Kathimerini.com.cy
Οι σχέσεις εκκλησίας - κράτους και εκκλησίας - πιστών βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκπομπής «ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ» στον «ΣΠΟΡ FM 95.0», με αφορμή το σκάνδαλο στην Ιερά Μονή Οσίου Αββακούμ στο Φτερικούδι. Για την πρώτη πτυχή του θέματος μίλησε ο κ. Χαρίδημος Τσούκας, Καθηγητής Στρατηγικής Διοίκησης στην Έδρα Columbia Ship Management, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, και Διακεκριμένος Ερευνητής Καθηγητής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Γουόρικ της Βρετανίας, εκφράζοντας τη θέση ότι η Κύπρος δεν έχει ακόμη καταφέρει να βάλει διαχωριστικές γραμμές στην σχέση της εκκλησίας με το κράτος. «Αυτό προφανώς πρέπει να διορθωθεί», τόνισε.
Ο κ. Τσούκας σημείωσε ότι τα προνόμια τα οποία απολαμβάνει η εκκλησία της Κύπρου (π.χ. το ότι εξαιρείται από το Φ.Π.Α) και όταν υπάρχουν ολόκληροι θεσμοί που είναι εκτός του επίσημου κράτους δικαίου στο μέτρο που τους έχει παραχωρηθεί εκτεταμένη αυτοδιοίκηση, τότε είναι πολύ πιθανόν να αναπτυχθεί κακοδιοίκηση και σκάνδαλα. «Δεν είναι κάτι το πρωτότυπο αυτό που συμβαίνει στην Κύπρο. Οποτεδήποτε έχεις καθεστώς ημιδιαφάνειας ή αδιαφάνειας σε ένα θεσμό είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναπτυχθούν σκάνδαλα. Με εντυπωσιάζει ότι η οικονομική διαχείριση είναι ανύπαρκτη από την πλευρά της πολιτείας», είπε.
Ερωτηθείς μέχρι πού μπορεί να παρέμβει το κράτος, ανέφερε ότι μπορεί σε πολλά επίπεδα αρκεί να το θέλει. «Το κράτος πρέπει να καθιερώσει όλους αυτούς τους μηχανισμούς της οικονομικής επίβλεψης και ελέγχου σε επίπεδο εκκλησίας. Έχουμε όμως ένα γενικότερο θέμα κρατικής αξιοπιστίας, κρατικής συγκρότησης και γενικότερα λειτουργίας σύγχρονου κράτους δικαίου». Σε ερώτηση αν είμαστε έτοιμοι να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά, ο κ. Τσούκκας είπε ότι μας κρατάει πίσω ένας εγγενής κοινωνικός συντηρητισμός ο οποίος μας δυσκολεύει να θέσουμε τα πράγματα σε διαφορετική βάση, αλλά κυρίως μας κρατάει πίσω η πολιτική ατολμία. «Μπορούν να γίνουν τομές, δεν μιλάμε για ανατροπή δεδομένων ή φίμωση της εκκλησίας, μιλάμε για διαχωρισμό ρόλων, κάτι απολύτως απαραίτητο».
Καταλήγοντας, ο κ. Τσούκας εξέφρασε την απαισιόδοξη πρόβλεψη ότι τα πράγματα θα παραμείνουν ως έχουν. «Στις ανακοινώσεις που εξέδωσαν τόσο ο Μητροπολίτης Ησαΐας όσο και ο Αρχιεπίσκοπος βλέπουμε μια ψευδοπνευματική και ταπεινολογική γλώσσα για να αποφύγουνε τα μείζονα. Το σκάνδαλο θα διερευνηθεί όσο πάει και τα πράγματα, στις σχέσεις εκκλησίας - κράτους, θα επιστρέψουν όπως πριν».
Ποια κόμματα ζητούν διαχωρισμό κράτους - εκκλησίας
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τα κόμματα ρωτήθηκαν από την «Κ» για το αν πιστεύουν ότι ήρθε η ώρα να γίνει ξεκάθαρος διαχωρισμός Εκκλησίας και κράτους. Ο ΔΗΣΥ, με μια εμφανής αμηχανία, απάντησε ότι ο σεβασμός στην Εκκλησία είναι δεδομένος και ο ρόλος της είναι διακριτός, κάτι που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα. Το ΑΚΕΛ απάντησε «ναι» σημειώνοντας ότι είναι κάτι που επρεπε να γίνει προ πολλού στην πράξη, όχι μόνο στα χαρτιά. Το ΔΗΚΟ δεν τοποθετήθηκε επί του ζητήματος ενώ το ΕΛΑΜ απάντησε «όχι». Η ΔΗΠΑ απάντησε «ναι», η ΕΔΕΚ υποστήριξε ότι είναι κάτι που υφίσταται ήδη και Οικολόγοι και Βολτ απάντσαν «ναι».
Τα υγιή χαρακτηριστικά ενός θρησκευόμενου
Για την δεύτερη πτυχή του θέματος που αφορά τις σχέσεις πιστών - εκκλησίας μίλησε στην «ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ» ο Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Παναγιώτης Σταυρινίδης. Ερωτηθείς πόσο επηρεάζεται η σχέση του ανθρώπου με την θρησκεία από τέτοια σκάνδαλα, ο κ. Σταυρινίδης τόνισε ότι εξαρτάται για ποιους πιστούς μιλάμε. Εξήγησε ότι ένας πιστός με υγιή χαρακτηριστικά θα νιώσει απογοήτευση, κάποια αισθήματα αποστασιοποίησης, ίσως και να αναθεωρήσει τη σχέση και τη στάση του σε ό,τι έχει να κάνει με τον θεσμό και την οργανωμένη εκκλησία και τα πρόσωπα που τον εκπροσωπούν και φυσικά θα νιώσει και μια μορφή έμμεσης εξαπάτησης.
Από εκεί και πέρα, πρόσθεσε, είναι και μια ειδική κατηγορία, αυτή των «ψυχοπαθολογικά πιστών», οι θρησκόληπτοι και οι φονταμενταλιστές. «Εκεί δυστυχώς δεν βλέπουμε να συμβαίνει κάτι που να επαναφέρει αυτούς τους ανθρώπους στην πραγματικότητα. Οργίζονται ακόμη περισσότερο και θεωρούν ότι αυτό που γίνεται γύρω τους είναι μια συνομωσία, μια πλεκτάνη. Τον θρησκόληπτο δεν χρειάζεται να τον εξαπατήσεις, είναι τόσο βουτηγμένος μέσα που θα εξαπατήσει ο ίδιος τον εαυτό του. Και βεβαίως κάποιοι θα τρέξουν να το εκμεταλλευτούν». Την ίδια ώρα τόνισε ότι το πιο ανήθικο είναι η εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου. «Πρόκειται για ανθρώπους που συχνά έχουν μια υγιέστατη σχέση με τη θρησκεία και σε κάποια φάση της ζωής τους θα βιώσουν τον πόνο της απώλειας και θα καταπιαστούν από την θρησκεία. Εκεί που κανείς ψάχνει να βρει αυτή την ανακούφιση και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης θα υποφέρει διπλά και τριπλά».
Ο κ. Σταυρινίδης τόνισε ότι αυτοί που εκμεταλλεύονται τον πόνο του συνανθρώπου τους για οποιοδήποτε όφελος, είτε αυτό είναι μια μορφή εξουσίας ή ο πλουτισμός, στερούνται βασικές ιδιότητες του ανθρώπινου ψυχισμού που δεν μπορεί να τις αναπληρώσει καμία σχέση τους με την εκκλησία. «Αυτό που στερούνται είναι στοιχειώδους ενσυναίσθησης». Τα υγιή χαρακτηριστικά ενός θρησκευόμενου, εξήγησε, είναι οι συμπεριφορές που δημιουργούν ένα αίσθημα οικειότητας, μια πνευματική σχέση με μια ανώτερη μορφή δύναμης που δεν επηρεάζει αρνητικά την κοσμική διάσταση της καθημερινότητάς τους, την οικογενειακή τους ζωή, την επαγγελματική τους ζωή και την οποιαδήποτε άλλη κοινωνική έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας. «Όταν η σχέση παραμένει σε αυτά τα επίπεδα, τότε όχι μόνο είναι υγιής, αλλά για αυτούς που το έχουν ανάγκη είναι και επωφελής».
