Του Απόστολου Τομαρά
Η μετάβαση της Εθνικής Φρουράς στο νέο περιβάλλον που έχει δημιουργήσει η ηλεκτρονική έκρηξη και στα εξοπλιστικά συστήματα είναι ένα θέμα που τέθηκε ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα από το 2017, όταν τα εξοπλιστικά προγράμματα βγήκαν από την αδράνεια δέκα και πλέον ετών. Οι αγορές, που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια ή που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν, ενισχύουν σημαντικά τις επιχειρησιακές δυνατότητες της Εθνικής Φρουράς. Οι σχεδιασμοί των νέων εξοπλιστικών εστιάζουν περισσότερο στην από αέρος ενίσχυση της αντιαεροπορικής ομπρέλας της Κύπρου, τομέα στον οποίο υπήρχαν τεράστια κενά.
Η θωράκιση της εναέριας προστασίας κινείται σε τρεις άξονες : την ενίσχυση και αναβάθμιση των σταθερών συστημάτων, τις εναέριες δυνάμεις έγκαιρης προειδοποίησης (Early Warning) και τις επίγειες συστοιχίες αντιμετώπισης επιθέσεων. Και στους τρεις τομείς, τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει αρκετά, το αποτύπωμα των οποίων μπορεί να πει κάποιος ότι ξεφεύγει από τις καθαρά αμυντικές ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η ενίσχυση αλλά κυρίως η ποιοτική αναβάθμιση των οπλικών συστημάτων της Ε.Φ. προσθέτουν στη γεωπολιτική αξία της Κύπρου, που σε συνδυασμό με τις συνεργασίες που έχει συνάψει, καλύπτουν το ζωτικό χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.
Η απόκτηση τεσσάρων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV) από το Ισραήλ το 2019 ήταν η αρχή της στροφής που πραγματοποιείται στο σχεδιασμό από αέρος. Ο συγκεκριμένος τύπος UAV κάλυψε σε ποσοστό 100% τις σύγχρονες ανάγκες επιτήρησης των περιοχών ευθύνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, δίνοντας ταυτόχρονα σημαντική χείρα βοήθειας στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Μετά από τρία χρόνια χρήσης των ισραηλινών UAVs, Aerostar Tactical UAS (TUAS), το υπουργείο Άμυνας ετοιμάζεται να ενισχύσει τον υφιστάμενο στόλο. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες στρατιωτικές πηγές της «Κ», σε τροχιά απόκτησης άλλων δύο UAV, του ιδίου τύπου, βρίσκεται το υπουργείο Άμυνας. Η αγορά των νέων μη επανδρωμένων αεροσκαφών θα γίνει με πόρους που δεν θα προέρχονται από τα κρατικά ταμεία και οι υπογραφές για την αγορά τους αναμένεται να πέσουν σύντομα. Η προσθήκη των δύο UAV, σύνολο έξι, που θα έχει στη διάθεσή της η Ε.Φ., αναμένεται να ενισχύσει περισσότερο την αντιαεροπορική ομπρέλα της Κύπρου και το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης.
Πράσινη Γραμμή
Στο ευρύτερο πλαίσιο επιτήρησης θα πρέπει να συμπεριληφθεί και το ηλεκτρονικό σύστημα για την Πράσινη Γραμμή, η συμφωνία απόκτησης του οποίου έχει υπογραφεί και βρίσκεται στην πρώτη φάση ανάπτυξής του. Το σύστημα, επίσης ισραηλινής κατασκευής και προέλευσης, που θα αναπτυχθεί κατά μήκος της γραμμής αντιπαράταξης εκτός από τα ηλεκτρονικά μάτια, θα συνοδεύεται από αδιευκρίνιστο αριθμό μη επανδρωμένων μέσων, τα οποία θα καλύπτουν ενδεχόμενα κενά από τις κάμερες που θα τοποθετηθούν τμηματικά και σε ζώνες. Ο συγκεκριμένος τύπος UAV διαφέρει από αυτόν που διαθέτει η Ε.Φ., πλην όμως έχει δυνατότητες να χρησιμοποιηθεί και πέραν της περιοχής ευθύνης του συστήματος επί της πράσινης γραμμής, δυνατότητες που εκ των πραγμάτων το εντάσσουν στο στόλο των UAVs της Ε.Φ. Η ανάπτυξή του χωρίζεται σε τρεις φάσεις των εννέα μηνών η καθεμία. Η πρώτη φάση αναμένεται να ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο με την παραλαβή των πρώτων τμημάτων του συστήματος και εφόσον ολοκληρωθεί η κατασκευή των υποδομών επί του εδάφους που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το σύστημα επιτήρησης αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία σε δύο περίπου χρόνια. Παράλληλα με τις αγορές μη επανδρωμένων αεροσκαφών, το υπουργείο Άμυνας τρέχει την αναβάθμιση της κεντρικής μονάδας ελέγχου της αντιαεροπορικής προστασίας της Κύπρου. Στο κομμάτι της προστασίας από αέρος έχουν πραγματοποιηθεί δύο σημαντικά βήματα που σε συνδυασμό με τα UAVs συμπληρώνουν το πλάνο που έχει σχεδιαστεί. Το πρώτο βήμα αφορά το ραντάρ του Τροόδους, το οποίο αναβαθμίζεται και διευρύνει τις δυνατότητες επιτήρησης, έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης σε ενδεχόμενη επίθεση από αέρος. Το έργο αναβάθμισης γίνεται με τη συνδρομή της Γαλλίας με τη σχετική συμφωνία να έχει υπογραφεί. Το δεύτερο βήμα αφορά την αγορά εξελιγμένου αντιαεροπορικού συστήματος, το οποίο έχει δυνατότητες αντιμετώπισης πολλαπλών απειλών από μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Το σύστημα που έχει επιλεγεί είναι ισραηλινό με άριστες επιδόσεις σε επιθέσεις από αέρος και σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες αντιπυραυλικές συστοιχίες των TOR M1 και BUK εκτιμάται πως καλύπτονται οι ανάγκες άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Κάλυψη της Αν. Μεσογείου
Με τις αγορές που γίνονται και αυτές που προγραμματίζονται, η Εθνική Φρουρά «βλέπει τα πάντα στην περιοχή», όπως είπε στην «Κ» στρατιωτική πηγή. Σημαντικό για το νέο ρόλο που διεκδικεί η Κύπρος στην περιοχή είναι οι συνεργασίες πρώτιστα με Ελλάδα, Γαλλία και Αίγυπτο. Σε θέματα επιτήρησης και έγκαιρης προειδοποίησης, κομβικής σημασίας είναι η συνεργασία με Ελλάδα και Αίγυπτο, τα αντίστοιχα συστήματα των οποίων ανταλλάσσουν δεδομένα με τα συστήματα της Εθνικής Φρουράς. Το πλαίσιο επιτήρησης και κάλυψης της περιοχής συμπληρώνουν οι μονάδες επιφανείας της Γαλλίας, καθώς και οι αγορές στις οποίες προχώρησε η Ελλάδα από τη Γαλλία. Τελευταίο κομμάτι του παζλ είναι η αναβάθμιση υφιστάμενων όπλων που έχει στη διάθεσή της η Ε.Φ., όπως είναι οι Exocet και η αγορά νέων με βεληνεκές 180 χιλιόμετρα, η παράδοση των οποίων προγραμματίζεται για το 2023.
