Kathimerini.gr
Αθανάσιος Κατσικίδης
Είναι ο συγγραφέας που υποστήριξε πως «η γεωγραφία μας εκδικείται» και πως «πρέπει να σκέφτεσαι τον πόλεμο, μόνο έτσι είσαι σε ετοιμότητα». Η «Κ» συνάντησε τον διακεκριμένο γεωπολιτικό αναλυτή Ρόμπερτ Κάπλαν και κάτοχο της έδρας Robert Strausz-Hupé στο Ινστιτούτο Ερευνας Εξωτερικής Πολιτικής (FPRI) στη «βιβλιοθήκη» του 9ου Οικονομικoύ Φόρουμ των Δελφών μετά την ομιλία του. Ο Ρόμπερτ Κάπλαν εντάσσεται στην ομάδα των αναλυτών που συμφωνούν πως βιώνουμε εδώ και καιρό μια παγκόσμια αναταραχή της ισορροπίας δυνάμεων, με τον ίδιο να δηλώνει καυστικά ότι «απλώς τώρα μπήκε στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων».
Οι Ευρωπαίοι έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για τη «μεγάλη επιστροφή» Τραμπ. Μπορείτε να το δείτε αυτό από την πρόσθετη βοήθεια προς την Ουκρανία.
«Εχουμε έναν πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος πόλεμος στην Ευρώπη από το 1945, είναι πολύ μεγαλύτερος από τους πολέμους της δεκαετίας του 1990 στα Βαλκάνια, οι οποίοι ήταν μεταξύ μικρότερων δυνάμεων και ουσιαστικά ενεργοποίησαν μόνο τις δυτικές ελίτ. Αυτοί οι πόλεμοι δεν διείσδυσαν πολύ στο δυτικό κοινό».
«Σήμερα», εξηγεί, «έχουμε τον πόλεμο στη Γάζα και, προφανώς, έχουμε τη συνεχιζόμενη αύξηση των εξοπλισμών στην Ασία με την αγορά πυραυλικών υποβρυχίων υψηλής τεχνολογίας. Οπότε, δεν υπάρχει διεθνής κοινότητα. Αυτό που υπάρχει είναι μια ισορροπία ισχύος μεταξύ πολλών κρατών και περιοχών. Τις περισσότερες φορές αυτή η ισορροπία λειτουργεί αποτρεπτικά. Αλλες φορές, όμως, δεν λειτουργεί ή κάποιος έχει κάνει λάθος υπολογισμό, οπότε οδηγούμαστε στη βία. Νομίζω ότι σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε τώρα. Το να πιστεύουμε ότι υπάρχει μια διεθνής κοινότητα είναι σχεδόν σαν να λέμε ότι ο ΟΗΕ μπορεί να διαχειριστεί τον κόσμο ή κάτι τέτοιο, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί».
Ο Κάπλαν επισημαίνει πως η αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν «φέρνει τη Ρωσία στο πλευρό του Ιράν στη Μέση Ανατολή, ενώ προηγουμένως ο Πούτιν είχε μια ισορροπημένη πολιτική μεταξύ του Ισραήλ και των γειτόνων του». Οπως αναφέρει ο συγγραφέας, «ο Νετανιάχου συνήθιζε να καυχιέται για το πόσο καλή ήταν η σχέση του με τον Πούτιν. Αυτό έχει αλλάξει μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Ρωσία ανακάλυψε έναν νέο ρόλο για το Ιράν, καθώς στο διεθνές τοπίο (ο Πούτιν) συγχωνεύει τη Μέση Ανατολή με την Ευρώπη, δηλαδή τον πόλεμο στην Ουκρανία με τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και την καθιστά περισσότερο παγκόσμια αναμέτρηση».
Μιλώντας για την Τουρκία, ο Κάπλαν εξηγεί τις συνέπειες που έχει η μακρά παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία. «Φανταστείτε τον Ντόναλντ Τραμπ να διοικούσε την Αμερική για 22 χρόνια», τονίζει. «Ποια θα ήταν η κατάσταση του υπουργείου Δικαιοσύνης και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ; Ο Ερντογάν έχει πραγματικά αχρηστεύσει πολλούς τουρκικούς θεσμούς. Ομως, στις πρόσφατες εκλογές αποδυναμώθηκε και πλέον μπορούμε να προσβλέπουμε σε έναν κόσμο μετά τον Ερντογάν. Το ερώτημα είναι, πώς θα είναι η Τουρκία την επόμενη μέρα; Θα είναι τόσο αδύναμοι οι θεσμοί που θα έχουμε μια πολύ ασταθή δημοκρατία; Ή θα ανακάμψει γρήγορα υπό έναν δυναμικό ηγέτη; Δεν ξέρω, αλλά είναι σαφές ότι πρέπει να ξεκινήσουμε να σκεφτόμαστε έναν κόσμο μετά τον Ερντογάν».
Ο Κάπλαν εκτιμά ότι ο Ερντογάν έχει ακολουθήσει «πολύ συνειδητά μια νεοοθωμανική πολιτική στη Μέση Ανατολή. Για την ακρίβεια, το ίδιο έκανε και ο Τουργκούτ Οζάλ, ο οποίος είναι ο πραγματικός εφευρέτης του «νεοοθωμανισμού». Ο Ερντογάν έχει ευθυγραμμιστεί, όχι με τα μετριοπαθή σουνιτικά αραβικά καθεστώτα, αλλά με τα ριζοσπαστικά στοιχεία. Ξέρετε, δεν έχει πολλούς φίλους στον αραβικό κόσμο, παρά την εξωστρέφειά του, επειδή έκανε αυτόν τον λάθος υπολογισμό να στοιχιστεί με ριζοσπαστικές δυνάμεις».
«Θυμάμαι μια εποχή», λέει, «στη δεκαετία του 1980, όταν ζούσα στην Ελλάδα, όπου η Ελλάδα και το Ισραήλ είχαν τρομερά άσχημες σχέσεις υπό τον Παπανδρέου. Ηταν σχεδόν σαν δύο εχθρικές χώρες. Αυτή η εποχή έχει τελειώσει. Κι αυτό έχει να κάνει με το φυσικό αέριο στην ανατολική Μεσόγειο».
Τι θα αλλάξει στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για επανεκλογή του Τραμπ; «Αν ο Τραμπ επιστρέψει, η εφαρμογή έστω και μιας από τις θέσεις του θα αποδυναμώσει την Ευρώπη. Δεν πρόκειται να είναι ένας συνεπής, δυναμικός υποστηρικτής της Ευρώπης με τον τρόπο που ήταν όλες οι αμερικανικές κυβερνήσεις. Οι Ευρωπαίοι έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για τη “μεγάλη επιστροφή”. Μπορείτε να το δείτε αυτό από την πρόσθετη βοήθεια προς την Ουκρανία. Πλέον, μιλάνε για αύξηση των αμυντικών τους προϋπολογισμών και για την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών τους. Ολα αυτά έχουν να κάνουν με την “τιμολόγηση” μιας πιθανής νίκης του Τραμπ».
