Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν το μακρινό 2018, κλείδωνε εκείνος ο ταραχώδης σχηματισμός της νέας κυβέρνησης Αναστασιάδη που εμφάνισε και το πρώτο ρήγμα στην κυβερνώσα παράταξη, ο Αβέρωφ Νεοφύτου απέστειλε μέσω τρίτων στο νέο υπουργό Εξωτερικών ένα κοστούμι από γνωστό κατάστημα της Μακαρίου, ως δώρο για τη νέα θέση. Του ζήτησε μάλιστα να το φορέσει στην τελετή διαβεβαίωσης με τη σημειολογία του κοστουμιού να θέλει τους δύο να κτίζουν ένα ισχυρό μέτωπο. Ένα ισχυρό μέτωπο απέναντι στον τότε κύριο αντίπαλο του συναγερμικού προέδρου και επικριτή του νέου υπουργού Εξωτερικών, Χάρη Γεωργιάδη αλλά και έναν ισχυρό δεσμό με ορίζοντα τα επόμενα κοινά πολιτικά τους βήματα.
Τα κοινά εκείνα βήματά τους ήταν αυτό που οδήγησε βεβαίως στη σημερινή κατάσταση με τους δύο να διεκδικούν τον προεδρικό θώκο. Είναι όμως η σημερινή κατάσταση αποτέλεσμα της «αγνωμοσύνης» Χριστοδουλίδη απέναντι στον «μεγαλόθυμο» μαζί του Αβέρωφ Νεοφύτου; Κύκλοι που στηρίζουν τον συναγερμικό πρόεδρο το βλέπουν ως τέτοιο, όμως τόσο αυτοί όσο και ο ίδιος ο εκλεκτός τους έπρεπε να γνωρίζουν καλά πως ο δρόμος της πολιτικής δεν είναι στρωμένος με ρομαντισμό και συναίσθημα. Κυριάρχησε συνεπώς η αίσθηση πως η έκβαση των γεγονότων είναι ένδειξη των κακών υπολογισμών του για το ποιος τελικά ήταν ο πραγματικός αντίπαλός του. O Αβέρωφ Νεοφύτου δεν φαίνεται να υπολόγισε σωστά τη δυναμική του Νίκου Χριστοδουλίδη αλλά και πόσο γερό θα ήταν το στομάχι του να μείνει μέχρι τέλους στην κούρσα απέναντι από τον ίδιο. Αυτοί οι κακοί υπολογισμοί, ένας μακρύς προεκλογικός που επέλεξε και τελικά τον εγκλώβισε σε συνδυασμό με τις δημοσκοπήσεις που διατηρούν πρώτο με καθαρό προβάδισμα τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Αβέρωφ Νεοφύτου να παλεύει για μια θέση στον β΄ γύρο, έχουν ήδη προκαλέσει τριγμούς. Πρώτα και κύρια στον Αβέρωφ Νεοφύτου που χάνει χρόνο με τον χρόνο την ψυχραιμία του. Κυρίως όμως στον ΔΗΣΥ που βλέπει τον κίνδυνο απομάκρυνσης από την εξουσία.
Οι τρεις παράγοντες
Έστω κι αν η ιστορία έχει αποδείξει πως ο προεκλογικός είναι μακρύς και πολλά μπορούν να ανατραπούν την υστάτη, συναγερμικά στελέχη παραδέχονται ανοικτά πως πλέον τα πράγματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα και εκτιμούν πως οι δυσκολίες είναι αποτέλεσμα τριών παραγόντων:
● Είναι δύσκολη μία τρίτη συνεχόμενη θητεία διακυβέρνησης ΔΗΣΥ.
● Το πολιτικό σκηνικό είναι αντιμέτωπο με το φαινόμενο Χριστοδουλίδη.
● Υπάρχει έντονο αντιαβερωφικό κλίμα.
Πώς γίνεται ωστόσο να είναι δύσκολη μία τρίτη συνεχόμενη θητεία διακυβέρνησης ΔΗΣΥ, όταν το φαβορί των δημοσκοπήσεων παραδέχεται πως είναι συναγερμικός, συνεχιστής του Νίκου Αναστασιάδη και πρωταγωνιστής της διακυβέρνησης Αναστασιάδη; Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, δεδομένων των παραπάνω, φαίνεται πως ο ίδιος ο Νίκος Χριστοδουλίδης όχι μόνο δεν έχει πληγεί ή φθαρεί από τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη, αλλά απολαμβάνει ισχυρής δημοτικότητας. Αυτό αποτελεί ακριβώς το περιβόητο «φαινόμενο Χριστοδουλίδη»: οι συναγερμικοί να νιώθουν πως δεν προδίδουν το κόμμα τους ψηφίζοντάς τον και την ίδια στιγμή οι υπόλοιποι ψηφοφόροι να νιώθουν πως η ψήφος σε αυτόν αποτελεί ψήφο αλλαγής. Το αν θα κρατήσει βεβαίως όλη αυτή η δυναμική θα εξαρτηθεί από την πορεία του προεκλογικού και πώς θα σταθεί ο τέως υπουργός Εξωτερικών στα δύσκολα ζητήματα που θα βρεθούν ενώπιόν του.
Η αντιαβερωφική ψήφος
Σε αντίθεση όμως με τον Νίκο Χριστοδουλίδη που έχει καταφέρει να κρατήσει αλώβητο το προφίλ του, ο Αβέρωφ Νεοφύτου φαίνεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα εικόνας, που δεν είναι σημερινό. Για χρόνια υπήρχε το αίσθημα ότι ο συναγερμικός πρόεδρος δεν είχε καταφέρει να αποκτήσει στενούς δεσμούς με τη συναγερμική βάση, όπως εκτιμούσαν πως είχε με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και με τις τράπεζες. Σε αυτό βεβαίως συνέβαλε και το γεγονός ότι με την ανάληψη των καθηκόντων του είχε να διαχειριστεί κρίσιμα νομοσχέδια αλλά και την κατάρρευση της οικονομίας. Ακόμη όμως και η διαφωνία του με τον τρόπο που λειτουργεί το ΓεΣΥ είχαν προκαλέσει ρήγμα στην εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων για το ποιων τα συμφέροντα εξυπηρετεί. Και σίγουρα η επαναφορά του θέματος με την εμπλοκή Αγαθαγγέλου στον ΟΑΥ σίγουρα δεν βοήθησε τον ίδιο. Με λίγα λόγια έχει συνδεθεί με τα κακώς έχοντα της διακυβέρνησης Αναστασιάδη και όλα τα παραπάνω κατάφεραν να ενισχύσουν την «αντιαβερωφική ψήφο», η οποία αντικατοπτρίζεται και στα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Όχι μόνο το κόμμα διασπάται μεταξύ Νίκου Χριστοδουλίδη και Αβέρωφ Νεοφύτου, αλλά ισχυρή είναι η αρνητική εικόνα που έχουν ψηφοφόροι άλλων κομμάτων απέναντι στον συναγερμικό πρόεδρο. Ήδη στελέχη του κόμματος σημειώνουν πως το κύριο πρόβλημα είναι η εικόνα του Αβέρωφ Νεοφύτου στη συναγερμική βάση, όταν κληθούν να τοποθετηθούν υπέρ του σε σωματεία και συλλόγους. Και εδώ ακριβώς εγείρεται το ερώτημα αν ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει τη δυναμική που έχει εξαιτίας της προσωπικότητάς του ή αν βοηθά τη δυναμική της υποψηφιότητάς του η έντονη δυσαρέσκεια μερίδας ψηφοφόρων προς τον Αβέρωφ Νεοφύτου.
Αυτό σε συνδυασμό με τη δημοσιοποίηση λοιπόν των τελευταίων δημοσκοπήσεων υπήρξε καταλυτική στο να επηρεάσει την ψυχολογία του συναγερμικού προέδρου. Ο ίδιος ήλπιζε πως η επίσημη στήριξη του ΔΗΚΟ στον Χριστοδουλίδη θα οδηγούσε στη μαζική επιστροφή των συναγερμικών ψήφων. Κάτι τέτοιο, όχι μόνο δεν γίνεται επί του παρόντος, αλλά ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ φέρεται να χάνει από τον Νίκο Χριστοδουλίδη και την παράσταση νίκης. Απώλειες που οδηγούν σε νέα δεδομένα και κυρίως στην επικράτηση πανικού. Δεν ήταν λοιπόν μόνο η επίθεση Αβέρωφ στους δημοσκόπους, καθώς όπως υποστήριζε «αυτοί πάντα ήθελαν να διαλύσουν τον Δημοκρατικό Συναγερμό» που ήγειρε ζητήματα. Ούτε η ασυνέπεια λόγων και έργων που προκάλεσε την έκπληξη του περίγυρου του υποψήφιου για την Προεδρία. Ασυνέπεια, αν ληφθεί υπόψη πως ο συναγερμικός πρόεδρος πληρώνει αδρά εδώ και χρόνια συγκεκριμένη εταιρεία δημοσκοπήσεων των οποίων τις έρευνες παρακολουθεί και ακολουθεί κατά γράμμα. Ήταν οι προεκτάσεις των τοποθετήσεων που προκάλεσε ανησυχία πέριξ της Πινδάρου καθώς παρόμοιες δηλώσεις, όπου «σκοτεινές δυνάμεις επιχειρούν να διαλύσουν το κόμμα και τον ίδιο», έκανε και ο Δημήτρης Χριστόφιας επί Μαρί.
Η στάση των στελεχών και του Προέδρου
Αν κάτι βεβαίως θέλει με κάθε τρόπο να αποφύγει ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι την απομόνωσή του αλλά και τον κίνδυνο διάσπασης του κόμματος. Σε αντίθεση με το σκηνικό που είχε διαγραφεί το 2003 στον ΔΗΣΥ, αυτή την φορά, έχει αποφευχθεί η διάσπαση μεταξύ πρωτοκλασάτων στελεχών. Έχουν όλοι δώσει τα διαπιστευτήριά τους στον Αβέρωφ Νεοφύτου, ενώ κομματικά στελέχη έχουν παραδεχτεί πως έχει ήδη υπάρξει γραμμή σε στελέχη να βγουν ανοικτά να στηρίξουν τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ και να ψέξουν τη στάση του Νίκου Χριστοδουλίδη. Το έχουν ήδη κάνει πρωτοκλασάτα στελέχη όπως η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, οι υπουργοί Ιωάννης Κασουλίδης, Κωνσταντίνος Πετρίδης, Γιάννης Καρούσος, Νατάσα Πηλείδου αλλά και όλοι ανεξαιρέτως οι βουλευτές. Αυτή η έντονη θέση της Πινδάρου να τοποθετηθούν όλοι ξεκάθαρα έχει διπλή ανάγνωση. Αφενός ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν είναι απέναντι στον Νίκο Χριστοδουλίδη, αλλά ο Νίκος Χριστοδουλίδης απέναντι στο κόμμα και αφετέρου ότι σε ένα ενδεχόμενο ήττας η ευθύνη θα επιμεριστεί σε όλους. Δεν θα μπορεί για παράδειγμα κάποιος να αμφισβητήσει τον Αβέρωφ Νεοφύτου για τους χειρισμούς του, γιατί όλοι θα είναι εμπλεκόμενοι. Το να βγαίνουν βεβαίως τα στελέχη να τοποθετούνται υπέρ του είναι ένα ζήτημα. Άλλο, το οποίο εγείρει ερωτήματα είναι οι πιέσεις. Δεν πέρασε απαρατήρητη η κίνηση του Λουκά Φουρλά να εξηγήσει δημοσίως ότι για προσωπικούς λόγους αναγκάστηκε να απουσιάζει από τη δεύτερη μέρα της διεξαγωγής του ιδεολογικοπολιτικού συνεδρίου και η υπογράμμισή του ότι στηρίζει Αβέρωφ Νεοφύτου. Έγκυρες πηγές σημειώνουν, πως η απουσία Λουκά Φουρλά προκάλεσε την οργίλη αντίδραση του συναγερμικού προέδρου, θέτοντας ζήτημα για τη στάση που θα τηρήσει στις επικείμενες εκλογές. Μάλιστα, έγκυρες πηγές σημειώνουν πως είχε ζητηθεί από τον ευρωβουλευτή να τοποθετηθεί συγκεκριμένα εναντίον του τέως υπουργού Εξωτερικών, κάτι βεβαίως που δεν έκανε ο τελευταίος, καθώς όπως υποστηρίζουν κύκλοι του στενού του περιβάλλοντος η σύγκρουση και οι αντιπαραθέσεις δεν αποτελούν στοιχεία του χαρακτήρα του.
Ζήτημα για πολλούς είναι η στάση που τηρεί ο Πρόεδρος. Εντείνεται η φημολογία πως οι θυγατέρες του Νίκου Αναστασιάδη στηρίζουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη και ενώ ο ίδιος έχει κάνει περισσότερες από μία δημόσιες τοποθετήσεις υπέρ του συναγερμικού προέδρου, υπάρχουν συναγερμικοί που τηρούν επιφυλάξεις για το ποιον στηρίζει τελικά και πώς θα αντιδράσει από το φθινόπωρο και μετά.
Πώς γύρισε το παιχνίδι διαγραφής Χριστοδουλίδη
Ο Δημήτρης Δημητρίου διαφώνησε ανοικτά με τη διαγραφή Χριστοδουλίδη καθώς αυτό όπως υποστήριξε θα οδηγήσει το κόμμα σε νέες περιπέτειες προεκλογικά.
Ο πανικός είναι σίγουρα κακός σύμβουλος και όπως εκτιμούν στελέχη αυτός ο πανικός βρίσκεται ήδη στο κατώφλι της Πινδάρου. Φάνηκε με τον πιο ενδεικτικό τρόπο την εβδομάδα που πέρασε όταν μέσα σε λίγες ώρες ανατράπηκε η απόφαση που έλαβε το Εκτελεστικό Γραφείο να ενημερώσει το Πολιτικό Γραφείο πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει θέσει εαυτόν εκτός κόμματος με τις κινήσεις του.
Η συζήτηση για το κατά πόσο πρέπει να διαγραφεί ή όχι ο Νίκος Χριστοδουλίδης απασχολούσε εδώ και καιρό την Πινδάρου. Είχε συζητηθεί μετά την εξαγγελία του, ωστόσο πολλοί ήταν εκείνοι που θεώρησαν πως κάτι τέτοιο θα τον ηρωοποιήσει. Επανήλθε στο προσκήνιο μετά την επίσημη στήριξη που έλαβε από το Δημοκρατικό Κόμμα. Οι κύριοι υποστηρικτές της διαγραφής Χριστοδουλίδη υποστήριζαν πως ένα κόμμα πρέπει να έχει κώδικες και κανόνες, τους οποίους παρενέβη με τη στάση του ο τέως υπουργός Εξωτερικών. Ιδιαίτερα ένθερμος υποστηρικτής αυτού ήταν μεταξύ των Γεωργιάδη - Σοφοκλέους και ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου.
Υπήρξαν βεβαίως και στελέχη που πήραν τη συζήτηση ένα βήμα παρακάτω ζητώντας και τη διαγραφή όσων βρέθηκαν στο πλευρό του. Αυτό αφορά κυρίως τη Λεμεσό με τη δημοτική σύμβουλο Λεμεσού Μαρίνα Χατζημανώλη και τον δικηγόρο και υποψήφιο βουλευτή Λεμεσού το 2021 Ηρακλή Αγαθοκλέους. Ζήτημα τέθηκε και για τον αντιδήμαρχο Έγκωμης Γιάννο Ιωάννου αλλά και τον Κωστάκη Κωνσταντίνου. Η επικρατούσα άποψη στο κόμμα θεωρούσε πως με έναν τέτοιο τρόπο ο ΔΗΣΥ δεν θα είχε καμία απολύτως διαφορά από το ΔΗΚΟ όταν ο Νικόλας Παπαδόπουλος είχε ξεκινήσει τις διαγραφές. Μόνο που αυτό θα γινόταν προεκλογικά, με το κόμμα, να μπαίνει σε μία διαδικασία πογκρόμ διαγραφών, που κάποιες φορές ίσως να ήταν αποτέλεσμα τοπικών ανταγωνισμών. Η απόφαση που λήφθηκε την περασμένη Τρίτη στο Εκτελεστικό ήταν να ενημερωθεί το Πολιτικό Γραφείο πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ξένο σώμα. Βάσει καταστατικού άλλωστε για τις διαγραφές θα έπρεπε να συναινέσει και να ψηφίσει το σώμα. Ο μόνος που διαφώνησε ανοικτά ήταν ο εκπρόσωπος Τύπου του ΔΗΣΥ Δημήτρης Δημητρίου, όχι επί της ουσίας αλλά για τη συγκυρία που θα γινόταν κάτι τέτοιο.
Η αποκάλυψη των προθέσεων του Εκτελεστικού Γραφείου από την «Κ» προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων από μέλη του κόμματος που έσπευσαν να προειδοποιήσουν το κόμμα πως κάτι τέτοιο θα προκαλέσει πολλά ζητήματα. Πηγές από το επιτελείο του Νίκου Χριστοδουλίδη σημειώνουν πως ενημερώθηκε για το θέμα ο τέως υπουργός Εξωτερικών από στελέχη που τον ενημέρωσαν πως πρόκειται να διαφωνήσουν ανοικτά στο Πολιτικό Γραφείο. Για τις προεκτάσεις πληροφορήθηκε και ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος αναδιπλούμενος πλήρως, ενημέρωσε πως το παίρνει πάνω του και βάζει τελεία στα περί διαγραφών, καθώς κάτι τέτοιο δεν χαρακτηρίζει τον ΔΗΣΥ. Ήταν άλλωστε και η παράκληση Νίκου Αναστασιάδη από το βήμα του συνεδρίου, να μη διασπαστεί η παράταξη και φαίνεται πως επηρέασε τις όποιες τελικές αποφάσεις.
Τα επόμενα βήματα
Τι θα κάνει πλέον ο Αβέρωφ Νεοφύτου; Στην Πινδάρου ξεκαθαρίζουν πως ένα σενάριο απόσυρσής του δεν τίθεται με τίποτα, ασχέτως του τι ακούγεται στο παρασκήνιο. Και ανεξάρτητα με το ότι ο Μάριος Καρογιάν που βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον ΔΗΣΥ έχει δώσει παράταση αποφάσεων μέχρι τον Σεπτέμβριο. Ήδη πάντως στον Συναγερμό στελέχη προβληματίζονται για το πού θα καταλήξει η όλη συζήτηση.
Κάποια στελέχη μάλιστα άρχισαν να χαμηλώνουν τους τόνους. Δεν υπήρξε για παράδειγμα η ίδια έντονη τοποθέτηση στελεχών όπως έγινε επί ΔΗΚΟ, όταν η αντιομοσπονδιακή ΕΔΕΚ στήριξε επίσημα τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Και αυτό γιατί όπως άρχισαν ήδη να παραδέχονται, οι ψηφοφόροι που στηρίζουν Νίκο Χριστοδουλίδη, είναι ψηφοφόροι, που δεν εγκατέλειψαν τον Συναγερμό.
