Kathimerini.com.cy
Ήσυχη χαρακτήρισε την σημερινή μέρα στην Πύλα ο εκπρόσωπος τύπου της Ειρηνευτικής Δύναμης Αλιμ Σιντίκ τονίζοντας ότι η κατάσταση παρακολουθείται στενά ενώ η δύναμη βρίσκεται σε επιφυλακή σε περίπτωση που επαναληφθεί το σκηνικό με την διεκπεραίωση αυθαίρετων εργασιών. Πλέον οι εξελίξεις μεταφέρονται στην Νέα Υόρκη με την κλειστή συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ που θα πραγματοποιηθεί αργά το βράδυ της Δευτέρας (22:00). Θυμίζουμε ότι παράταση μέχρι σήμερα για να τοποθετηθούν έχουν ζητήσει οι διπλωμάτες της Ρωσίας στον ΟΗΕ με την εξήγηση ότι αναμένουν οδηγίες από τη Μόσχα σε σχέση με ανακοίνωση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Πύλα, προσχέδιο της οποίας ετοίμασαν οι Βρετανοί.
Από την πλευρά της η Λευκωσία αναμένει ένα πολύ ισχυρό λεκτικό στήριξης της Κυπριακής Δημοκρατίας και καταδίκης των τουρκικών προκλήσεων.
Το ιστορικό
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Μαρίνας Οικονομίδου στην «Καθημερινή της Κυριακής» δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται τέτοιου είδους ενέργειες στην συγκεκριμένη περιοχή. Προσπάθειες για κατασκευή δρόμου έγιναν αρκετές φορές από την τουρκική πλευρά τις οποίες ωστόσο απέκρουε η ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Το 2016 και το 2020, ο τουρκικός στρατός επιχείρησε να ελέγξει το πλατό της Πύλας, ενώ το 2021 η τουρκική πλευρά επιχείρησε να κατασκευάσει αγωγό νερού στην περιοχή. Οι σχεδιασμοί του τουρκικού στρατού συνεχίστηκαν και το 2022 (τον Μάρτιο και τον Αύγουστο), με την επιχείρηση κατασκευής αποθηκών και πάρκου φωτοβολταϊκών. Η δικαιολογία που προβάλλεται από τουρκικής πλευράς είναι ότι η εν λόγω κίνηση γίνεται για ανθρωπιστικούς λόγους και αφορά την εξυπηρέτηση των κατοίκων της Πύλας και του Άρσους. Οι κάτοικοι της περιοχής εξυπηρετούνται από το οδόφραγμα της Πύλας και του Περγάμους, που βρίσκεται εντός των Βρετανικών Βάσεων. Ο ισχυρισμός βεβαίως, βάσει και της επιστολής που απέστειλαν οι Τουρκοκύπριοι στην ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών, είναι ότι οι Βρετανοί στο οδόφραγμα του Περγάμους προβαίνουν σε διακρίσεις και υποχρεώνουν σε ταλαιπωρίες τους Τουρκοκύπριους, σε αντίθεση με τους Ε/κ που απολαμβάνουν προνομίων λόγω της ένταξής τους στην Ε.Ε.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Κ» η κατάσταση να εγείρει σοβαρές ανησυχίες καθώς αφού πέραν από την πολιτική πτυχή η τουρκική πλευρά αποκτά σημαντικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα σε περίπτωση στρατιωτικής επίθεσης.
Συγκεκριμένα:
• Το μήνυμα που επιχειρείται να σταλεί είναι πως οι τουρκικές δυνάμεις ελέγχουν το στάτους κβο στη γραμμή αντιπαράταξης και μπορούν ανά πάσα στιγμή είτε να το ανατρέψουν είτε να το αμφισβητήσουν.
• Η τουρκική πλευρά αποκτά σημαντικό στρατιωτικό πλεονέκτημα, καθώς στο ενδεχόμενο στρατιωτικής επίθεσης μπορεί εύκολα συγκεντρωθεί πυροβολικό και άρματα μάχης. Η κινούμενη τουρκική πυροβολαρχία που βρίσκεται στο Άρσος με τα νέα δεδομένα και στο ενδεχόμενο εχθροπραξιών μπορεί να απειλήσει το αεροδρόμιο της Λάρνακας.
«Αναμένουμε από ΗΕ να ανταποκριθούν στους όρους εντολής τους»
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης στην Πύλα απαιτούνται πολύ λεπτοί και συγκεκριμένοι χειρισμοί, είπε σήμερα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Εκπρόσωπος ερωτηθείς για την κατάσταση στην Πύλα και για τα διπλωματικά διαβήματα που γίνονται, είπε ότι «πραγματοποιούνται συσκέψεις από την Πέμπτη, από την πρώτη στιγμή, και είναι σε εξέλιξη (συσκέψεις) υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στην παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών και του Διοικητή της ΚΥΠ που είναι και ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, καθώς και του αρχηγού της Εθνικής Φρουράς και του Υπουργείου Άμυνας.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά και ο Υπουργός Εξωτερικών είναι σε επαφή με όλα τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αναμένουμε και από τα Ηνωμένα Έθνη απόψε, όταν θα συνεδριάσει το Συμβούλιο Ασφαλείας, να ανταποκριθούν και στους όρους εντολής τους. Αυτή τη στιγμή, απαιτούνται να γίνουν πολύ λεπτοί και συγκεκριμένοι χειρισμοί».
Ερωτηθείς πώς απαντά η Κυβέρνηση στην κριτική για το γεγονός ότι ορίστηκε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου έπειτα από δέκα μέρες, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «υπενθυμίζω ότι η σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου είχε, ήδη, ανακοινωθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι θα πραγματοποιείτο ενόψει της μετάβασης του στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και είναι για αυτό τον λόγο που συγκαλείται το Εθνικό Συμβούλιο, να ενημερωθούν και οι πολιτικοί αρχηγοί για τη μετάβαση του Προέδρου στη Νέα Υόρκη».
Αντιδράσεις και από Τουρκοκύπριους πολιτικούς
Την έντονη διαφωνία τους με την ένταση που επικρατεί στα περίχωρα της Πύλας,ως αποτέλεσμα των τουρκικών προκλητικών ενεργειών, εκφράζουν δυο Τουρκοκύπριοι πολιτικοί με δηλώσεις στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ο «βουλευτής» και γραμματέας εξωτερικών σχέσεων του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ), Φικρί Τορός, μιλώντας στο ΚΥΠΕ τονίζει ότι το νέο έργο στην Πύλα θα έπρεπε να δρομολογηθεί μέσα από συνεννόηση με τα Ηνωμένες Έθνη και όχι εν μέσω έντασης και διπλωματικής αντιπαράθεσης.
Από την πλευρά του, ο πρώην εκπρόσωπος της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, Χασάν Έρτσακιτζα εστιάζει στο παρασκήνιο της όλης υπόθεσης, στις προθέσεις της τουρκικής πλευράς. «Έχει η τουρκική πλευρά τη δυνατότητα να ελέγξει ή να κατευθύνει τις εξελίξεις που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της νέας πρόκλησης;», αναρωτιέται ο πρώην συνεργάτης του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.
Τορός: Απαράδεκτη η ένταση στην Πύλα
Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο κ. Τορός αρχικώς εξηγεί γιατί υποστηρίζει "τη σημασία" του νέου δρόμου που στοχεύει να ενώνει το κατεχόμενο Άρσος με την Πύλα για τους Τουρκοκύπριους. Ο κ. Τορός αναφέρει τα εξής: «Οι Ελληνοκύπριοι που κατοικούν στην Πύλα έχουν δρόμους που τους επιτρέπουν να διασχίζουν εύκολα το νότο για τις καθημερινές κοινωνικές και οικονομικές τους ανάγκες. Για τις ίδιες ανάγκες, οι Τουρκοκύπριοι που ζουν στην Πύλα μπορούν να διασχίσουν προς το βορρά (κατεχόμενα) μόνο μέσω ενός σημείου διέλευσης, ενός δρόμου που περνάει μέσα από την κυρίαρχη βρετανική βάση της Δεκέλειας. Αυτό είναι το μοναδικό σημείο πρόσβασης από το βορρά στη Πύλα, στο οποίο παρατηρείαι μεγάλη κίνηση και μεγάλες ουρές. Θα πρέπει να αναγνωριστεί από όλους τους ενδιαφερόμενους ότι αυτή η πρακτική δυσκολία προκαλεί ταλαιπωρία στους Τουρκοκύπριους κατοίκους της Πύλας».
Σύμφωνα με τον κ. Τορός, η αναγκαία λύση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Πύλας θα έπρεπε να έρθει μέσα από διπλωματικό διάλογο και όχι ένταση. «Ο δρόμος Πύλας-Άρσους, ο οποίος έχει σχεδιαστεί και τα έργα έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό, στοχεύει στην παροχή άμεσης και άνετης πρόσβασης προς το βορρά για τους Τουρκοκύπριους που ζουν στην Πύλα. Εφόσον το έργο απαιτεί τη διέλευση από την εποπτευόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη περιοχή, αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της τουρκοκυπριακής πλευράς και των Ηνωμένων Εθνών και θα πρέπει να υλοποιηθεί με συμφωνία που θα επιτευχθεί στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού της δικαιοδοσίας», σημειώνει ο κ. Τορός, ο οποίος προσθέτει τα εξής: «Αυτό που συνέβη στις 18 Αυγούστου 2023 ήταν το αποτέλεσμα του γεγονότος ότι δεν επιτευχθεί διπλωματική συμφωνία εκ των προτέρων. Παρ' όλα αυτά, δεν μπορεί να υπάρξει καμία δικαιολογία για τον καβγά και τη βία. Τα μέρη θα πρέπει να καταλήξουν σε συμβιβασμό μέσω διπλωματικών διαπραγματεύσεων χωρίς καθυστέρηση. Η ένταση θα πρέπει να τερματιστεί και να αποτραπεί η πιθανότητα συνέχισής της».
«Το status quo δεν είναι βιώσιμο»
Στη συνέχεια της τοποθέτησης του, ο κ. Τορός εστιάζει στη γενική εικόνα που εκπέμπει σήμερα το Κυπριακό και προσθέτει τα εξής: «Αυτό το απαράδεκτο περιστατικό, το οποίο καταδικάστηκε με έντονο τρόπο από τον ΟΗΕ, την ΕΕ και πολλές χώρες, είναι η τελευταία ένδειξη πως το status quo στην Κύπρο έχει φέρει τις "εθνικιστικές" και αποσχιστικές νοοτροπίες σε ένα επικίνδυνο επίπεδο. Αυτό εννοούμε όταν λέμε ότι "το απαράδεκτο status quo είναι μη βιώσιμο"».
Τέλος, ο κ. Τορός προσθέτει τα εξής: «Αυτή και άλλες παρόμοιες εντάσεις θα έπρεπε να είχαν υπενθυμίσει για άλλη μια φορά σε όλα τα μέρη πόσο επείγουσα είναι η ομοσπονδιακή λύση που θα βασίζεται στην πολιτική ισότητα και στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι επιτακτική ανάγκη ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών να διορίσει χωρίς καθυστέρηση ειδικό απεσταλμένο, πρώτα για να καθορίσει ένα χρονοδιάγραμμα και μια μέθοδο προσανατολισμένη στο αποτέλεσμα που θα καθοριστεί με την αίσθηση του επείγοντος, και στη συνέχεια να συνεχίσει τις επίσημες διαπραγματεύσεις μεταξύ των μερών με το στόχο μιας συνολικής πολιτικής συμφωνίας, τηρώντας όλες τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν, χωρίς επιστροφή στο status quo».
Έρτσακιτζα: «Πρόκληση η κίνηση της τουρκικής πλευράς στην Πύλα»
«Οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι η τουρκική πλευρά δεν είναι ικανοποιημένη με το status quo στο νησί. Επιχειρεί να αλλάξει το status quo όχι μόνο μέσα και γύρω από την Πύλα αλλά και σε άλλες περιοχές. Το άνοιγμα των Κλειστών Βαρωσίων στους επισκέπτες είναι το καλύτερο παράδειγμα αυτής της επιβολής. Τώρα, ετοιμαζόμαστε να κατασκευάσουμε κατοικίες TOKİ σε μια περιοχή πολύ κοντά στα "σύνορα" με τους Ελληνοκύπριους και μια μαρίνα στα Βαρώσια», αναφέρει εστιάζοντας στις τελευταίες εξελίξεις στην Πύλα ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, Χασάν Έρτσακιτζα.
Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο κ. Έρτσακιτζα αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο λόγος για τις νέες προκλήσεις της τουρκικής πλευράς δεν είναι το γεγονός ότι «έχουμε ολοκληρώσει την ανάπτυξη και την πρόοδο στη Βόρεια Κύπρο (κατεχόμενα) με μεγάλη επιτυχία και ότι πρέπει να βγούμε από το καβούκι μας». «Νομίζω ότι ο λόγος για όλα αυτά είναι ότι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η συνέχιση του Κυπριακού με αυτόν τον τρόπο δεν είναι υπέρ μας, με άλλα λόγια ότι "ο χρόνος δουλεύει εναντίον μας". Νομίζω ότι δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι προσπαθούμε να σπάσουμε αυτή τη στασιμότητα με μικρές προκλήσεις», τονίζει ο Τουρκοκύπριος αναλυτής.
«Έχει όμως η τουρκική πλευρά τη δυνατότητα να ελέγξει ή να κατευθύνει τις εξελίξεις που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα αυτών των προκλήσεων; Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών θα πρέπει να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα», αναφέρει στη συνέχεια ο κ. Έρτσακιτζα, ο οποίος προσθέτει τα εξής: «Ίσως αυτό που πραγματικά θέλουν είναι να επιτύχουν κάποια άλλα οφέλη σε αντάλλαγμα για την ανατροπή των βημάτων μας. Σκέφτηκαν να πιέσουν με αυτόν τον τρόπο την ελληνοκυπριακή πλευρά, που κατέχει την ιδιότητα του μέλους της ΕΕ, και να εξαλείψουν πιθανά βέτο στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας πριν καν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις».
