Του Απόστολου Τομαρά
Ενώπιον σοβαρών προκλήσεων αλλά και αποφάσεων που θα καθορίσουν το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου θα βρεθεί η πολιτική ηγεσία του τόπου. Η μεγάλη σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στην κυπριακή πρωτεύουσα καλείται να πάρει τολμηρές αποφάσεις αφήνοντας στην άκρη τις όψιμες ιαχές του τελευταίου διαστήματος για τα οφέλη της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου με τα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα μέσω Ελλάδας. Η σύσκεψη αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και θεωρείται η τελευταία προσπάθεια προκειμένου να ξεπερασθούν εμπόδια και ανησυχίες που διατυπώνονται από κυπριακής πλευράς. Θετικό αποτέλεσμα θα επιφέρει άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, του τελευταίου κράτους μέλους της Ε.Ε, θα τερματίσει τις ανησυχίες που εκφράζονται κάθε χρόνο για την επάρκεια εφοδιασμού της αγοράς με ηλεκτρική ενέργεια ενώ αναμένεται να εξισορρόπηση τα ιδιαίτερα τσουχτερά, σήμερα, τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος με αυτά της Ευρώπης. Τυχόν αρνητικό αποτέλεσμα θα διατηρήσει για άγνωστο χρονικό διάστημα τη χρήση του ρυπογόνου μαζούτ ως καυσίμου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, διατήρηση των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και επιβάρυνση των κρατικών ταμείων με €240 εκατ. για ρύπους.
Η σύσκεψη
Στη σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο θα λάβει μέρος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης. Από κυπριακής πλευράς θα λάβουν επίσης μέρος οι Υπουργοί Ενέργειας και Οικονομικών, Γιώργος Παπαναστασίου και Μάκης Κεραυνός, η Υφυπουργός παρά τω Προέδρω Ειρήνη Πικκή η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) και η Νομική Υπηρεσία. Από ελληνικής πλευράς ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυαλακάκης, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Φορέα Υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Μανούσος Μανουσάκης και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Ελλάδας (ΡΑΑΕΥ). Στη σύσκεψη θα πάρει μέρος εκπρόσωπος της Κομισιόν η οποία χρηματοδοτεί το ενεργειακό έργο με €657 εκατ. καθώς επίσης και η εταιρεία NEXANS που κατασκευάζει το καλώδιο και θα πραγματοποιήσει βυθομετρήσεις.
Τα θέλω της Λευκωσίας
Στη σύσκεψη η κυπριακή πλευρά αναμένεται να θέσει και άλλα ζητήματα πέρα από τις ανησυχίες που υπάρχουν για το έργο. Η κυπριακή στάση καθορίσθηκε σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε το πρωί της Τρίτης χωρίς να γίνουν γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες. Ωστόσο σύμφωνα από διαρροές το προηγούμενο διάστημα αλλά και εκτιμήσεις η κυπριακή πλευρά θα κινηθεί στην οικονομική πτυχή του έργου ζητώντας απαντήσεις για την βιωσιμότητά του ζήτημα που τίθεται επιτακτικά από το Υπουργείο Οικονομικών. Τη σύσκεψη θα απασχολήσει η ανησυχία της Λευκωσίας για το αποτύπωμα του έργου στους καταναλωτές θέμα για το οποίο υπάρχει η κατ’ αρχήν συμφωνία της προπερασμένης Δευτέρας για άντληση ενός ποσού €100 εκατ. από το Ταμείο Ρύπων. Παρά το γεγονός ότι αφήνεται να βγει προς τα έξω πως η σύσκεψη θα κινηθεί στο πλαίσιο της κατ’ αρχήν συμφωνίας θεωρείται βέβαιο πως η κυπριακή πλευρά θα ζητήσει απαντήσει για τις ανησυχίες που διατυπώνει στο κομμάτι του γεωπολιτικού ρίσκου. Ωστόσο η κυπριακή πλευρά στη σύσκεψη θα θέσει και άλλα θέματα που έχουν ενοχλήσει τη Λευκωσία και έχουν να κάνουν με δημόσιες τοποθετήσεις πολιτικών παραγόντων και άλλων στην Αθήνα. Μια από αυτές αφορούν τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ ο οποίος τελεσιγραφικά είχε απειλήσει με ναυάγιο του έργου εάν η ΡΑΕΚ δεν άλλαζε την απόφασή της για την ανάκτηση εξόδων.
Οι παρεμβάσεις
Δυο παρεμβάσεις που εκδηλώθηκαν τα τελευταία εικοσιτετράωρα από αμερικανικής πλευράς αλλά και η αναφορά του πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη από την ΔΕΘ εκτιμάται ότι θα έχουν θετικό αντίκτυπο στο ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου που θέτει η Λευκωσία. Μέσα στο Σαββατοκύριακο που πέρασε παράγοντες του χώρου της ενέργειας έκριναν θετικά τις παρεμβάσεις υποστηρίζοντας πως η κυπριακή πλευρά δεν πρέπει να αναμένει κάτι περισσότερο. Θεωρείται βέβαιο πως η κυπριακή πλευρά θα ζητήσει από το κυβερνητικό κομμάτι της ελληνικής αντιπροσωπείας περισσότερες πληροφορίες για την αναφορά του κ. Μητσοτάκη «Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι αν εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα αυτό το έργο θα γίνει, και οι όποιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα ξεπεραστούν».
Τα θέλω των Αθηνών
Η κάθοδος του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας Θεόδωρου Σκυλακάκη αποκαλύπτει το έντονο ενδιαφέρον των Αθηνών για το έργο διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης. Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, θα επιδιώξει η σύσκεψη να βγάλει μια τελική απόφαση. Αυτό που συνεχίζει να προκαλεί αρνητικές εντυπώσεις είναι το ύφος των δημόσιων τοποθετήσεων κυρίως από πλευράς του Έλληνα Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τελευταίο περιστατικό ήταν το περασμένο Σάββατο όπου ο Έλληνας Υπουργός ερωτηθεί σχετικά είπε. «Δεν έχουν γίνει αυτά που περιμέναμε, ούτε γενικότερα, ούτε ειδικότερα». Μάλιστα αυτό που έχει προκαλέσει αίσθηση ήταν η αναφορά του για την δική του παρουσία στη σύσκεψη της Τρίτης. «Όταν με κάλεσαν, μου είπαν ότι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θέλει να συγκαλέσει μια σύσκεψη, εξ ου και πηγαίνω στην Κύπρο, γιατί αλλιώς θα μπορούσαμε να κάνουμε και τηλεδιάσκεψη και με διαβεβαίωσε ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου ότι θα συμμετάσχει και ο Πρόεδρος». Ένα ζήτημα που θα θιγεί από ελληνικής πλευράς είναι και το κόστος που θα επωμισθεί η Αθήνα σε περίπτωση που το έργο ναυαγήσει. Μέχρι σήμερα ο ΑΔΜΗΕ έχει εκταμιεύσει από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση περίπου €120 εκατ. ποσό που θα αναγκασθεί να επιστρέψει σε περίπτωση που το έργο δεν προχωρήσει. Πληροφορίες που δεν έχουν επιβεβαιωθεί θέλουν την ελληνική πλευρά να είναι αποφασισμένη να διεκδικήσει το ποσό ή ένα μέρος αυτού από τη ΡΑΕΚ την οποία θεωρεί υπεύθυνη για αλλαγή της ρυθμιστικής αρχής για τον τρόπο ανάκτησης εξόδων του έργου.
Η Κομισιόν
Η παρουσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη σύσκεψη θεωρείται καθοριστικής σημασίας για τη Λευκωσία. Πέρα από τη χρηματοδότηση του έργου με €657 εκατ. η κυβέρνηση ποντάρει στον ευρωπαϊκό παράγοντα στο θέμα του γεωπολιτικού ρίσκου. Θέμα για το οποίο η Κομισιόν με δημόσια τοποθέτηση διαβεβαίωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιοποιήσει «όλα τα διπλωματικά μέσα που έχει στη διάθεσή της» προκειμένου να προστατέψει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, Great Sea Interconnector (GSI).
