Δήμητρα Τριανταφύλλου
Η λίμνη Κάρλα επέστρεψε στο αρχικό της μέγεθος και οι πλημμυρισμένες εκτάσεις στέγνωσαν τελικά μέσα σε διάστημα ενός έτους, γεγονός που σύμφωνα με τους ειδικούς αποδίδεται και στις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας.
Σύμφωνα με δημοσίευση του Climatebook.gr την οποία υπογράφουν οι μετεωρολόγοι Κώστας Λαγουβάρδος και Σταύρος Ντάφης, «έναν χρόνο μετά την κακοκαιρία Daniel φαίνεται πως η έκταση της λίμνης Κάρλας επανέρχεται σε αυτή πριν την κακοκαιρία. Στα σημεία όπου οι πλημμυρισμένες εκτάσεις έχουν στεγνώσει, η υποβάθμιση του εδάφους είναι κάτι παραπάνω από εμφανής».
«Μέχρι και το καλοκαίρι είχαμε ακόμα σημαντικές εκτάσεις καλυμμένες με νερό. Θυμόμαστε όλοι τι έγινε όταν άρχισαν τα νερά να υποχωρούν με τις εικόνες με τα νεκρά ψάρια που κατέληξαν στο λιμάνι του Βόλου», λέει στην «Κ» ο Σταύρος Ντάφης, φυσικός-μετεωρολόγος, μέλος στα Climatebook.gr και meteo.gr.
Σημειώνεται πως τον περασμένο Αύγουστο τόνοι νεκρών ψαριών, λόγω υποχώρησης του νερού, κατέληγαν στο λιμάνι του Βόλου ενώ είχαν απομείνει 25.000 πλημμυρισμένα στρέμματα στην έκταση γύρω από το φράγμα. Οπως εξηγεί ο κ. Ντάφης, το πολύ θερμό φετινό καλοκαίρι, οι καύσωνες, οι πολλές ώρες ηλιοφάνειας –«πολύ παραπάνω από τον συνήθη μέσο όρο»– αλλά και η έλλειψη ουσιαστικών βροχοπτώσεων επιτάχυναν την εξάτμιση του νερού και κατ’ επέκταση τη διαδικασία αποξήρανσης της περιοχής της λίμνης.
Στη δορυφορική εικόνα που επεξεργάστηκε η επιστημονική ομάδα του Climatebook παρουσιάζεται σε υψηλή ανάλυση η κατάσταση στη λίμνη πέρυσι, έναν μήνα μετά την έλευση της κακοκαιρίας Daniel, στις 10 Οκτωβρίου 2023.
Η κατάσταση φέτος, έναν χρόνο μετά, στις 14 Οκτωβρίου 2024. Η έκτασή της πέρσι ανερχόταν στα 180.000 στρέμματα, ενώ φέτος στα 38.000.
«Υπό φυσιολογικές κλιματολογικές συνθήκες θα είχαμε πιο αργή εξάτμιση των νερών. Θα είχαμε “μπει” δηλαδή στο φετινό φθινόπωρο με υπολειπόμενες πλημμυρισμένες εκτάσεις. Αν δε είχαν ήδη σημειωθεί βροχοπτώσεις, πολύ πιθανό να διανύαμε άλλον έναν χειμώνα με πλημμυρισμένες εκτάσεις γύρω από την Κάρλα», εξηγεί ο κ. Ντάφης, προσθέτοντας μάλιστα πως οι πλημμύρες δεν είναι μια πιθανότητα που φεύγει οριστικά από το κάδρο. Οπως λέει, αν σημειωθούν βροχοπτώσεις το επόμενο διάστημα, είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν εκ νέου λιμνώδεις εκτάσεις πέριξ του φράγματος της λίμνης. Γιατί μπορεί η Κάρλα να επέστρεψε στο αρχικό της μέγεθος, όμως η κατάσταση γύρω της παραμένει ρευστή.
Ανελέητη η κλιματική κρίση με τον Θεσσαλικό Κάμπο
Τη ρευστή αυτή κατάσταση επιβεβαιώνει μιλώντας στην «Κ» ο δασολόγος, Δημήτρης Μιχαλάκης, προϊστάμενος της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θεσσαλίας του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Μιλώντας συγκεκριμένα για τα πλημμυρισμένα εδάφη που αποστραγγίστηκαν, ο κ. Μιχαλάκης σημειώνει πως πρόκειται για υποβαθμισμένα εδάφη. «Οταν “τραβιούνται” τα νερά, το επιφανειακό στρώμα του ιζήματος που κατακάθεται, έχει την ιδιότητα να χάνει πολύ γρήγορα υγρασία με αποτέλεσμα να ρηγματώνεται και να δημιουργείται αυτή η αίσθηση του φολιδωτού στην επιφάνειά του. Αυτό το έδαφος είναι εύθραυστο, πολύ ευάλωτο. Στην παραμικρή μεταβολή και ειδικά όταν έχουμε έντονα φαινόμενα όπως ανέμους, παρασύρεται εύκολα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό είναι κάτι που οι ειδικοί το ανέμεναν. Η εικόνα θα αποκατασταθεί όταν σταδιακά αυτές οι εκτάσεις αρχίζουν να αποκτούν ξανά βλάστηση και καλλιέργειες.
Ο κ. Μιχαλάκης και η ομάδα του είχαν προβλέψει από τον πρώτο μήνα που είχαν σημειωθεί οι πλημμύρες λόγω Daniel πως η Κάρλα θα επανερχόταν μέσα σε διάστημα ενός έτους. «Τότε είχαμε υπολογίσει πως θα χρειάζονταν 359 ημέρες, βάσει συνυπολογισμού των συντελεστών διήθησης του νερού στο έδαφος και στη συνέχεια της εξάτμισής του στην ατμόσφαιρα. Πέσαμε έξω μόνο για λίγες ημέρες» λέει ο ίδιος, εξηγώντας πως ήδη από τα τέλη του περασμένου Ιουλίου οι ιδιωτικές αγροτικές εκτάσεις είχαν αποστραγγιστεί και πια απομένει να αποστραγγιστεί ένα μικρό ακόμα κομμάτι εκτάσεων κυρίως του Δημοσίου προς το Καλαμάκι.
Οπως και ο κ. Ντάφης, έτσι και ο κ. Μιχαλάκης αποδίδει τη γρήγορη επαναφορά της Κάρλας σε σημαντικό βαθμό στην ανομβρία, η οποία διαρκεί εδώ και κάποια χρόνια στον Θεσσαλικό Κάμπο. «Ο Κάμπος “μαστίζεται” από την ανομβρία», λέει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως «η κλιματική κρίση έχει βρει πολύ πρόσφορο έδαφος στη Θεσσαλία. Η εκτεταμένη χρήση των γεωργικών εκτάσεων και η μεγάλη ανάγκη για νερό, έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε αυτό».
Αποτιμώντας την επιστροφή της τεχνητής λίμνης στο αρχικό της μέγεθος, ο κ. Μιχαλάκης σημειώνει πως από οικολογικής άποψης, η εικόνα των πλημμυρισμένων εκτάσεων ήταν πιο «υγιής» από αυτήν που επικρατεί όταν οι εκτάσεις αυτές καλλιεργούνται.
Ενας βασικός λόγος είναι πως οι πλημμυρισμένες εκτάσεις, αυτές δηλαδή που είχε η Κάρλα πριν από την αποξήρανσή της, έδιναν τη δυνατότητα σε μεγαλύτερους πληθυσμούς πανίδας και ειδικά ορνιθοπανίδας να διατρέφονται, σε συνδυασμό και με τον μεγαλύτερο αριθμό ψαριών που διαβιούσαν εντός τους.
«Μέσα σε έναν χρόνο παρατηρήθηκε αύξηση του πληθυσμού των ερωδιών και των ροδοπελεκάνων», σημειώνει ο κ. Μιχαλάκης προσθέτοντας όμως πως «γνωρίζαμε από την αρχή ότι αυτή ήταν μια υπερ-έκτακτη συνθήκη. Και υπάρχει και κάτι θετικό που μένει. Το πρώτο διάστημα των πλημμυρών, ποσότητες νερού διέφευγαν προς τον Παγασητικό. Στη συνέχεια, πολλές ξεκίνησαν να καθιζάνουν βελτιώνοντας τα υδρολογικά χαρακτηριστικά του υπόγειου υδροφορέα αυτής της περιοχής, προκαλώντας την ανάταξή του».
