Του Απόστολου Τομαρά
Η τροπή που προσέλαβε η αμερικάνικη κρούση στη Λευκωσία για τα ρωσικά όπλα της Εθνικής Φρουράς αφήνει πίσω της θεμελιώδη ζητήματα και επιδιώξεις της κυπριακής διπλωματίας, που ξεπερνούν κατά πολύ το στατικό χαρακτήρα ενός θέματος που προέκυψε από τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Πολύ πριν η κρούση προλάβει να μορφοποιηθεί και να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης, εμφανίσθηκαν αγκάθια που στην ουσία δεν έχουν καμία σχέση με τις πραγματικές διαθέσεις της κυπριακής πλευράς απέναντι στα όσα φαίνεται να έθεσαν οι ΗΠΑ υπό μορφή κρούσης. Εξέλιξη που παραπέμπει περισσότερο προς την πλευρά της Ουάσιγκτον και φανερώνει πως η στροφή που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ στην περιοχή με το νόμο Μενέντεζ-Ρούμπιο το 2020, δεν είναι αρκετή προκειμένου να αρθούν οι στρεβλώσεις που συνεχίζουν να υπάρχουν στις σχέσεις ΗΠΑ με Κυπριακή Δημοκρατία. Η διατήρηση περιορισμών στις σχέσεις των δυο χωρών στη λογική «ολίγον Δύση», είναι ένα από τα ζητήματα που δεν θα κλείσει άμεσα, όπως συνέβη με το ενδιαφέρον για τα ρωσικά της ΕΦ στην προκειμένη περίπτωση. Σε ό,τι αφορά τη Λευκωσία, από το χειρισμό της αμερικάνικης κρούσης μπορεί να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τις πραγματικές της επιδιώξεις που δεν είναι άλλες από την ολική άρση των στρατιωτικού εμπάργκο.
Προς Δυσμάς
Πολύ πριν οι ΗΠΑ αναθεωρήσουν την πολιτική τους για την ευρύτερη περιοχή, η Κυπριακή Δημοκρατία σε διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο άρχιζε τη στροφή προς Δυσμάς. Θεωρητικός της νέας πολιτικής της Λευκωσίας αναμφίβολα είναι ο Ιωάννης Κασουλίδης, ο οποίος την περίοδο της συριακής κρίσης το 2013, είχε ξεκαθαρίσει στην «Κ» πως η Κυπριακή Δημοκρατία εγκαταλείπει την «ποντιοπιλατική» συμπεριφορά του παρελθόντος.
Το ξεπάγωμα των εξοπλιστικών προγραμμάτων της ΕΦ μετά το 2015 αποκάλυψε τη στροφή που πραγματοποιούσε η Κύπρος και στον στρατιωτικό τομέα, στροφή που στη συνέχεια ονομάστηκε «απορωσοποίηση». Η διαδικασία αυτή εξακολουθεί να συνεχίζεται ασχέτως της έκβασης που είχε η κρούση των ΗΠΑ προς τη Λευκωσία. Όπως ορθά επισημαίνεται από διπλωματικές και στρατιωτικές πηγές, το ενδιαφέρον της Λευκωσίας για την αμερικάνικη κρούση, κατέδειξε τα πρακτικά προβλήματα από τη διατήρηση των απαγορεύσεων, για το μέλλον των οποίων οι απόψεις διίστανται. Οι περισσότερο αισιόδοξοι βλέπουν πως με αφορμή τη ρωσο-ουκρανική κρίση αλλά κυρίως με μία ενδεχόμενη στο μέλλον, θα προκύψει η πιεστική ανάγκη άρσης των περιορισμών. Η άλλη πλευρά θεωρεί πως η στροφή των ΗΠΑ στην περιοχή δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση και ενδεχομένως να απαιτηθούν χρόνια για να ολοκληρωθεί. Η άποψη αυτή εδράζεται στην περιπλοκότητα του συστήματος εξουσίας στην Ουάσιγκτον, το οποίο, όπως λέγεται, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν συνεχίζει να βλέπει περισσότερο προς την πλευρά της Τουρκίας και στη διατήρησή της, στο δυτικό άρμα.
Από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών δεν υπήρξε ιδιαίτερη αντίδραση στα όσα ακολούθησαν της αποκάλυψης της κρούσης στο εσωτερικό σκηνικό. Άγνωστο παραμένει αν το συγκεκριμένο θέμα απασχόλησε τις επαφές που είχε στη Λευκωσία η Βικτώρια Νούλαντ, υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, την περασμένη εβδομάδα και αν ναι, σε πιο βαθμό.
Το μόνο που υπάρχει ως μια γενική τοποθέτηση, και αυτή ανεπίσημα, είναι πως η κρούση έγινε από αξιωματούχο αμερικανικού κλιμακίου στη Λευκωσία, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» ήθελε να βολιδοσκοπήσει την κυπριακή πλευρά, προφανώς προς ενημέρωση του αμερικανικού ΥΠΕΞ. Επίσης, αυτό το οποίο λέγεται στο παρασκήνιο είναι ότι ουδέποτε οι ΗΠΑ συνέδεσαν την παραχώρηση οπλισμού με οποιαδήποτε ανταλλάγματα.
Η ρωσική πρεσβεία
Στον θόρυβο που ακολούθησε της αμερικάνικης κρούσης, σιγή ιχθύος καταγράφηκε από ρωσικής πλευράς. Εν αντιθέσει με περιπτώσεις του παρελθόντος, όπου η Ρωσία εξέφρασε δημόσια αντίδραση σε θέματα που σχετίζονταν με τη στάση της Κύπρου έναντί της, αυτή τη φορά δεν υπήρξε εμφανής αντίδραση. Ωστόσο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», η ρωσική πρεσβεία στην Κύπρο παρασκηνιακά εξέφρασε την ενόχλησή της και μάλιστα στο ανώτερο επίπεδο. Η αντίδραση δυσφορίας εκδηλώθηκε από τον Στανισλάβ Οσάτσι στο ύφος προηγούμενων παρεμβάσεών του. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως η αντίδραση του κυπριακού ΥΠΕΞ, με την οποία ήγειρε ζητήματα περιορισμών που ανακύπτουν από τα συμβόλαια αγοράς των ρωσικών όπλων, ήταν συνέπεια των παρασκηνιακών κινήσεων της ρωσικής πρεσβείας στη Λευκωσία.
Επιτάχυνση εξοπλιστικών
Στο υφιστάμενο κλίμα έρχεται να προστεθεί η πορεία υλοποίησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων αφορά τα ρωσικά όπλα για τα οποία υπήρξε νύξη για παραχώρησή τους. Ασχέτως πάντως της απουσίας εξέλιξης στην αμερικανική νύξη, σε πορεία εκσυγχρονισμού βρίσκεται η αντιαεροπορική ομπρέλα της Κύπρου, η οποία στο σύνολό της στηρίζεται σε ρωσικά συστήματα. Ωστόσο, φαίνεται να υπάρχει μια καθυστέρηση στο κλείσιμο της αγοράς των νέων συστημάτων που έχουν επιλεγεί και είναι ισραηλινής προέλευσης. Παρόμοια καθυστέρηση φαίνεται να υπάρχει και στην αγορά νέων επιθετικών ελικοπτέρων. Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, έχει επιλεγεί το γαλλικό επιθετικό ελικόπτερο TIGER, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της ΕΦ. Πηγές αναφέρουν στην «Κ» πως εάν η συμφωνία δεν κλείσει μέχρι τον ερχόμενο Ιούλιο, υπάρχει κίνδυνος να σημειωθεί μεγάλη καθυστέρηση στην παράδοσή τους έγκαιρα.
