ανέρχεται στα 111 εκ ευρώ, περίπου το 1% του Κρατικού Προϋπολογισμού κι ανακοίνωσε ότι αυξήθηκαν οι Διπλωματικές Αποστολές με άνοιγμα διπλωματικών αποστολών στην Τζακάρτα, στη Μανάμα και στο Μπουένος Άιρες. «Εντός του έτους θα ανοίξουν Αποστολές στο Καζακστάν, την Αρμενία και θα επαναλειτουργήσει η αποστολή μας στη Λιβύη».
Tο 2023, ανέφερε, η Δημοκρατία συνεισέφερε 2.802.680 ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια σε περιόδους ή σε περιπτώσεις οξείας ανθρωπιστικής κρίσης. Είπε ότι δίδουν έμφαση στην ήπειρο της Αφρικής και διορίστηκε Ειδικός Απεσταλμένος για την Αφρική, ο αφυπηρετήσας Πρέσβης Κωνσταντίνος Ηλιάδης, που θα ασκεί καθήκοντα αμισθί.
Έγινε, είπε, ολική αναδιοργάνωση με νέο οργανόγραμμα του Υπουργείου, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 1η Σεπτεμβρίου '23, σημείωσε ότι η Υπηρεσία Αποδήμων και Επαναπατρισμού έχει ενταχθεί εκ νέου στο Υπουργείο Εξωτερικών, θα λειτουργήσει Διπλωματική Ακαδημία υπό τον Πρέσβη επί τιμή Μάριο Λυσιώτη, κά.
Το Υπουργείο Εξωτερικών, σημείωσε, έχει εισέλθει σε μια νέα πορεία, πάντα με τη συνδρομή του προσωπικού του, χωρίς το οποίο αυτό δεν θα ήταν δυνατόν.
