ΚΥΠΕ
Τη συνομολόγηση συμφωνιών με τρίτες χώρες για διαχείριση της μετανάστευσης εκτός των συνόρων της ΕΕ, κατά τρόπο παρόμοιο με τη διμερή συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας, προτείνουν μεταξύ άλλων 15 κράτη μέλη σε επιστολή τους προς την Κομισιόν την οποία έδωσε στη δημοσιότητα την Πέμπτη το Υπουργείο Μετανάστευσης της Δανίας, η οποία ηγείται της προσπάθειας.
Μεταξύ άλλων, οι 15 χώρες ζητούν επίσης τη δημιουργία νόμιμων οδών βάσει της νομοθεσίας και των αναγκών σε εργατικό δυναμικό του κάθε κράτους μέλους, ενίσχυση των διαδικασιών επιστροφών μέσω και της δημιουργίας «κόμβων επιστροφής, στους οποίους θα μπορούσαν να μεταφερθούν οι επαναπατριζόμενοι εν αναμονή της οριστικής απομάκρυνσής τους». Ακόμα, γίνεται αναφορά στην ανάγκη για επανεξέταση του τρόπου εφαρμογής της αρχής της «ασφαλούς τρίτης χώρας» για σκοπούς επιστροφής.
Την επιστολή υπογράφει και η Κύπρος, μαζί με τη Βουλγαρία, τη Τσεχία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Μάλτα, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Φινλανδία.
Κληθείσα να σχολιάσει την επιστολή, η αρμόδια εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ανίτα Χίπερ, επιβεβαίωσε πως η επιστολή ελήφθη, και πως η Κομισιόν θα αξιολογήσει τα όσα καταγράφονται σε αυτήν. Πρόσθεσε πως «όλη μας η εργασία και εστίαση είναι τώρα στην εφαρμογή που έχει ήδη ξεκινήσει», καθώς και πως στη συμφωνία προβλέπεται και μια «συνολική προσέγγιση» στο πλαίσιο της οποίας η Κομισιόν συνεργάζεται με χώρες - εταίρους.
Στην επιστολή οι 15 χώρες ζητούν «συνολικές αμοιβαία επωφελείς και διαρκείς εταιρικές σχέσεις με χώρες - εταίρους κλειδιά που βρίσκονται στους μεταναστευτικούς διαδρόμους» για διαχείριση των παράτυπων αφίξεων στην Ευρώπη και για δημιουργία ασφαλών εναλλακτικών στα επικίνδυνα ταξίδια, σημειώνοντας πως διαφορετικά μοντέλα που θα μπορούσαν να συζητηθούν περιλαμβάνουν τη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας και το μνημόνιο συναντίληψης με την Τυνησία.
Η επιστολή καθώς και συνεργασία για δημιουργία νόμιμων διόδων στη βάση της νομοθεσίας σε κάθε κράτος μέλος και των αναγκών σε εργατικό δυναμικό κάθε χώρας.
Προτείνεται ακόμα η συζήτηση για μηχανισμούς με στόχο «τον εντοπισμό, αναχαίτιση ή, σε περιπτώσεις κινδύνου, τη διάσωση μεταναστών στην ανοικτή θάλασσα και τη μεταφορά τους σε προκαθορισμένο ασφαλές σημείο σε χώρα εταίρο εκτός της ΕΕ, όπου θα μπορούσαν να βρεθούν βιώσιμες λύσεις για τους εν λόγω μετανάστες, στη βάση επίσης μοντέλων όπως το Πρωτόκολλο Ιταλίας-Αλβανίας».
Η Δανία αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2025, ακριβώς πριν την Προεδρία της Κύπρου (πρώτο εξάμηνο του 2026). Είναι η δεύτερη χώρα στο τρίο Προεδριών με την Πολωνία (πρώτο εξάμηνο του 2025), στο πλαίσιο του οποίου οι τρεις χώρες συντονίζουν τις προτεραιότητες τους για την περίοδο Ιανουαρίου 2025 - Ιουνίου 2026.
Πέρα από τις συμφωνίες με τρίτες χώρες, οι 15 χώρες προτείνουν επίσης στην επιστολή προς την Κομισιόν την ανάγκη ενίσχυσης τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής διάστασης των επιστροφών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις για τα κράτη μέλη που φιλοξενούν αιτητές ασύλου των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί, αλλά και να μειωθούν τα κίνητρα για παράτυπη είσοδο στην ΕΕ.
Μεταξύ άλλων, αναφέρεται, αυτό μπορεί να γίνει από τη μια διασφαλίζοντας πως τα κράτη μέλη έχουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς εφαρμογής των αποφάσεων επιστροφής, και από την άλλη μέσω μια πιθανής συνεργασίας με τρίτες χώρες όπου θα μπορούν να μεταφέρονται άτομα που θα επιστρέφονται προτού επαναπατριστούν. Τα 15 κράτη μέλη καλούν την Κομισιόν και τους υπόλοιπους εταίρους να διερευνήσουν σχετικές λύσεις στο πλαίσιο του κεκτημένου της ΕΕ αλλά και να εξετάσουν την ανάγκη για τυχόν αλλαγές στην Οδηγία για τις Επιστροφές.
Ακόμα, γίνεται αναφορά στην ανάγκη τα κράτη μέλη να έχουν τη δυνατότητα, για σκοπούς μείωσης της συνολικής πίεσης που δέχονται, να μεταφέρουν τους αιτητές εκείνους για τους οποίους αναγνωρίζεται πως υπάρχει τρίτη χώρα που αποτελεί ασφαλή εναλλακτική λύση. Σε αυτό το πλαίσιο οι 15 χώρες ζητούν επανεκτίμηση της εφαρμογής της έννοιας των «ασφαλών τρίτων χωρών» με στόχο τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων στη βάση του κεκτημένου, ενώ ενθαρρύνουν την Κομισιόν «να υποβάλει πρόταση για τον ορισμό χωρών ως ασφαλών τρίτων χωρών σε επίπεδο ΕΕ, όπως προβλέπεται στον νέο κανονισμό για τη διαδικασία ασύλου».
Όσον αφορά το νομικό πλαίσιο που προβλέπεται για τις περιπτώσεις εργαλειοποίησης της μετανάστευσης, οι 15 χώρες ζητούν ενίσχυση των εργαλείων για αντιμετώπιση του φαινομένου ώστε τα κράτη μέλη να είναι σε θέση να ενεργούν γρήγορα για την αντιμετώπιση τέτοιων πρακτικών, όπως αυτές που ενορχηστρώθηκαν πρόσφατα από τα καθεστώτα της Λευκορωσίας και της Ρωσίας, όπως αναφέρεται. Παράλληλα τονίζεται η ανάγκη μέτρων για την αντιμετώπιση των παράνομων διακινητών.
Τέλος οι 15 χώρες επαναλαμβάνουν στην επιστολή ότι «όλα τα νέα μέτρα πρέπει να εφαρμόζονται σε πλήρη συμμόρφωση με τις διεθνείς νομικές μας υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη επαναπροώθησης»,
