Kathimerini.gr
SWAHA PATTANAIK / REUTERS BREAKINGVIEWS
Είναι διάσημη η φράση από θεατρικό έργο του Οσκαρ Ουάιλντ, περιγράφοντας τον κυνικό ως έναν άνθρωπο ο οποίος «ξέρει την τιμή των πάντων και την αξία του τίποτα». Ενα αστείο δόκιμο στη θεατρική σκηνή αποδυναμώνεται, όταν ειπωθεί έξω από αυτήν και μέσα στην πραγματική ζωή. Ακόμα και ο Μαρκ Κάρνεϊ θεωρεί πως η εμμονή μας με τις τιμές της αγοράς έχει πάει πολύ μακριά. Στο βιβλίο του «Value(s): Building a Better World For All», το πρώην στέλεχος της Goldman Sachs, που ανέλαβε και τα ηνία δύο μεγάλων κεντρικών τραπεζών αναφέρει τρεις παγκόσμιες κρίσεις για να καταδείξει ότι ο τρόπος που τις αποτίμησαν οι αγορές λειτούργησε εις βάρος της κοινωνίας. Εκκινεί με επισκόπηση της οικονομικής ιστορίας, εξηγώντας πώς οι προτεραιότητες της κοινωνίας και της πολιτικής απορροφούνται από την αγορά – και όπως το θέτει ο κ. Κάρνεϊ, «η τιμή των πάντων γίνεται η αξία των πάντων». Σε αυτό βασίζει την κριτική προσέγγισή του ως προς το πώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και η κοινωνία μπορούν να παραπλανηθούν από την υπερβολική πίστη τους στην ικανότητα των αγορών να αποτιμούν επακριβώς τους κινδύνους και να προσφέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Η πιστωτική κρίση, η πανδημία του κορωνοϊού και η κλιματική αλλαγή φανερώνουν το πρόβλημα.
Και οι τρεις προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από την ανικανότητα των αγορών να εκτιμήσουν σωστά τη σημασία της προστασίας της μελλοντικής ευημερίας. Ο Κάρνεϊ μπορεί να επιχειρηματολογήσει. Διετέλεσε πρόεδρος της Τράπεζας του Καναδά (2008-2013), από το 2013 έως το 2020 ανέλαβε την ίδια θέση στην Τράπεζα της Αγγλίας και τώρα διατελεί ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Δράση και τα Χρηματοοικονομικά για το Κλίμα, καθώς και σύμβουλος οικονομικών του Βρετανού πρωθυπουργού για την παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα.
Ο Μαρκ Κάρνεϊ χρησιμοποιεί ανέκδοτα για να φανερώσει τους κανόνες, που διέπουν την καταπολέμηση μεγάλων κρίσεων. Σε αυτά περιλαμβάνεται η ρήση του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, «το οποιοδήποτε σχέδιο είναι καλύτερο από το τίποτα». Οπως και με τις περιγραφές του για την οικονομική κρίση και την πανδημία, ο κ. Κάρνεϊ ξεκινά με μια βαθιά βουτιά στις τεχνικές λεπτομέρειες της κλιματικής κρίσης και μετά πηγαίνει στις πιθανές λύσεις. Δίνει σημαντικά παραδείγματα. Τα συμβάντα, που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και προκαλούν απώλειες στις ασφαλιστικές εταιρείες, τριπλασιάστηκαν από τη δεκαετία του 1980, ενώ η προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό αξία των απωλειών έχει πενταπλασιαστεί.
Στην περίπτωση της πιστωτικής κρίσης, ο συγγραφέας αναφέρει τις κανονιστικές αλλαγές, που έκαναν τις τράπεζες πιο ανθεκτικές. Ως προς το κλίμα ζητεί από τους πολιτικούς να ορίσουν εθνικές προτεραιότητες και να επικεντρωθούν στην εκπλήρωση των δεσμεύσεών τους – ωστόσο, παραβλέπει ότι ορισμένες χώρες δυσκολεύονται να θέσουν ξεκάθαρα τους στόχους και τις αξίες τους.
