Μπορεί το κυπριακό real estate να αποδείχθηκε ανθεκτικό στους κραδασμούς των απανωτών κρίσεων των τελευταίων χρόνων, ωστόσο, κάθε άλλο παρά σε ήρεμα πελάγη πλέει σήμερα. Ο πληθωρισμός, οι αυξήσεις στις τιμές των κατασκευαστικών υλικών και η αύξηση των επιτοκίων δημιούργησαν νέες, σοβαρές προκλήσεις, τις οποίες ο κλάδος καλείται να αντιμετωπίσει.
Η δυστοκία που παρατηρείται στην κατασκευή νέων έργων επιδεινώνει περαιτέρω το πρόβλημα της μειωμένης προσφοράς ακινήτων, με αποτέλεσμα οι τιμές, αγοράς και ενοικίου, να εκτοξεύονται, καθώς η ζήτηση, παρά τις δυσκολίες, εξακολουθεί να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα.
Τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η Στατιστική Υπηρεσία σχετικά με τον αριθμό των αδειών οικοδομής το πρώτο τρίμηνο του 2023 επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες για ακόμη μεγαλύτερη μείωση της προσφοράς ακινήτων στην αγορά, το επόμενο διάστημα. Συγκριτικά με την περίοδο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2022, οι άδειες οικοδομής το πρώτο τρίμηνο του 2023 σημείωσαν μείωση της τάξης του 6,9%. Από περαιτέρω ανάλυση των δεδομένων, προκύπτουν, επίσης, πολύ σημαντικά συμπεράσματα σε ό,τι αφορά το είδος του ακινήτου. Πιο συγκεκριμένα, οι άδειες οικοδομής για μονοκατοικίες παρουσιάζουν μείωση της τάξης του 10,1%, για διπλοκατοικίες 7,3% και για μεικτές πολυκατοικίες 79,1%. Συγκρατημένη αισιοδοξία, ωστόσο, δημιουργεί ο αριθμός αδειών οικοδομής σε ό,τι αφορά τις οικιστικές πολυκατοικίες, καθώς ποσοστιαία –σε σύγκριση πάντα με την αντίστοιχη περσινή περίοδο– σημειώθηκε αύξηση της τάξης του μόλις 6%. Στοιχείο που επιβεβαιώνει αυτό, το οποίο ειπώθηκε πολλάκις από τους επιχειρηματίες του κλάδου σχετικά με την μετατόπιση της ζήτησης σε αυτή την κατηγορία ακινήτων.
Παράλληλα, και συνεπεία των παραγόντων που αναφέρονται πιο πάνω, παρατηρείται η μετατόπιση του ενδιαφέροντος αρκετών πολιτών από την αγορά ακινήτου στο ενοίκιο. Η μεγάλη ζήτηση ακινήτων για ενοικίαση σε συνδυασμό με τη μειωμένη προσφορά τους, ανέβασε σημαντικά τις τιμές ενοικίων, με αποτέλεσμα πολλά νέα ζευγάρια να δυσκολεύονται ακόμη και με αυτή την επιλογή, ιδιαίτερα στη Λεμεσό.
Όσο περνά ο χρόνος το πρόβλημα μεγεθύνεται και στην περίπτωση που δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, προς αντιμετώπιση κυρίως της μειωμένης προσφοράς ακινήτων, η βασική ανάγκη του ανθρώπου για στέγη δεν θα μπορεί να καλυφθεί.
Το κράτος οφείλει να εγκύψει με σοβαρότητα στα θέματα στεγαστικής πολιτικής, σε συνεννόηση με τους εμπλεκομένους στον τομέα των ακινήτων και με τους αρμόδιους φορείς, ώστε, ως κράτος, να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες που θα καθιστούν εφικτό και όχι άπιαστο το όνειρο απόκτησης στέγης.
Σε ό,τι αφορά τις τιμές των ενοικίων, θα πρέπει άμεσα το κράτος να μεριμνήσει για τη λήψη μέτρων που θα απαντούν στο πρόβλημα. Η παροχή κατάλληλων κινήτρων, τα οποία θα ενθαρρύνουν τον ιδιωτικό τομέα (ιδιώτες επενδυτές) να επενδύσει σε περισσότερα ακίνητα, για τα οποία υπάρχει έντονη ζήτηση, όπως τα διαμερίσματα, με τη δέσμευση ότι αυτά θα διατεθούν προς ενοικίαση για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, π.χ. 10 χρόνια, σίγουρα θα βοηθήσει πολλά νέα ζευγάρια. Ταυτόχρονα και με στόχο τη μείωση της ζήτησης στα ενοίκια, θα μπορούσε να εισαχθούν σχέδια τύπου Help-to-Buy, ώστε να ενθαρρυνθούν οι ενοικιαστές να αγοράσουν το δικό τους ακίνητο. Τέτοια σχέδια λειτουργούν με επιτυχία σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα τη Γερμανία, και θα ήταν, θεωρώ, καλή ιδέα να μελετήσουμε τα παραδείγματα αυτά για να δημιουργήσουμε το δικό μας σχέδιο, προκειμένου να συμβάλουμε και με τον τρόπο αυτό στην αναχαίτιση της ανοδικής πορείας των ενοικίων.
Οι προκλήσεις των καιρών είναι μεγάλες για όλους. Είτε κάποιος βρίσκεται στην πλευρά του αγοραστή είτε του κατασκευαστή. Παρόλα αυτά όμως, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ευκαιρίες πάντα θα υπάρχουν. Αρκεί κανείς να έχει την δυνατότητα να τις διακρίνει και να τις μετατρέψει σε έργα που θα απαντούν στις ανάγκες των πολιτών.
* Διευθυντής της Imperio, Αναπληρωτής Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης, Πρόεδρος της Επιτροπής Ακινήτων του ΚΕΒΕ και μέλος του ΔΣ του ΕΒΕΛ Λεμεσού
