Του Γιάννη Αδειλίνη
Στα 39 ιδιωτικά σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης της χώρας φοιτούν περίπου 12.000 μαθητές που αντιστοιχούν στο 23% του συνόλου των μαθητών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας «πολλά ιδιωτικά σχολεία δεν δυσκολεύτηκαν με την ψηφιακή διδασκαλία καθότι είχαν σε ψηλό επίπεδο την τεχνογνωσία και τα απαραίτητα εργαλεία μάθησης», εξηγεί μιλώντας στο «K-Εκπαίδευση» ο Γιώργος Κρητικός, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιωτικών Σχολείων Κύπρου. Ο ίδιος είναι πεπεισμένος ότι οι εμπειρίες ψηφιακής διδασκαλίας που αποκτήθηκαν θα πρέπει «να τις αξιοποιήσουμε ώστε να σχεδιάσουμε ένα σύγχρονο σχολείο, πιο λειτουργικό και ανθρώπινο που να ανταποκρίνεται στις νέες τάσεις». Παραθέτει τα πλεονεκτήματα που έχουν οι μαθητές που φοιτούν στα ιδιωτικά σχολεία σε σύγκριση με τα δημόσια, και αιτιολογεί γιατί ο Σύνδεσμος Ιδιωτικών Σχολείων θεωρεί δίκαιη τη μερική επιδότηση των διδάκτρων από το κράτος.
Πόσο έτοιμη βρήκε την ιδιωτική εκπαίδευση στην Κύπρο η πανδημία; Η έλευση του στελέχους Όμικρον μας πάει πίσω;
Η πανδημία σίγουρα επηρέασε όχι μόνο την ιδιωτική αλλά και τη δημόσια εκπαίδευση. Έχει αφήσει το αρνητικό της αποτύπωμα στην ψυχική υγεία των παιδιών, τα οποία είναι πιο ευάλωτα σε σχέση με τους ενήλικες. Έχουν βιώσει αρνητικά συναισθήματα, στρες, μονοτονία, απαισιοδοξία, έλλειψη κινήτρων και μοναξιά. Με ψηλό αίσθημα ευθύνης, η ιδιωτική εκπαίδευση εφαρμόζει σχολαστικά και τηρεί τα υγειονομικά πρωτόκολλα και μέτρα του υπουργείου Υγείας. Σε συνεργασία με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, οι διευθύνσεις των σχολείων παρέχουν στήριξη στους μαθητές/τριες τόσο σε εκπαιδευτικά θέματα, όσο και σε ψυχολογικά. Προσωπικά δεν αναμένω ότι η έλευση του στελέχους Όμικρον θα μας πάρει πιο πίσω. Επιπλέον, τα ιδιωτικά σχολεία υπερτερούν στη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρέχεται κανονικά, εξ αποστάσεως, αφού έχουν αναπτυχθεί πρακτικές μάθησης που θα αποτελέσουν παρακαταθήκη και για τη μετά την πανδημία εποχή. Τα σχολεία μας με την εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχουν κατακτήσει, μπορούν να υποστηρίξουν τα προγράμματά τους για προσφορά κανονικού εκπαιδευτικού προγράμματος και υποχρεωτική παρακολούθηση τόσο μέσω τηλεκπαίδευσης, όσο και με φυσική παρουσία των μαθητών. Τα προγράμματα αυτά είχαν φυσικά σχεδιαστεί για να διδάσκονται με φυσική παρουσία. Άρα μελλοντικά τόσο τα προγράμματα όσο και τα βιβλία διδασκαλίας θα πρέπει να αξιολογηθούν και να αναπροσαρμοστούν για να μπορούν να είναι αποτελεσματικά και στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Πολλοί πιστεύουν ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, μπορεί όμως να αντικαταστήσει τη δια ζώσης εκπαιδευτική μέθοδο;
Η μετάβαση στην ψηφιακή διδασκαλία ήταν μια πρόκληση για τα ιδιωτικά σχολεία. Οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες παρέχονται σήμερα κανονικά και ισότιμα αλλά όχι αντίστοιχα με την προ πανδημίας εποχή. Πολλά ιδιωτικά σχολεία δεν δυσκολεύτηκαν με την ψηφιακή διδασκαλία καθότι είχαν σε ψηλό επίπεδο την τεχνογνωσία και τα απαραίτητα εργαλεία μάθησης. Η αβεβαιότητα που επικρατεί με τα μεταβαλλόμενα κατά καιρούς μέτρα, με γνώμονα την προστασία της υγείας, δεν δυσκολεύει το έργο των ιδιωτικών σχολείων αφού είναι πολύ καλά προετοιμασμένα. Πιστεύω ότι και οι δύο τύποι εκπαίδευσης έχουν τόσο πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα. Θα πρέπει να δουλέψουμε για κάποιο χρονικό διάστημα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση για να μπορούμε να την αξιολογήσουμε. Οι καθηγητές σε μία εξ αποστάσεως τάξη, θα πρέπει να έχουν την αντίστοιχη κατάρτιση ώστε να μπορούν να εμπλέξουν τα παιδιά στο μάθημα και να τα βοηθήσουν να νιώσουν μέρος του. Τα βιβλία που χρησιμοποιούνται σχεδιάστηκαν μαζί με τα αναλυτικά προγράμματα για δια ζώσης μάθημα. Άποψή μου είναι ότι θα πρέπει τις εμπειρίες αυτές να τις αξιοποιήσουμε ώστε να σχεδιάσουμε ένα σύγχρονο σχολείο, πιο λειτουργικό και ανθρώπινο που να ανταποκρίνεται στις νέες τάσεις. Θα έλεγα ότι ένας συνδυασμός των δύο τύπων εκπαίδευσης θα ήταν ο ιδανικός. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι προτιμότερο να προσφέρεται σε παιδιά ανώτερων βαθμίδων εκπαίδευσης, ενώ στα παιδιά χαμηλότερων βαθμίδων, τα μαθήματα να προσφέρονται περισσότερο με φυσική παρουσία.
Είναι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση λύση ανάγκης ή ήρθε για να μείνει;
Το μοντέλο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι επακόλουθο της εμπειρίας που ζούμε λόγω της πανδημίας. Στην προσπάθειά μας να σώσουμε τη σχολική χρονιά η μοναδική επιλογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αποδείχτηκε θησαυρός. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με τη δια ζώσης μάθηση αφού επανασχεδιάσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Φυσικά θα χρειαστεί και η ανάλογη πολιτική βούληση. Στην προ Covid εποχή παιδιά που λόγω υγείας δεν μπορούσαν να είναι στο σχολείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχαναν τη χρονιά λόγω απουσιών. Τώρα τα παιδιά αυτά μπορούν να παρακολουθούν το μάθημα εξ αποστάσεως. Ένα σύγχρονο σχολείο του μέλλοντος θα πρέπει να αναθεωρήσει τόσο τα βιβλία, όσο και το εκπαιδευτικό υλικό ώστε να συνάδουν με τις απαιτήσεις και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι καθηγητές θα πρέπει να πάρουν την αντίστοιχη κατάρτιση για να μπορούν να παράγουν έργο με αποτελεσματικότητα. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση θα πρέπει να συνδυαστεί με τη δια ζώσης εκπαίδευση. Η αναλογία του ενός τύπου της εκπαίδευσης προς την άλλη, θα μπορούσε να είναι ανάλογη με τη βαθμίδα της εκπαίδευσης αλλά και τον πρακτικό/εργαστηριακό ή όχι τύπο του μαθήματος. Δηλαδή στις χαμηλότερες βαθμίδες της εκπαίδευσης καθώς και στα εργαστηριακά μαθήματα να δίνεται περισσότερος δια ζώσης χρόνος από αυτόν που θα δίνεται στις ανώτερες βαθμίδες.
Ποια πλεονεκτήματα θεωρείτε ότι έχουν τα ιδιωτικά σχολεία σε σύγκριση με τα δημόσια σχολεία;
Η ιδιωτική εκπαίδευση στην Κύπρο είναι συνυφασμένη με την ποιότητα. Αρκετοί γονείς κάνουν έρευνα για το ιδιωτικό σχολείο που θα φοιτήσουν τα παιδιά τους, αφού για αυτούς η σωστή εκπαίδευση των παιδιών τους αποτελεί προτεραιότητα. Πιστεύω ότι τα ιδιωτικά σχολεία έχουν πλεονεκτήματα συγκριτικά με τα δημόσια σχολεία. Μερικά από αυτά που επισημαίνουν οι ίδιοι οι γονείς και η κοινωνία γενικότερα, αφορούν τις κτιριακές εγκαταστάσεις και ανέσεις καθώς και τις εργαστηριακές και αθλητικές υποδομές τους. Τα εκπαιδευτικά εργαλεία που διαθέτουν οι καθηγητές και η χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων όπως σύγχρονοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ηλεκτρονικοί πίνακες και πολυμέσα, υπερτερούν αυτών που διαθέτουν τα δημόσια σχολεία. Σημαντικό πλεονέκτημα είναι η προσφορά πολλών και ποικίλων δραστηριοτήτων για μια ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση των μαθητών. Πολλές φορές είναι ενσωματωμένες στο ωρολόγιο πρόγραμμα διδασκαλίας και άλλων προαιρετικών που προσφέρονται μετά το πέρας του σχολικού ωραρίου όπως αθλητικές, καλλιτεχνικές αλλά και επιστημονικές δραστηριότητες. Ο μικρότερος αριθμός μαθητών στην τάξη είναι, επίσης, κάτι που χαρακτηρίζει αρκετά από τα ιδιωτικά σχολεία και οι γονείς το βλέπουν ως πολύ θετικό στοιχείο. Τα ιδιωτικά σχολεία απέδειξαν πόσο άμεσα και αποτελεσματικά αντέδρασαν καλύπτοντας σχεδόν όλα τα κενά που μπορούσαν να δημιουργηθούν κατά τις εβδομάδες του lockdown. Στον αντίποδα, το δημόσιο σχολείο άργησε να εφαρμόσει τεχνολογικές λύσεις, άλλαζε συνεχώς τον τρόπο λειτουργίας του, οι εκπαιδευτικοί αντιδρούσαν, οι γονείς δυσανασχετούσαν. Ο μαθητής στο ιδιωτικό σχολείο μπορεί με μεγαλύτερη εξειδίκευση να ασχοληθεί σοβαρά με συγκεκριμένα μαθήματα που του αρέσουν. Ακόμη, το επίπεδο γνώσης μιας ξένης γλώσσας πέραν της μητρικής τους -συνήθως της ελληνικής- είναι καταφανώς υψηλότερο, οπότε ενώ οι μαθητές/τριες φοιτούν στο σχολείο για τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματός τους, μαθαίνουν πολύ καλά και μια ξένη γλώσσα. Για τους προαναφερθέντες και για πολλούς άλλους λόγους που άπτονται της ασφάλειας, των ανέσεων και του υψηλού επιπέδου μόρφωσης, οι γονείς επιλέγουν την ιδιωτική εκπαίδευση για το παιδί τους την ώρα που στο δημόσιο σχολείο όλα είναι δωρεάν.
Τι αλλάζει με τη νέα νομοθεσία που διέπει τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων;
Μετά από μια πολύχρονη αλλά συνάμα ωφέλιμη συζήτηση τόσο στο Υπουργείο Παιδείας Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας όσο και στη Βουλή, καταλήξαμε σε νέα πολυσέλιδη νομοθεσία που εν ολίγοις ρυθμίζει το πολυσυζητημένο θέμα των διδάκτρων, τη θέσπιση εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας των σχολείων καθώς και οδηγών σπουδών για τους γονείς και πολλά άλλα που άπτονται της λειτουργίας του ιδιωτικού σχολείου.
Πού βρίσκεται το θέμα με την πάγια εισήγηση του Συνδέσμου Ιδιωτικών Σχολείων Κύπρου για μερική επιδότηση των διδάκτρων των μαθητών από το κράτος;
Εισήγησή μας είναι η μερική επιδότηση των διδάκτρων όλων των μαθητών. Το ετήσιο ποσό να είναι γύρω στις 3.000 ευρώ για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και 2.000 ευρώ για τη δημοτική εκπαίδευση. Το κόστος του κράτους για τους 5.500 περίπου μαθητές στη δημοτική εκπαίδευση θα είναι περίπου 11 εκατομμύρια ευρώ και για τους 12.000 περίπου μαθητές/τριες της ιδιωτικής μέσης εκπαίδευσης 36 εκατομμύρια, δηλαδή το 27% από τα 150 εκατομμύρια ευρώ που εξοικονομεί λόγω της ύπαρξης της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Με τον τρόπο αυτό θα εναρμονιστεί η πολιτική του κράτους με την πολιτική που ακολουθείται στην κεντρική Ευρώπη για τη λειτουργία της ιδιωτικής εκπαίδευσης, η οποία στηρίζεται έμπρακτα είτε με την παροχή επιδοτήσεων προς τους γονείς που την επιλέγουν είτε με φορολογικές απαλλαγές ή άλλα μέτρα στήριξης. Στην Ευρώπη είναι αποδεδειγμένο ότι το επίπεδο της ποιότητας της εκπαίδευσης είναι συνυφασμένο με τη μεγαλύτερη στήριξη/παρουσία της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Σημειώνεται ότι η πολιτική των Σκανδιναβικών χωρών για το θέμα αυτό είναι πολύ πιο γενναιόδωρη. Η επιδότηση θα δώσει σε περισσότερους γονείς και μαθητές το δικαίωμα επιλογής μεταξύ της ιδιωτικής και δημόσιας εκπαίδευσης και η ποιότητα αυτής θα βελτιωθεί για το καλό του τόπου. Το δημόσιο θα εξοικονομήσει και τις δαπάνες που αφορούν επεκτάσεις κτιρίων ή ανοικοδομήσεις νέων σχολείων. Θα εξοικονομήσει, επίσης, τις δαπάνες συντήρησης αυτών των κτιρίων. Επιπρόσθετα, οι αυξημένες εργασίες των ιδιωτικών σχολείων θα αποφέρουν αυξημένα οφέλη στο κράτος ως συνέπεια της αύξησης του ποσού του φόρου εισοδήματος και άλλων φορολογιών, ενώ κατά μεγάλο μέρος θα παταχθεί η παραπαιδεία και η αντίστοιχη φοροδιαφυγή.
Εμείς, ως Σύνδεσμος των Ιδιωτικών Σχολείων Κύπρου καθώς και η Ομοσπονδία του Συνδέσμου Γονέων των Ιδιωτικών Σχολείων, είμαστε σε συνεχή επικοινωνία και επαφή τόσο με τη νομοθετική όσο και την εκτελεστική εξουσία για επίλυση του πάγιου αλλά δίκαιου αιτήματός μας. Η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στα ιδιωτικά σχολεία δεν υστερεί καθόλου της αντίστοιχης των δημοσίων, αντίθετα στις πλείστες περιπτώσεις υπερέχει.
