Του Απόστολου Τομαρά
Αναμφίβολα το 2021 ήταν η χρονιά όπου ο πλανήτης κατάφερε να ανασυνταχθεί απέναντι στην υγειονομική κρίση, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, με την ελπίδα για επιστροφή στην κανονικότητα να ξεπροβάλει και πάλι. Η έλευση του 2021 συνοδεύτηκε από τις τεράστιες προσδοκίες που έφεραν μαζί τους, τα πρώτα εμβόλια που πήραν το πράσινο φως σε ΗΠΑ και Ευρώπη, το πλέον σημαντικό όπλο απέναντι στην επέλαση του COVID-19.
Ωστόσο η χρονιά που φεύγει κατέδειξε πως οι υγειονομικές κρίσεις δεν θα είναι περιστασιακές με τις επιστημονικές απόψεις περί νέων απειλών του μέλλοντος να πληθαίνουν. Στο κατώφλι του 2022, ο απολογισμός σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο μόνο θετικός μπορεί να είναι παρά τις όποιες παλινωδίες παρουσιάστηκαν και που σε κάποιες περιπτώσεις οδήγησαν σε νέα έξαρση της πανδημίας.
Lockdown
Η έλευση του 2021 ήταν η αρχή μιας δύσκολης περιόδου για την Κύπρο η οποία υποδέχθηκε τη νέα χρονιά με περίσκεψη και προβληματισμό. Χωρίς όπλα ενάντια στην πανδημία και με το 1/3 των σημερινών επιδημιολογικών επιδόσεων, η Κύπρος οδηγήθηκε στο 2ο Lockdown προτού αλλάξει τον πρώτο μήνα του 2021. Σε μια προσπάθεια περιορισμού εξάπλωσης του ιού και εν αναμονή παραλαβής των πρώτων εμβολίων, η Κύπρος μπήκε στον πάγο με τους περιορισμούς στην διακίνηση των πολιτών (SMS), την εξ αποστάσεως εργασίας και εκπαίδευση, το κλείσιμο κοινωνικών δραστηριοτήτων, να επιστρέφουν δριμύτεροι. Στο δρόμο της πετυχημένης συνταγής του 1ου Lockdown, την άνοιξη του 2020, η κυβέρνηση μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πέτυχε να συγκρατήσει την διασπορά του ιού δίνοντας χρόνο στα εμβόλια τα οποία μπήκαν στην καθημερινότητα, χρονικά την ίδια περίοδο με την επιβολή των μέτρων. Μέσα σε μικρό διάστημα οι δραστηριότητες σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο ξεκίνησαν δειλά – δειλά να επιστρέφουν σε κανονικούς ρυθμούς, μια πορεία που ανακόπηκε αιφνιδιαστικά κατά την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας των Παθών, τον Απρίλιο του 2021.
3ο Lockdown
Με το εμβολιαστικό πρόγραμμα να εξελίσσεται κανονικά παρά τις καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν με το εμβόλιο της AstraZeneca, ένεκα των γνωματεύσεως του ΕΜΑ για την ασφάλεια του συγκεκριμένου εμβολιαστικού σκευάσματος, την εμφάνισή τους έκαναν και πάλι παλινωδίες στο κομμάτι διαχείρισης της πανδημίας που στην ουσία συνέβαλαν σε νέα έξαρση της πανδημίας. Για λόγους που είχαν να κάνουν με την οικονομία αλλά και την χαλαρή αντιμετώπιση πιέσεων από επαγγελματικές ομάδες, οι επιδημιολογικοί δείκτες πήραν και πάλι την ανιούσα δημιουργώντας μια άκρως ανησυχητική κατάσταση στο σύστημα υγείας. Η κατάσταση που επικρατούσε στις υποδομές COVID-19 την περίοδο εκείνη περιγραφόταν τραγική με επαγγελματίες υγείας, στο παρασκήνιο, να κάνουν δραματικές εκκλήσεις για λήψη μέτρων προκειμένου η Κύπρος να μην εξελιχθεί σε Μπέργκαμο της Ιταλίας. Υπό καθεστώς ασφυχτικών πιέσεων η κυβέρνηση έκανε στροφή 180 μοιρών και εκεί που η Κύπρος ετοιμαζόταν να εορτάσει το Πάσχα σε ένα χαλαρό υγειονομικό πλαίσιο βρέθηκε στο 3ο Lockdown το οποίο εκ του αποτελέσματος απέτρεψε τα χειρότερα.
Ξώπασχα
Οι περιορισμοί που είχαν επιβληθεί την περασμένη άνοιξη, σταδιακά άρχισαν να αίρονται από το πρώτο μισό του περασμένου Μάϊου. Την περίοδο εκείνη η επιδημιολογική εικόνα της Κύπρου μπορεί να χαρακτηρισθεί η καλύτερη από ενάρξεως της πανδημίας με το σύνολο των επιδημιολογικών δεικτών να έχουν υποχωρήσει σε τέτοιο σημείο που γύρισαν μπούμερανγκ. Τα διψήφια νούμερα υποτιμήθηκαν σε πολιτικό επίπεδο την ώρα μάλιστα που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η πανδημία έδειχνε εκ νέου τα δόντια της. Αντί μιας ορθολογικής και προσεχτικής διαχείρισης επιστροφής στην κανονικότητα, οι πιέσεις επαγγελματικών ομάδων βρήκαν πρόσφορο έδαφος με αποτέλεσμα να διαψευσθούν όσοι υποστήριζαν πως η πανδημία τελείωσε.
Νέα έξαρση
Το κλίμα που επικράτησε μετά το περασμένο Πάσχα αποτυπώθηκε σταδιακά στους επιδημιολογικούς δείκτες. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τα διψήφια νούμερα μετατράπηκαν σε τριψήφια με αποκορύφωμα στην καρδιά της τουριστικής περιόδου οι δείκτες κρουσμάτων και νοσηλειών να έχουν εκτοξευθεί και ο εφιάλτης των σκληρών μέτρων να επιστρέφει. Η κινητοποίηση που υπήρξε αλλά και η καλή πορεία του εμβολιαστικού προγράμματος έσωσε την παρτίδα. Το άνοιγμα την εκπαίδευσης τον περασμένο Σεπτέμβριο που ήταν η μεγάλη ανησυχία κυβέρνησης και επιδημιολογικών έτυχε διαχείρισης που συγκράτησε σε κάποιοι βαθμό την διασπορά του ιού τακτική που άντεξε μέχρι και παραμονές των γιορτών του νέου έτους.
Το Άγιο Δισκοπότηρο
Παρά το γεγονός ότι τα σημάδια των επιδημιολογικών αξιολογήσεων ήταν ανησυχητικά όπως και οι επιστημονικές εκτιμήσεις, ένεκα του εντοπισμού της μετάλλαξης Όμικρον, η πολιτική της κυβέρνησης κινείτο σε μέτρα τα οποία δεν επηρέαζαν την οικονομία των γιορτών, τακτική που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα εν μέσω πρωτόγνωρων επιδημιολογικών δεδομένων. Τουλάχιστον σε τρείς περιπτώσεις, από ενάρξεως της πανδημίας, έχει φανεί πως για την κυβέρνηση χώροι με μεγάλη ευθύνη στην διασπορά του ιού αποτελούν το Άγιο Δισκοπότηρο ένεκα των πιέσεων από επαγγελματικές ομάδες και πολιτικών παρασκηνιακών κινήσεων.
Προσδοκίες και ελπίδες
Σχεδόν 2 χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας, ο πλανήτης θα υποδεχθεί το 2022 με συγκρατημένη αισιοδοξία. Η επιτυχία της επιστημονικής κοινότητας να ρίξει στη μάχη τα εμβόλια μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα σίγουρα δημιουργεί προσδοκίες πως το 2022 μπορεί να είναι η χρονιά κατά την οποία θα τερματιστεί ο εφιάλτης της πανδημίας. Προσδοκίες που ενισχύουν και οι επιστημονικές απόψεις. Τα σκληρά περιοριστικά μέτρα σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες πιστεύεται πως θα είναι τα τελευταία αυτού του είδους. Ένας παράγοντας που απομακρύνει τις κυβερνήσεις από τα ορθόδοξα Lockdown είναι και τα υψηλά ποσοστά εμβολιασμού των πολιτών που όπως φαίνεται αποτρέπουν τις βαριές νοσηλείες και κατ’ επέκταση των θανάτων. Ο άλλος παράγοντας έχει να κάνει με την οικονομία και τις επιπτώσεις που εμφανίσθηκαν στο κοντινό παρελθόν.
