Προωθητική Ενέργεια
Η άγνωστη, τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση που φέρνει στον πλανήτη η χρήση πλαστικών. Τα μικροπλαστικά επηρεάζουν ακόμη και τον καιρό ενώ πρόσφατες μελέτες καταδεικνύουν πως το πλαστικό βρίσκεται ήδη στον ανθρώπινο οργανισμό, εγκυμονώντας σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.
H ευκολία και η πρακτικότητα του πλαστικού συχνά επισκιάζουν μια τρομακτική αλήθεια: τις καταστροφικές συνέπειές του στο περιβάλλον και το ότι είναι ένας μεγάλος ένοχος για την κλιματική αλλαγή. Από τα πλαστικά μπουκάλια για το νερό και τα διάφορα ποτά που πίνουμε και τις συσκευασίες τροφίμων μέχρι τα ρούχα, το πλαστικό είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Το τίμημα, όμως που καταβάλλουμε για αυτή την «εξάρτηση» είναι στ’ αλήθεια τεράστιο και αυτό δεν αφορά μόνο την υγεία μας.
Πρόκειται για μια σχετικά άγνωστη πλευρά του πλαστικού. Πλέον, όμως θεωρείται βέβαιο, πως παίζει καταλυτικό ρόλο στην κλιματική κρίση. Και αυτό είναι κάτι που αφορά τον καθένα από εμάς.
Τα πλαστικά απόβλητα είναι παντού. Αρκεί μια βόλτα ή μια εξόρμηση στο βουνό και στην θάλασσα για να δει κάποιος με τα ίδια του τα μάτια, αυτό που όλες οι επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν, ότι δηλαδή πνιγόμαστε στα πλαστικά. Σύμφωνα με στοιχεία της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Plastic Oceans κάθε χρόνο παράγονται περίπου 350 εκατομμύρια κυβικοί τόνοι πλαστικού, από τους οποίους περίπου οι μισοί είναι μιας χρήσης. Τουλάχιστον 10 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν στους ωκεανούς. Από όλη αυτή την παραγωγή μόνο ένα μικρό ποσοστό ανακυκλώνεται.
Πλαστικό ο νέος «άνθρακας»
Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς τα πλαστικά έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε όλο τον κύκλο ζωής τους, οι συνέπειες των οποίων δεν είναι ούτε ορατές ούτε προφανείς.
Οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούν πως τα πλαστικά προέρχονται από ορυκτά καύσιμα. Κάτι που σημαίνει πως η εξόρυξη της πρώτης ύλης, δηλαδή το πετρέλαιο, όπως, επίσης και η παραγωγή της, τροφοδοτεί την κλιματική κρίση, εκπέμποντας τεράστιες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου, τα οποία ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με την οργάνωση CleanHub η βιομηχανία πλαστικού χρησιμοποιεί περίπου το 14% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου, ένα ποσοστό που αναμένεται να εκτοξευθεί στο 20% έως το 2050. Με λίγα λόγια, ένα στα εφτά βαρέλια πετρελαίου που εξορύσσεται, χρησιμοποιείται για την παραγωγή πλαστικών. Ένα πλαστικό μπουκάλι νερού που χρησιμοποιεί κάποιος για να πιει νερό, μπορεί και να αντιπροσωπεύει το ένα εικοστό της κατανάλωσης πετρελαίου ενός αυτοκινήτου. Δηλαδή, κάποιος που καθημερινά χρησιμοποιεί πλαστικό και μάλιστα μιας χρήσης επιβαρύνει το ίδιο και χειρότερα το περιβάλλον με εκείνον, που το αυτοκίνητό του είναι ρυπογόνο, παλιάς τεχνολογίας.
Ο ρόλος του πλαστικού στην υπερθέρμανση του πλανήτη
Αλλά η απειλή δεν έρχεται μόνο από την εξόρυξη πετρελαίου, που χρησιμοποιείται για τα πλαστικά, αφού και η παραγωγή είναι εξίσου καταστροφική. Ο ΟΟΣΑ χτυπάει τον κώδωνα του κινδύνου: Τεράστιες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου εκτοξεύονται στην ατμόσφαιρα στη διάρκεια παραγωγής πλαστικών συσκευών, θερμαίνοντας τον πλανήτη μας και φέρνοντας πιο κοντά την καταστροφή.
Μάλιστα, το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο σε χώρες, όπως η Κίνα, που παρασκευάζεται το 32% του συνόλου των πλαστικών και που οι βιομηχανίες δεν χρησιμοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά ακόμη καίνε άνθρακα και λιγνήτη. Έτσι, το πλαστικό παίζει σημαντικό ρόλο και στην ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία ευθύνεται για χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του διανύουμε, εκτιμούν πολλοί επιστήμονες οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη βιομηχανία πλαστικών θα ξεπεράσουν σε αρκετές χώρες και αυτές των ρυπογόνων μονάδων παραγωγής ενέργειας με χρήση ορυκτών καυσίμων.
Τα μικροπλαστικά επηρεάζουν και τον καιρό
Σύννεφα; Αέρας; Ή μήπως... πλαστικό; Η σκέψη ίσως μοιάζει λίγο τρελή, όμως η επιστήμη φέρνει στο φως μια ανησυχητική αλήθεια: τα πλαστικά που σπάζουν και που καταλήγουν σε μικροπλαστικά μολύνουν ακόμα και τα σύννεφα. Αυτό σημαίνει πως τα πλαστικά επηρεάζουν ακόμη και τον καιρό.
Μια μελέτη στο περιοδικό ACS Environmental Science & Technology Letters αποκάλυψε την ύπαρξη μικροπλαστικών σε σύννεφα πάνω από βουνά στην Κίνα. Πώς φτάνουν εκεί; Από τα εκατομμύρια πλαστικά αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά όπως πλαστικά μπουκάλια και συσκευασίες.
Εύλογα, λοιπόν, οι επιστήμονες ανησυχούν πως τα μικροπλαστικά μπορούν να επηρεάσουν τον καιρό. Κάτι, που ενδεχομένως να έχει δραματικές συνέπειες, καθώς ήδη η κλιματική αλλαγή έχει αυξήσει κατά πολύ την καταστροφικότητα φυσικών φαινομένων, όπως οι πλημμύρες ή οι ξηρασίες.
Θλιβερή η εικόνα των κυπριακών ακτών
Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο μεγάλο για την Κύπρο, που θεωρείται hot spot της κλιματικής αλλαγής και που ήδη βιώνει τις συνέπειες με θερμότερα καλοκαίρια, καταστροφικές θεομηνίες και ξηρούς άνυδρους χειμώνες.
Και δυστυχώς και εμείς έχουμε βάλει… το λιθαράκι μας για αυτό. Πρόσφατη μελέτη του Eρευνητικού Kέντρου ΑΚΤΗ κατέδειξε πως πάνω από το 80% των σκουπιδιών στις κυπριακές ακτές είναι πλαστικά. Πλαστικά μπουκάλια, σακούλες, ποτήρια πνίγουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και θέτουν σε κίνδυνο την πλούσια θαλάσσια ζωή του νησιού. O μέσος όρων των κυπριακών ακτών είναι περίπου 20 κομμάτια σκουπιδιών σε κάθε 100 τετραγωνικά μέτρα παραλίας, ενώ υπάρχουν και περιοχές που φτάνουν τα 90 κομμάτια σκουπίδια στα 100 τετραγωνικά μέτρα.
Σε κίνδυνο η υγεία μας
Η μόλυνση από το πλαστικό είναι ένας εχθρός που δεν δηλητηριάζει μόνο τον πλανήτη αλλά και εμάς τους ίδιους. Οι εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων, που βρίσκονται διάσπαρτοι σε ξηρά και θάλασσα, διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια, και στη συνέχεια εισβάλλουν στην τροφική αλυσίδα. Αόρατα στο μάτι, αυτά τα μικροπλαστικά και νανοπλαστικά δηλητηριάζουν τα ψάρια, τα πουλιά και τελικά, εμάς τους ίδιους.
Έρευνες έχουν δείξει πως οι επιπτώσεις από τα μικροπλαστικά στην υγεία πιθανόν να είναι πολύ αρνητικές. Μπορούν να περάσουν από το πεπτικό μας σύστημα στα υπόλοιπα συστήματα και όργανα και από τους πνεύμονες απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος, ή και μέσω του πλακούντα ακόμα και στα σώματα των εμβρύων. Τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά στον ανθρώπινο οργανισμό ενδεχομένως να αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, να σχετίζονται με διάφορες μορφές καρκίνου αλλά και βλάβες σε όργανα όπως το συκώτι και η καρδιά.
Απεξάρτηση από το πλαστικό
Ζούμε, σε ένα κόσμο κυριολεκτικά πλαστικό. Ένα κόσμο που θυμίζει τον πλαστικό κόσμο της Barbie. Ένα κόσμο καθόλου ποιοτικό, για να ζει κάποιος, αφού στο τέλος της ταινίας του 2023 και η ίδια η πρωταγωνίστρια τον εγκατέλειψε, αναζητώντας κάτι καλύτερο.
Και είναι η σειρά μας να κάνουμε το ίδιο. Όχι να εγκαταλείψουμε τον κόσμο μας, αλλά να εγκαταλείψουμε τα υλικά που τον μολύνουν, ώστε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ένα πλανήτη βιώσιμο, που δεν θα βράζει κυριολεκτικά στο ζουμί του, καθώς έχει αποδειχθεί πως η ανθρωπογενής υπερθέρμανση αυξάνεται με ρυθμό 0,2 °C ανά δεκαετία.
Για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή πρέπει να περάσουμε από την εξάρτηση στο πλαστικό… στην απεξάρτηση. Και αυτό θα γίνει υιοθετώντας πιο βιώσιμες επιλογές.
Το αλουμίνιο και το γυαλί αποτελούν εναλλακτικές λύσεις, καθώς πρόκειται για δύο υλικά με πλεονεκτήματα. Το αλουμίνιο είναι 100% ανακυκλώσιμο, ανακυκλώνεται πολλές φορές, χωρίς να αλλοιώνεται η ποιότητα του. Το γυαλί, είναι επίσης 100% ανακυκλώσιμο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί άπειρες φορές.
Αν κάθε φορά που έχουμε την επιλογή, διαλέγουμε αλουμινένια κουτάκια ή γυάλινες συσκευασίες, κάνουμε ένα βήμα για να σωθεί ο πλανήτης, μειώνοντας το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα.
