ΚΥΠΕ
Σημαντική μείωση παρουσίασε η ατμοσφαιρική ρύπανση σε όλες τις πόλεις της Κύπρου το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου, εξαιτίας κυρίως της μειωμένης διακίνησης των πολιτών λόγω της καραντίνας που επέβαλε και το κλείσιμο επιχειρήσεων, σχολείων, εργοταξίων και άλλων χώρων.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, η μέση ωριαία τιμή των οξειδίων του αζώτου στη Λευκωσία τον Απρίλιο σε σχέση με τον Ιανουάριο ήταν μειωμένη έως και έξι φορές. Τον Ιανουάριο η συγκεκριμένη τιμή ήταν 92,7 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, τον Μάρτιο έπεσε στα 33,4 και τον Απρίλιο στα 15,9. Η μείωση ήταν σημαντική και στις άλλες πόλεις της Κύπρου όπως καταγράφεται στον πίνακα.
«Η μείωση στις εκπομπές αερίων ρύπων στην ατμόσφαιρα της Κύπρου και ιδιαίτερα στα κέντρα των πόλεων, συνέτεινε σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις πόλεις. Επιπρόσθετα, έχει σίγουρα θετικές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών. Σημειώνεται ότι με την επανέναρξη λειτουργίας των επιχειρήσεων και των άλλων τομέων οικονομικής δραστηριότητας τα επίπεδα των ατμοσφαιρικών ρύπων αναμένεται να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση», δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Χρύσανθος Σαββίδης, Ανώτερος Λειτουργός στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Προϊστάμενος του Κλάδου Ποιότητας Αέρα.
Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τις τιμές αυτές στις 8 πμ, ώρα κυκλοφοριακής αιχμής σε όλες τις πόλεις, και πάλι τα στοιχεία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας καταγράφουν σημαντική πτώση:
«Με βάση τις τιμές συγκέντρωσης ατμοσφαιρικών ρύπων που καταγράφονται στις Μονάδες Παρακολούθησης της Ποιότητας του Αέρα, στα κέντρα των πόλεων η ατμοσφαιρική έχει σημειώσει σημαντική μείωση. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται σημαντική μείωση των εκπομπών οξειδίων του αζώτου (ΝΟx), Μονοξειδίου του άνθρακα (CO), Αιωρούμενων Σωματιδίων (ΑΣ10) και βενζολίου (C6H6)», ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο κ. Σαββίδης.
Οι παρατηρήσεις αυτές, μας είπε, ήταν αναμενόμενες, αφού είναι γνωστό ότι, στα κέντρα των πόλεων, μία από τις σημαντικές πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι τα οχήματα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις ώρες κυκλοφοριακής αιχμής (δηλ. 7 π.μ. – 9 π.μ.) όπου η μείωση στη συγκέντρωση των πιο πάνω ρύπων στην ατμόσφαιρα σε μερικές περιπτώσεις φθάνει μέχρι και τέσσερις φορές πιο κάτω από τις «συνηθισμένες» τιμές.
Όπως μας εξήγησε ο κ. Σαββίδης, το φαινόμενο της ρύπανσης είναι πιο έντονο στη Λευκωσία επειδή είναι απόλυτα συνδεδεμένο με τον αριθμό των οχημάτων που μετακινούνται και που με τη σειρά του είναι συνυφασμένο με τον αριθμό των κατοίκων και των εργαζομένων και γενικότερα του πληθυσμού που μετακινείται.
«Χαρακτηριστικές είναι οι τιμές των οξειδίων του αζώτου που καταγράψαμε. Η μέση ωριαία τιμή των οξειδίων του αζώτου κατά τη διάρκεια της ημέρας παρουσίασε πτώση έως και 6 φορές στη Λευκωσία, τον Απρίλιο του 2020 σε σχέση με τον Ιανουάριο. Το ίδιο περίπου ισχύει, όπως φαίνεται και η ώρα 8 π.μ. όπου καταγράφονται οι πιο ψηλές τιμές οξειδίων του αζώτου εντός της ημέρας, λόγω της αυξημένης κυκλοφοριακής κίνησης εκείνη την ώρα. Οι τιμές που καταγράφονται τον Απρίλιο του 2020 είναι μέχρι και 5 φορές χαμηλότερες (Λευκωσία) από εκείνες του Ιανουαρίου 2020», ανέφερε.
Τα στοιχεία τις πρώτες μέρες της χαλάρωσης
Σε ό,τι αφορά τις πρώτες δέκα μέρες του Μαΐου και ειδικότερα την εβδομάδα 4-8 του μήνα που άρχισε η σταδιακή χαλάρωση των μέτρων και επαναλειτούργησαν αρκετές επιχειρήσεις και εργοτάξια, οι τιμές δεν άλλαξαν σημαντικά. Ενδεικτικά ο κ. Σαββίδης ανέφερε ότι η μέση ωριαία τιμή των εκπομπών οξειδίων του αζώτου από 15,9 τον Απρίλιο αυξήθηκε στα 16,9 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο στη Λευκωσία. Αντιστοίχως η τιμή στις 8 το πρωί από 52 μικρογραμμάρια αυξήθηκε στα 52,3.
«Οι πρώτες δέκα μέρες έχουν το εξής χαρακτηριστικό. Οι πέντε από αυτές ήταν αργίες δηλαδή Πρωτομαγιά, 2 και 3 Μαΐου Σαββατοκύριακο και 9 και 10 επίσης Σαββατοκύριακο. Άρα τα στοιχεία αυτά δεν μας δίνουν καθαρή εικόνα. Πιο σαφή εικόνα με όλα τα στοιχεία θα μπορούμε να έχουμε τέλος Μαΐου όταν θα συμπληρωθεί ένας μήνας από το πρώτο κύμα χαλάρωσης των μέτρων και θα έχουμε και την επιστροφή όλων των μαθητών στα σχολεία, με βάση τους υφιστάμενους προγραμματισμούς, εξήγησε ο κ. Σαββίδης.
Ολοκληρωμένη στρατηγική και μέτρα
Τόνισε πως η λήψη μέτρων για καταπολέμηση της διασποράς του ιού COVID-19 στην κοινότητα απέδειξε τη σημαντική συνεισφορά της κυκλοφορίας των οχημάτων στην κακή ποιότητα του αέρα στα κέντρα των πόλεων. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε μέτρα ληφθούν για μείωση της κυκλοφορίας των οχημάτων, θα βοηθήσουν σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και στη μείωση των επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία των κατοίκων των πόλεων στο μέλλον.
« Η ανάπτυξη ολοκληρωμένης στρατηγικής για μείωση της κυκλοφορίας των οχημάτων στα κέντρα των πόλεων θα βοηθήσει σημαντικά προς τον σκοπό αυτό. Μέτρα που μπορεί να περιλαμβάνει αφορούν στην ανάπτυξη και βελτίωση του δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς που να περιλαμβάνει κίνητρα για τους πολίτες χρησιμοποίησης των μέσων αυτών, στη Χρήση ποδηλασίας ή πεζοπορίας για μετακινήσεις όπου μπορούν να γίνουν σε αντικατάσταση της μετακίνησης με το αυτοκίνητο, στην παροχή κινήτρων για αντικατάσταση οχημάτων παλαιάς τεχνολογίας με αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας (ηλεκτρικά, υβριδικά, κ.λπ.)» μας είπε ο κ. Σαββίδης.
Διευκρίνισε όμως πως η υλοποίηση των θεμάτων αυτών δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας και ότι με βάση τη νομοθεσία για την Ποιότητα του Ατμοσφαιρικού Αέρα, προνοείται η λειτουργία Τεχνικής Επιτροπής στην οποία συμμετέχουν συναρμόδια Υπουργεία ( Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Υγείας, Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Παιδείας και Πολιτισμού), το ΕΤΕΚ, Περιβαλλοντικές και Οικολογικές Οργανώσεις και οι Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων.
«Στο πλαίσιο λειτουργίας της εν λόγω Τεχνικής Επιτροπής καταρτίστηκε και υλοποιείται Σχέδιο Δράσης για την Ποιότητα του Αέρα το οποίο περιλαμβάνει μέτρα της κάθε Υπηρεσίας που βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην Κύπρο. Το συντονισμό των εργασιών της εν λόγω Επιτροπής έχει το Τμήμα μας», εξήγησε.
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ποιότητα του Αέρα
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης αναθεωρήθηκε τον Μάιο του 2018 (www.airquality.gov.cy , “Εκθέσεις”) και η υλοποίησή του παρακολουθείται στενά από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, σε συνεργασία με τα άλλα πέντε συναρμόδια Υπουργεία και τους άλλους φορείς, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω.
Το Σχέδιο βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησής του και περιλαμβάνει μέτρα για την βελτίωση της ποιότητας του αέρα και ειδικότερα της μείωσης της συγκέντρωσης Αιωρούμενων Σωματιδίων (ΑΣ10και ΑΣ2,5) στην ατμόσφαιρα της Κύπρου από ανθρωπογενείς πηγές. Περιλαμβάνει συγκεκριμένα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά μέτρα που στόχο έχουν τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων στην ατμόσφαιρα και ως εκ τούτου βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα.
Σε αυτά περιλαμβάνονται:
1. Βελτιωμένο σύστημα πληροφόρησης λειτουργίας λεωφορείων και εφαρμογή συστήματος ηλεκτρονικής έκδοσης και ακύρωσης εισιτηρίων
2. Ετοιμασία Ολοκληρωμένων Σχεδίων για την Κινητικότητα σε όλες τις αστικές περιοχές
3. Εξασφάλιση και χρησιμοποίηση φυσικού αερίου για τις ανάγκες του ενεργειακού τομέα την επόμενη πενταετία
4. Προώθηση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για επίτευξη του στόχου για συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική χρήση ενέργειας κατά 13%, μέχρι το 2020
5. Χρήση βιοκαυσίμων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων για τις μεταφορές
6. Ανάπτυξη αγοράς εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών
7. Τερματισμός χρήσης και αποκατάσταση Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.)
8. Κατασκευή Μονάδων Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων (Ο.Ε.Δ.Α.) και Διαμετακομιστικών Σταθμών
9. Εκμετάλλευση βιοαερίου από Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων και Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων
10. Εγκατάσταση αντιρρυπαντικών συστημάτων στις νέες μονάδες των Ηλεκτροπαραγωγών Σταθμών για τήρηση των οριακών τιμών εκπομπής που καθορίζονται στη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία 2010/75/ΕΚ περί Βιομηχανικών Εκπομπών.
11. Τοπικά μέτρα όπως είναι η επέκταση δικτύου πεζοδρομίων, πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων, η επίστρωση ακάλυπτων χώρων στάθμευσης, η αγορά σύγχρονου μηχανικού εξοπλισμού για τον οδοκαθαρισμό των πόλεων και η δημιουργία και εφαρμογή προγράμματος μεταφοράς μαθητών από και προς τα σχολεία σε περιοχές των Δήμων.
