Της Μαρίνας Οικονομίδου
Μπορεί το δείπνο που παρέθεσε ο Αντόνιο Γκουτέρες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον Τ/κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί να μην είχε ουσιαστική πρόοδο ούτε να ανακοίνωνε ημερομηνία για άτυπη πενταμερή, ωστόσο η δήλωση του γ.γ των Ηνωμένων Εθνών με το πέρας του δείπνου εξακολουθεί να συντηρεί την προοπτική για επανέναρξη διαπραγματεύσεων και προσπάθεια για επίτευξη βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Η «Κ» είχε αναφέρει πρώτη από το πρωί της Δευτέρας, πως ο Αντόνιο Γκουτέρες προσανατολίζεται στο να προχωρήσει σε δήλωση και όχι σε συνομολόγηση των όρων αναφοράς που ήταν η αρχική επιδίωξη της Λευκωσίας. Μάλιστα κατά τη διάρκεια του δείπνου, κυβερνητικές πηγές ενημέρωναν, πως είχε ήδη διαμορφωθεί ο σκελετός της δήλωσης Γκουτέρες η οποία δεν θα καταλήγει σε συγκεκριμένη ημερομηνία πενταμερούς, ούτε σε έναν οδικό χάρτη. Σύμφωνα μάλιστα με έγκυρες πηγές, η άτυπη πενταμερής προσανατολίζεται πλέον, μετά τις «εκλογές» στα Κατεχόμενα.
Τα αποτελέσματα του δείπνου
Η αναστολή στο θέμα της πενταμερούς, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οφείλεται σε τρεις παράγοντες:
1. Η Τουρκία δεν ευνοεί πενταμερή τη δεδομένη στιγμή λόγω άλλων προτεραιοτήτων στην εσωτερική διακυβέρνηση και στο Συριακό
2. Τα ζητήματα που αντιμετωπίζει το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω Brexit
3. Η έναρξη του προεκλογικού στα Κατεχόμενα
Όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, το επόμενο διάστημα δεν αποκλείεται να υπάρξει βολιδοσκόπηση των Ηνωμένων Εθνών προς της εγγυήτριες δυνάμεις για να διαπιστώσει πότε θα είναι η κατάλληλη στιγμή διεξαγωγής της πενταμερούς. Όπως αναφέρουν πηγές στην «Κ» ήταν ένας ελεύθερος διάλογος και υπήρξε σύγκλιση θέσεων των δύο ηγετών για τις παραμέτρους που τέθηκαν από τον γενικό γραμματέα. Θα πρέπει να σημειωθεί πως δεν τέθηκε καθόλου το θέμα του φυσικού αερίου. Ηγέρθηκαν βεβαίως συγκεκριμένα ζητήματα στο κεφάλαιο της πολιτικής ισότητας, από τον Μυσταφά Ακιντζί ενώ ο Νίκος Αναστασιάδης έθεσε θέμα για τις εγγυήσεις και την παρουσία στρατευμάτων. Τέθηκε ωστόσο το ζήτημα πως το δείπνο δεν πρόκειτο να ανοίξει ουσιαστικός διάλογος, αλλά να βρεθεί ο τρόπος για να ανοίξει ο δρόμος για ουσιαστικό διάλογο.
Τα κέρδη και οι ζημιές
Ο κύριος στόχος της ε/κ πλευράς βάσει και των δηλώσεων του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη ήταν να υπάρξει τέτοια πρόοδος που να επιτρέπει την άτυπη πενταμερή εντός Δεκεμβρίου. Μπορεί αυτός ο στόχος να μην επιτεύχθηκε, ωστόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας βγαίνει χωρίς τραύματα, σε μία περίοδο ιδιαίτερα έντονη για τον ίδιο στο εσωτερικό. Σημαντικό αν και παλαιότερα δεδομένο για την ε/κ πλευρά είναι η έμφαση σε λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, βάζοντας έτσι φραγμούς στις όποιες βλέψεις της Τουρκίας για άλλες μορφές λύσης. Η αναφορά του γ.γ των Ηνωμένων Εθνών στους τρεις άξονες (κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη Έρογλου 2014, συγκλίσεις και Πλαίσιο Γκουτέρες) ενδεχομένως να αμβλύνει τις όποιες επικρίσεις του ΑΚΕΛ το οποίο υπογράμμιζε συχνά τα εν λόγω τρία σημεία. Σημαντικό για την ε/κ πλευρά είναι πως αποφεύχθηκαν οι όποιες προσθήκες γύρω από την πολιτική ισότητα που ενδεχομένως να φέρει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση. Σημαντικό είναι το γεγονός, πως σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, δεν έγινε καμία συζήτηση και εμπλοκή του φυσικού αερίου. Ζήτημα το οποίο προβληματίζει είναι η απουσία αναφοράς της Ε.Ε στην άτυπη πενταμερή, αλλά και συγκεκριμένη ημερομηνία κατά την οποία θα γίνει η πενταμερής.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες έχει ήδη αναφέρει πως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά και πως το στάτους κβο είναι μη βιώσιμο. Το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο το χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει, δεδομένου οτι δεν έχει κλειδώσει πενταμερής ούτε μετά τον Απρίλη, βοηθά τελικά την κατάσταση ή αν τα δεδομένα λειτουργήσουν υπερ της Άγκυρας και των επιδιώξεών της.
«Παρά τις γνωστές δυσκολίες», ανέφερε με το τέλος της συνάντησης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «το αποτέλεσμα της σημερινής συνάντησης θεωρείται ένα πρώτο θετικό βήμα στην προσπάθεια επανέναρξης του διαλόγου. Θεωρώ σημαντικό το γεγονός ότι ο ΓΓ επανέλαβε την αποφασιστικότητα του να συνεχίσει –σε συνεργασία πάντα με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων αλλά και τις εγγυήτριες δυνάμεις- την προσπάθεια για σύγκληση μιας άτυπης πενταμερούς συνάντησης, με εντολή τη συμφωνία όρων αναφοράς που θα επιτρέψουν την επανάληψη ενός στοχευμένου και δημιουργικού διαλόγου πού θα μας οδηγήσει σε μια βιώσιμη και λειτουργική λύση».
Πόντους για τον προεκλογικό
Ιδιαίτερα κερδισμένος από την συνάντηση φαίνεται να είναι ο Τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί ο οποίος έχει διασφαλίσει τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, την πολιτική ισότητα, έστω και αν δεν γίνονται συγκεκριμένες αναφορές που ενδεχομένως να επεδίωκε. Σημαντικό για την τ/κ πλευρά είναι και η αναφορά Γκουτέρες σε «στρατηγική συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για συνολική διευθέτηση» αλλά και η αναφορά σε διαπραγματεύσεις «στοχοπροσηλωμένες σε αποτέλεσμα». Ο Τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί φαίνεται να παίρνει πόντους για τον προεκλογικό και για τις «εκλογές» που θα πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο καθώς όπως ανέφερε ο ίδιος το τρένο που είχε εκτροχιαστεί ξαναμπαίνει στις ράγες και διαφοροποιείται από την στάση της Άγκυρας η οποία δεν ευνοούσε εξελίξεις.Το μεγάλο στοίχημα είναι κατά πόσο η συνάντηση στο Βερολίνο και το αποτέλεσμά της, ήταν τόση, ώστε να οδηγήσει τον Μουσταφά Ακιντζί στην επανεκλογή.
Πόσο όμως ηττημένη θεωρείται η Τουρκία; Η πενταμερής προσανατολίζεται για μετά τις «εκλογές» στα Κατεχόμενα, κάτι το οποίο επεδίωκε η Άγκυρα για μία σειρά λόγων.Ζήτημα για την Άγκυρα βεβαίως είναι η υπογράμμιση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας αλλά και η απουσία συγκεκριμένων διευκρινήσεων στο θέμα της πολιτικής ισότητας, όπως άλλωστε υπογράμμιζε. Θέμα το οποίο θα πρέπει να προβληματίσει την Λευκωσία είναι κατά πόσο το θολό της ημερομηνίας για πενταμερή λειτουργεί τελικώς υπέρ της πλευράς μας ή αν αναμένεται να προκαλέσει νέα δεδομένα. Ικανοποιημένη φαίνεται να μένει με την εξέλιξη και η Αθήνα, η οποία δεν ευνοούσε σύγκλιση πενταμερούς το αμέσως επόμενο διάστημα.
