ΚΥΠΕ
Ενδεχομένως από αύριο, Πέμπτη μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή το πάγωμα των εργασιών στο οδικό δίκτυο του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, όπως ανέφερε σήμερα στη Βουλή ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Πέτρος Ξενοφώντος, κατόπιν εντολών του Προέδρου της Δημοκρατίας, σε συνέχεια των στοιχείων που παρουσίασαν περιβαλλοντικές οργανώσεις για διαδικασίες και εργασίες που πιθανόν να έχουν περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή. Η εργοληπτική εταιρεία παρουσιάστηκε πρόθυμη να διακόψει άμεσα τις εργασίες, χωρίς οικονομικές απαιτήσεις, όπως είπε ο εκπρόσωπός της.
Το θέμα συζητήθηκε σήμερα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος και ζητήθηκε από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του κράτους να ενημερώσουν σχετικά με τους όρους και τις προδιαγραφές των συμβάσεων για την υλοποίηση του έργου. Οι βουλευτές έθεσαν σειρά ερωτημάτων, τα οποία, όπως είπαν, σε μεγάλο βαθμό έμειναν αναπάντητα και για τον λόγο αυτό η συζήτηση θα συνεχιστεί στην Επιτροπή την ερχόμενη Τετάρτη.
Κατά την παρέμβασή του στην Επιτροπή, πάντως, ο Υπουργός εξέφρασε τον προβληματισμό του για όσα τέθηκαν στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 17/11 στο Περιβαλλοντικό Κέντρο Αθαλάσσας για το θέμα και σημείωσε ότι δεν είναι ικανοποιημένος από όσα είδε και άκουσε.
Για τον σκοπό αυτό, όπως είπε, θα προχωρήσει η διαδικασία για το πάγωμα των εργασιών, ώστε να δοθεί χρόνος για να εξεταστεί το ζήτημα και να γίνει επαναξιολόγηση του έργου που βρίσκεται σε εξέλιξη, όπως και όλων των άλλων έργων, δηλαδή 10 δρόμων και 14 κόμβων, στην προστατευόμενη περιοχή του Ακάμα. Στόχος είναι, σύμφωνα με τον Υπουργό, να γίνει ένα ήπιας μορφής έργο, που να συνάδει με μία τόσο ευαίσθητη περιοχή.
Παράλληλα, όπως ανέφερε ο κ. Ξενοφώντος ενώπιον της Επιτροπής, έχει διατάξει τη διεξαγωγή διοικητικής έρευνας από λειτουργό εσωτερικού ελέγχου του Υπουργείου, ώστε να διαπιστωθεί αν η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για τον Ακάμα, δόθηκε από την αρμόδια αρχή στην εταιρεία που εκπόνησε τη μελέτη για το έργο, ώστε τα κατασκευαστικά σχέδια να είναι συμβατά με τους όρους της. Όπως εξήγησε ο Υπουργός, η Οικολογική Αξιολόγηση είναι δεσμευτικό έγγραφο, ώστε οι πρόνοιές της να ενσωματωθούν στα κατασκευαστικά σχέδια. Η έρευνα αναμένεται να παραδοθεί μεθαύριο, Παρασκευή.
Σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Επιτροπή, το έγγραφο της Αξιολόγησης παρουσιάστηκε μετά την παρουσίαση των τελικών σχεδίων. Συγκεκριμένα, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Προστασίας Άγριας Ζωής ανέφερε ότι η Αξιολόγηση κατατέθηκε στις 18/6/2021, ενώ τα τελικά σχέδια κατατέθηκαν στις 15/6/2021.
Εξάλλου, όπως σημείωσε ο Υπουργός κατά τη συνεδρίαση, τα μέλη της ad hoc επιτροπής για το έργο, στην οποία συμμετέχουν και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, δεν ενημερώθηκαν για τα τελικά κατασκευαστικά σχέδια του έργου. Επίσης, αναμένεται να διαφανεί από την διοικητική έρευνα, αν η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση παρουσιάστηκε ενώπιον της ad hoc Επιτροπής.
Επιπρόσθετα, κατόπιν των επιτόπιων επισκέψεων των αρμοδίων τμημάτων στο εργοτάξιο, για αξιολόγηση της παρέκκλισης, δόθηκαν οδηγίες για σύσταση ομάδας εργασίας από ειδικούς των υπηρεσιών, με σκοπό τη μόνιμη παρακολούθηση του έργου σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς όρους που τέθηκαν, καθώς και την εκπόνηση μηνιαίας έκθεσης.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις σημείωσαν κατά τη συνεδρίαση ότι το πρόβλημα έγκειται στα τελικά κατασκευαστικά σχέδια, τα οποία δεν παρουσιάστηκαν και δεν ευθυγραμμίζονται με τους νομικά δεσμευτικούς όρους. Εκπρόσωπος της Υπηρεσία Θήρας εξέφρασε ανησυχίες στην Επιτροπή για το πλάτος του δρόμου που κατασκευάζεται, για κατασκευή πολλών τοίχων κατά μήκος του δρόμου, για τον τρόπο εκτέλεσης του έργου, ενώ επεσήμανε ότι το τμήμα του δρόμου από τον Άβακα μέχρι τη Λίπατη δε θα πρέπει να προχωρήσει.
Εξέφρασε, δε, την άποψη ότι το μέρος του δρόμου που έχει ανοίξει πρέπει να ολοκληρωθεί και να τύχει διαχείρισης με τον καλύτερο τρόπο, ενώ για το μέρος του δρόμου όπου δεν έχουν γίνει έργα, θα πρέπει να γίνει πλήρης επαναξιολόγηση και επανασχεδιασμός.
Το θέμα του πλάτους του δρόμου έθεσε, επίσης, ο εκπρόσωπος του Τμήματος Αλιείας, ενώ επεσήμανε ως κύριο πρόβλημα τη μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρείται στην ολοκλήρωση των εργασιών, αναφέροντας ότι όλα είναι ένα μεγάλο εργοτάξιο στον Ακάμα, κάτι που έχει επιπτώσεις στους οικότοπους.
Αντίστοιχες παρατηρήσεις διατύπωσε και ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, κατά την παρέμβασή του στην Επιτροπή, αναφέροντας ότι στην Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τον Ακάμα τον Δεκέμβριο του 2022, υπάρχουν 22 αναφορές για το οδικό δίκτυο. Σημείωσε, δε, ότι η μελέτη για το έργο προκηρύχθηκε το 2019 και η εκπόνησή της ξεκίνησε το 2020, ενώ η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση εγκρίθηκε το 2021, εκφράζοντας την άποψη ότι η μελέτη δεν μπορούσε να συνάδει με τους όρους εντολής της Αξιολόγησης, η οποία ήταν μεταγενέστερη.
Ανέφερε ότι επισκέφθηκε και ο ίδιος την περιοχή όπου γίνονται τα έργα, επισημαίνοντας ότι δεν προβλέπεται σε τέτοιους δρόμους να γίνονται επιπλέον εκσκαφές, καθώς, σύμφωνα με τους όρους εντολής που δόθηκαν «η διαπλάτυνση των δρόμων δεν είναι επιθυμητή». Σημείωσε, δε, ότι διαπιστώθηκε η ύπαρξη δρόμου, ο οποίος δεν υπήρχε προηγουμένως και ο οποίος συνδέει τη βόρεια με τη νότια Λάρα, κάτι που επίσης δε συνάδει με τους όρους εντολής που υποδείκνυαν ότι δε θα πρέπει να υπάρξει οποιαδήποτε παρέμβαση, όπως είπε.
Πρόσθεσε, δε, ότι κατά την επιτόπια επίσκεψη, είδαν τοίχους σε σημεία όπου δεν φάνηκε να χρειάζονται αντιστηρίξεις, κάνοντας λόγο για «εντελώς αυθαίρετες κατασκευές», ενώ ανέφερε και απόθεση μπάζων ατάκτως, καθώς και κομμένους αόρατους. Σημείωσε, επίσης, ότι δεν τηρήθηκε ο όρος για τα χρονοδιαγράμματα.
Ο Γενικός Ελεγκτής υπογράμμισε ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα, επεσήμανε, όμως, ότι πρόκειται για ένα έργο που έχει σοβαρές καθυστερήσεις και για τις οποίες σύντομα θα χρειαστεί να καταβάλει ποινικές ρήτρες ο εργολάβος. Είπε ότι καλό είναι, με ένα «βελούδινο τρόπο» να γίνει άμεσα παύση εργασιών και μέσα σε λίγες μέρες να δοθούν οδηγίες για πως θα συνεχίσει το έργο, χωρίς να περάσει ο χειμώνας.
Ο κ. Μιχαηλίδης, πάντως, είπε ότι ερωτηματικά υπάρχουν και για τον μηχανικό που εκπόνησε τη μελέτη, αναφέροντας ότι ήταν ο μόνος που υπέβαλε προσφορά για το έργο και ότι εργαζόταν προηγουμένως ως μηχανικός του Δήμου Πάφου. Ερωτηματικά, όπως είπε, υπάρχουν και για τον μηχανικό που διορίστηκε ως επιβλέπων του έργου, για τον οποίο είχε αφυπηρετήσει από υπάλληλος της Επαρχιακής Διοίκησης Πάφου, λέγοντας ότι «έχει παράνομο υποστατικό στον Ακάμα».
Τέλος, ο κ. Μιχαηλίδης απηύθυνε σύσταση στον Υπουργό να μη γίνει η διοικητική έρευνα από τον υπάλληλο στον οποίο ανατέθηκε, ο οποίος είναι αποσπασμένος στο Υπουργείο και έχει οργανική θέση στο Τμήμα Δασών, το οποίο ελέγχεται.
Παίρνοντας τον λόγο, ο μηχανικός που εκπόνησε τη μελέτη και ιδιοκτήτης εταιρείας, έκανε λόγο για «διαδικασία εντυπώσεων και επίρριψης ευθυνών» κατά τη διεξαγωγή της συζήτησης, λέγοντας ότι θα κινηθεί νομικά για τις αναφορές που έγιναν από τον Γενικό Ελεγκτή. Είπε, δε, ότι η εκπόνηση της μελέτης έγινε σύμφωνα με τους όρους εντολής, ότι οι τελικές διατομές καθορίστηκαν γραπτώς από την αναθέτουσα αρχή, όπως επίσης και ότι οι προσωρινές αποθέσεις υλικών είναι βάσει σχεδίου.
Εκ μέρους του Τμήματος Δασών, ο Σάββας Ιεζεκιήλ, ανέφερε στην Επιτροπή ότι θέση του Τμήματος είναι πως ακολουθήθηκαν όλες τις διαδικασίες και τα σχέδια όπως έχουν κατατεθεί και ότι τηρήθηκαν με ευλάβεια οι όροι.
Πάντως, ο εκπρόσωπος της εργοληπτικής εταιρείας Cyfield, εξέφρασε κατά τη συνεδρίαση τη βούληση της εταιρείας να προχωρήσει άμεσα σε διακοπή των εργασιών, ακόμα και χωρίς εντολή από τον επιβλέποντα μηχανικό. Σημείωσε, δε, ότι οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι και σήμερα. Εξήγησε ότι η χάραξη του δρόμου έχει ολοκληρωθεί και σημείωσε ότι επιθυμία της εταιρείας είναι να βελτιώσει περιβαλλοντικά τον δρόμο.
Με σκοπό τη διευκόλυνση της διαδικασίας, όπως είπε, η αναστολή των εργασιών θα γίνει από την εταιρεία χωρίς καμία οικονομική απαίτηση, ώστε να δοθεί χρόνος για βελτίωση της μελέτης και να μη δημιουργηθούν περισσότερες περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις με την εξέλιξη του έργου. Επεσήμανε, δε, ότι αν η εταιρεία αφήσει το έργο αυτό θα προχωρήσει μετά από 3-4 χρόνια.
Παράλληλα, η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων εξέφρασε τη διαφωνία της με τη φιλοσοφία και την προσέγγιση του σχεδίου για το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, ενώ ο Κυριάκος Τσιμίλλης, από την οργάνωση Φίλοι του Ακάμα, σημείωσε ότι θα πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση και του στόχου, πέρα από επαναξιολόγηση των σχεδίων.
«Αν ο σκοπός συνεχίζει να είναι η ελεύθερη απρόσκοπτη διακίνηση εκατοντάδων ιδιωτικών οχημάτων, αντί του πολύ λογικού για μία προστατευόμενη περιοχή, της διακίνησης με μικρά λεωφορεία του πάρκου, ή με ποδήλατα, ή με γαϊδουράκια ακόμα ή και με τα πόδια, τότε πάλι στο ίδιο αποτέλεσμα θα φτάσουμε», είπε σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση. Εξάλλου, κατά τη συνεδρίαση ζήτησε απαντήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες, σχετικά με διαφημίσεις μεγάλων αναπτύξεων στον Λευκό Ποταμό και σε άλλες περιοχές του Ακάμα.
«Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι τα έργα που γίνονται και αυτά που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα, δεν εξυπηρετούν το συμφέρον των κοινοτήτων», πρόσθεσε ο κ. Τσιμίλλης, λέγοντας «μακάρι αυτά τα χρήματα να δίνονταν τόσο για την προστασία την πραγματική της χερσονήσου, όσο και της στήριξης των κοινοτήτων». Κατέληξε, δε, ότι «αυτό το εθνικό δασικό πάρκο όπως ονομάζεται δεν έχει καμία σχέση με το Εθνικό Πάρκο σύμφωνα με διεθνείς προδιαγραφές».
Η Κούλα Μιχαήλ από την Terra Cypria είπε σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση ότι πέντε από τα εφτά μέλη της ad hoc επιτροπής για το έργο στον Ακάμα γνωρίζουν ότι δεν ακολουθήθηκαν οι όροι που ήταν νομικά δεσμευτικοί και δεν εντάχθηκαν μέσα στα τελικά κατασκευαστικά σχέδια και γι’ αυτό πρέπει να γίνει διερεύνηση. Επεσήμανε ότι πρέπει να γίνει άμεση παύση των υφιστάμενων εργασιών για να εξεταστεί ποια πράγματα πρέπει να σωθούν, όπως επίσης να εξεταστεί πώς θα αποκατασταθεί η περιοχή. «Ζητούμε να ακολουθηθούν και οι υπόλοιποι οι οποίοι δεν είχαν αναφερθεί σήμερα, γιατί αναλώθηκε η συζήτηση σε συγκεκριμένα θέματα, όπως το δρόμο», είπε. Αναφέρθηκε ενδεικτικά σε όρους για άρση των παράνομων κατασκευών εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα και για κλείσιμο των παράνομων προσβάσεων.
Δηλώσεις Βουλευτών
Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι φάνηκε πως έγινε μία μελέτη ειδικής αξιολόγησης, που προβλέπεται από τη νομοθεσία για τις περιβαλλοντικές μελέτες για ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές Natura 2000, έβγαλε η μελέτη ορισμένες όλους, αλλά τα συμβόλαια τα οποία έχουν δοθεί στον εργολάβο δεν περιλάμβαναν τους αυστηρούς περιορισμούς που αναφέρουν σαν στη μελέτη.
«Λυπηρό επίσης είναι το γεγονός ότι, παρά το ότι το έργο γίνεται σε μία τόσο ευαίσθητη περιβαλλοντικά περιοχή, το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν είναι διόρισε κάποιον να παρακολουθεί την εκτέλεση των έργων και καταλήξαμε να πρέπει οι ίδιες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που έχουν έγνοια να τρέχουν, για να παρακολουθήσουν να δουν εάν αυτά τα έργα εκτελούνται σωστά», πρόσθεσε.
Συνέχισε λέγοντας ότι «έχουμε μία εντελώς λάθος διαδικασία, μία διαδικασία η οποία προκάλεσε πολύ μεγάλη ζημιά στην περιοχή» και ευχαρίστησε την εταιρεία, επειδή αποφάσισε να συνεργαστεί με την Κυβέρνηση και να μη δημιουργήσει προβλήματα. «Είναι θετικό το γεγονός ότι και ο ίδιος ο Υπουργός είπε ότι θα γίνει και μία επαναξιολόγηση της όλης υπόθεσης», πρόσθεσε ο κ. Θεοπέμπτου, σημειώνοντας ότι πολλοί είχαν ενστάσεις για τους δρόμους, τους κόμβους και τα περίπτερα στις παραλίες τις οποίες είχε προγραμματίσει να κάνει η Κυβέρνηση.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Πρόδρομος Αλαμπρίτης, στις δηλώσεις του έκανε λόγο για «αλαλούμ» μεταξύ των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών, λέγοντας ότι θέματα τα οποία έθιξε το Ταμείο Θήρας έρχονταν σε αντίθεση με όσα είπαν Τμήμα Δασών και Τμήμα Περιβάλλοντος. «Καλούμε τον Υπουργό, μετά από αυτό το αλαλούμ και την έρευνα που διέταξε, στην επόμενη συνεδρία να ξεκαθαρίσει επίσημα και να ενημερώσει επίσημα τι συμβαίνει και αν λήφθηκαν υπόψιν της περιβαλλοντικής αρχής κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου, είπε. «Εμείς θεωρούμε ότι άνθρωπος και περιβάλλον μπορούν να συνυπάρξουν, άρα σεβασμός στο περιβάλλον αλλά και σεβασμός στους κατοίκους της περιοχής», κατέληξε.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος έκανε λόγο για έλλειψη συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών του κράτους και, αναφερόμενος στις τοποθετήσεις των υπηρεσιών, είπε ότι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «για κλάματα», προσθέτοντας ότι τοποθετήθηκαν «ωσάν να μη είναι η ίδια Κυβέρνηση και ο καθένας να λέει τα δικά του και να επιρρίπτει ευθύνες στον άλλο».
Ο κ. Κέττηρος είπε ότι «η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη εφαρμόζει την ευαγγελική ρήση "να μην γνωρίζει η δεξιά σου, τι ποιεί η αριστερά σου"» και εξέφρασε ικανοποίηση για τη διάθεση συνεργασίας από πλευράς του εργολάβου, μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα. «Εμείς ζητούμε απλά πράγματα, λύσεις που να διασφαλίζουν την σωστή διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος και προστασία του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», κατέληξε.
Σε παρέμβασή του στη συνεδρίαση, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσανθος Σαββίδης, υπογράμμισε ότι ο Ακάμας είναι «το περιβαλλοντικό καμάρι» για την Πάφο, σημείωσε, όμως ότι υπάρχει έγνοια και για τους κατοίκους των κοινοτήτων, που έχουν αδικηθεί κατάφορα όλα αυτά τα χρόνια, με το να έχουν περιουσίες που δεν μπορούν να εκμεταλλευθούν. Σημείωσε ότι το έργο πρέπει να ολοκληρωθεί και αν χρειάζεται να γίνουν μικρές αλλαγές, να γίνουν, αλλά χωρίς να χαθεί χρόνος. «Είμαστε υπέρ της διατήρησης του περιβάλλοντος, αλλά να μην ξεχνάμε τους ανθρώπους», επανέλαβε.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Μιχάλης Γιακουμή, χαιρέτισε την πρόθεση για επαναξιολόγηση του έργου και κάλεσε τα αρμόδια τμήματα του κράτους «να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να μην παραπλανούν τον Υπουργό και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας». Χαιρέτισε, επίσης, την πρόθεση του εργολάβου για διακοπή των εργασιών χωρίς οικονομικές απαιτήσεις, ώστε να ολοκληρωθεί η έρευνα του Υπουργείου.
Τις αντικρουόμενες τοποθετήσεις από πλευράς των αρμοδίων τμημάτων έθιξε κατά τη συνεδρίαση και ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση έκανε λόγο για «έγκλημα που πολλοί από εμάς είχαμε προβλέψει», σημειώνοντας ότι ένα εθνικό πάρκο δεν μπορεί να έχει τόσους κόμβους και τόσους δρόμους, οι οποίοι καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα.
«Ο Ακάμας ανήκει στον κυπριακό λαό και γι’ αυτό θα πρέπει να τον προστατεύσουμε», είπε, εκφράζοντας δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι στην Επιτροπή παρουσιάστηκαν δημόσιοι υπάλληλοι «οι οποίοι αναιρούσαν αυτά που έλεγε ο Υπουργός» και «οι οποίοι δεν συμφωνούσαν μεταξύ τους».
Είπε ότι ο Γενικός Ελεγκτής θα πρέπει να προχωρήσει σε έρευνα, ενώ εξέφρασε την πρόθεση η ίδια, σε συνεργασία με όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, να προχωρήσει σε καταγγελίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή «γιατί θεωρώ ότι σε αυτόν τον τόπο το κράτος δικαίου δεν λειτουργεί, εκτός αν έρθει από το εξωτερικό πίεση», όπως είπε. «Το Τμήμα Δασών και Το Τμήμα Περιβάλλοντος θα έπρεπε να ήταν οι θεματοφύλακες για τον Ακάμα», κατέληξε.
