ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
Η ανακάλυψη, η 5η κατά σειρά, κοιτάσματος φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, στον στόχο «Cronos-1», σηματοδοτεί την ανταμοιβή της επιμονής που επιδεικνύει το κυπριακό κράτος σε πείσμα της κλιμακούμενης τουρκικής επιθετικότητας.
Η δεύτερη από τις συνολικά τρεις προγραμματισμένες κυπριακές γεωτρήσεις φέτος, διαψεύδει επίσης σειρά ψευδαισθήσεων που καλλιεργούσαν κατευναστικοί πολιτικοί παράγοντες –ασχέτως κομματικής ταυτότητας– εναντίον της διαδικασίας εξερεύνησης της κυπριακής ΑΟΖ, τη συνέχιση της οποίας είτε την έθεταν όμηρο της λύσης του Κυπριακού είτε της επανέναρξης των δικοινοτικών συνομιλιών.
Κατά την άποψη αυτή η μη επίλυση του Κυπριακού δεν θα επέτρεπε τη συνέχιση και την εκμετάλλευση των κυπριακών αποθεμάτων λόγω τουρκικού βέτο, ενώ τη λύση θα μπορούσε να δώσει ένα μορατόριουμ στο κυπριακό πρόγραμμα γεωτρήσεων που θα επέφερε και ένα μορατόριουμ στην τουρκική αντίδραση. Προφανώς δεν κατανοούσαν ότι η επιβολή μορατόριουμ αποτελεί επιβολή μορατόριουμ στην ενάσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το δυνητικό κοίτασμα των 2,5 τρισ. κυβικών ποδών είναι μικρό, ωστόσο είναι γεωπολιτικά πολύ σημαντικό.
Μια άλλη εκδοχή της ίδιας άποψης ήταν ότι όσο δεν γίνονται ή δεν επιδιώκονται να γίνουν διαπραγματεύσεις, η Τουρκία θα κλιμακώνει την επιθετικότητά της, άρα δεν πρέπει να «προκαλούν» και οι Ελληνες της Κύπρου με την εμμονή τους στο γεωτρητικό τους πρόγραμμα. Η Τουρκία πιθανότατα θα επιχειρήσει με το «Αμπντούλ Χαμίτ» νέες γεωτρήσεις εντός και της οριοθετημένης κυπριακής ΑΟΖ, αλλά δεν θα τολμήσει να παραβιάσει τις γεωτρήσεις των ΔΠΕ που έχουν οδηγήσει σε ανακαλύψεις – και οι ανακαλύψεις είναι αυτές που μετράνε. Εάν η Τουρκία προβαίνει σε αυτές τις παραβιάσεις είναι γιατί δεν έχει ακολουθηθεί με συνέπεια από τις κυβερνήσεις, πρωτίστως Λευκωσίας και δευτερευόντως Αθηνών, μια σαφής ανασχετική πολιτική στο συγκεκριμένο θέμα μέσω της επιβολής κυρώσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με αποτέλεσμα την περαιτέρω αποθράσυνση της Αγκυρας.
Είναι σημαντικό να μην παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να είμαστε επιμηθείς. Πρέπει από τώρα να ξεκαθαριστεί ότι Ελλάδα και Κύπρος θα αξιώσουν –εάν χρειαστεί και με απειλή βέτο προς τα συνήθη ταλαντευόμενα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου– ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Τουρκίας με στοχευμένα και κλιμακούμενα μέτρα εάν οι τουρκικές γεωτρήσεις ανακαλύψουν κυπριακό κοίτασμα και επιχειρήσουν πειρατικά να το εκμεταλλευθούν. Παράλληλα θα πρέπει να επιταχυνθεί σε στρατιωτικό επίπεδο το ελληνικό ναυτικό εξοπλιστικό πρόγραμμα (η απόφαση για τις κορβέτες και τις ΜΕΚΟ φαίνεται βαλτωμένη) και να αγοραστεί –επιτέλους– ένα σοβαρό αντιαεροπορικό σύστημα μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς από την Κύπρο που θα πρέπει να εκσυγχρονίσει και αυξήσει τους παράκτιους Exocet της.
Το δυνητικό κοίτασμα των 2,5 ΤΚΠ (τρισ. κυβικών ποδών) είναι μικρό, μικρότερο και από τον «Γλαύκο» (4-5 ΤΚΠ) και την «Αφροδίτη» (4-4,5 ΤΚΠ), ωστόσο είναι γεωπολιτικά πολύ σημαντικό για τους λόγους ότι διαψεύδει στην πράξη την ιμπεριαλιστική Μαβί Βατάν. Η θέση του κοιτάσματος ωστόσο –μόλις μάλιστα επιβεβαιωθεί ο στόχος «Καλυψώ»– είναι τόσο κοντά στον «Γλαύκο» ώστε να επιτρέπει υπό προϋποθέσεις την κοινή τους εκμετάλλευση. Αυτό θα καταστεί αναπόφευκτο εάν υπάρξουν ανάλογου μεγέθους ανακαλύψεις στο «Δίας-1», τη γεώτρηση στην οποία τώρα προχωράει η ΕΝΙ-Total στο τεμάχιο 6, ή σε άλλα σημεία των τεμαχίων 6, 7 και 10. Το συνδυαστικό δε δυναμικό των εν λόγω δυνητικών κοιτασμάτων μπορεί να γεμίσει άνετα έναν αγωγό East Med εφόσον ανασχεδιαστεί η όδευσή του, ώστε να τα προσεγγίσει και διασφαλισθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο η συμμετοχή της Αιγύπτου στο σχέδιο.
* O δρ Θεόδωρος Τσακίρης είναι αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
