Γιώργος Σκαφιδάς
Οι Ισραηλινοί δεν επιβεβαιώνουν, από την πλευρά τους, ότι προέβησαν σε επιθέσεις εντός των ιρανικών συνόρων τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής. Επισήμως, δεν σχολιάζουν… χωρίς όμως και να διαψεύδουν.
Οι Ιρανοί από την άλλη μεριά, επιβεβαιώνουν μεν ότι σημειώθηκαν εκρήξεις τα ξημερώματα της 19ης Απριλίου κοντά στις πόλεις Ισφαχάν και Ταμπρίζ, χωρίς όμως να δίνουν λεπτομέρειες αναφορικά με την ένταση, τη «φύση» και την προέλευση αυτών των επιθέσεων που δεν είναι καν σαφές εάν προήλθαν από θέσεις Ισραηλινών.
Οι Αμερικανοί το μόνο που υπογραμμίζουν μετά βεβαιότητας είναι ότι οι ίδιοι δεν είχαν καμία ανάμειξη σε επιθετικές επιχειρήσεις που «φέρονται» να έγιναν.
Ενώ η διεθνής κοινότητα δεν σταματά να επαναλαμβάνει ότι θέλει να δει την ένταση να αποκλιμακώνεται στην περιοχή της λίαν εύφλεκτης Μέσης Ανατολής, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα το οποίο δείχνουν επί της αρχής να συμμερίζονται επί του παρόντος όλοι: όχι μόνον η G7 που συνεδρίαζε τις προηγούμενες ημέρες στην Ιταλία σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, αλλά και η Ρωσία, η Κίνα κ.ά.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο από «μισόλογα» και «ασάφειες» ανακύπτουν, βέβαια, αντιφάσεις.
Ο Ιταλός ΥΠΕΞ Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε, για παράδειγμα, ότι οι Ισραηλινοί «ενημέρωσαν την τελευταία στιγμή» τους Αμερικανούς ότι θα ακολουθούσαν επιθέσεις με drones εντός του Ιράν. Επικαλούμενο Αμερικανούς αξιωματούχους, το CNN ανέφερε ότι η διοίκηση Μπάιντεν είχε όντως ενημερωθεί την Πέμπτη ότι θα ακολουθήσει κάποια επίθεση μέσα στις επόμενες 24 με 48 ώρες, λαμβάνοντας όμως παράλληλα από τους Ισραηλινούς και τη διαβεβαίωση ότι δεν επρόκειτο να μπουν στο στόχαστρο ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν ωστόσο από την πλευρά του, όταν μίλησε δημόσια έπειτα από τη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της G7 στην Ιταλία την Παρασκευή, προτίμησε να μην κάνει κάποιο σχόλιο σχετικά.
Αντιφάσεις και θολά σημεία
Ο Αντονι Μπλίνκεν κάνει δηλώσεις έπειτα από τη Σύνοδο των ΥΠΕΞ της G7 (AP Photo/Gregorio Borgia)
Αλλά και στο μέτωπο των «εχθρών του Ισραήλ» από την άλλη μεριά, την ώρα που η Χαμάς κατήγγελλε σήμερα την «ισραηλινή επιθετικότητα» κατά του Ιράν βλέποντας νέες κινήσεις «κλιμάκωσης», οι ίδιοι οι Ιρανοί έστελναν το μήνυμα ότι δεν βλέπουν τον λόγο να προχωρήσουν σε κάποιο νέο ανταποδοτικό πλήγμα κατά των Ισραηλινών υποβαθμίζοντας το όποιο πλήγμα.
Ιρανικές πηγές θα εξέφραζαν, μάλιστα, αμφιβολίες ακόμη και για την πραγματική προέλευση αυτών των επιθέσεων που μπορεί να μην ήταν καν επιθέσεις από το εξωτερικό αλλά από ομάδες ατόμων που είχαν παρεισφρήσει εντός των ιρανικών εδαφών όπως λέγεται.
Οι διαφορές μεταξύ των επιθέσεων
Εάν όντως σημειώθηκαν επιθέσεις κατά στόχων εντός του Ιράν τα ξημερώματα της Παρασκευής, αυτές ήταν σίγουρα «κατώτερες» σε ένταση και έκταση από τις επιθέσεις που είχε εξαπολύσει με συνολικά εκατοντάδες drones και πυραύλους (βαλλιστικούς, κρουζ) το Ιράν κατά ισραηλινών στόχων το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Οι επιθέσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου (13-14 Απριλίου) ήταν «ξεκάθαρες» καθώς το Ιράν ανέλαβε επισήμως την ευθύνη βομβαρδισμών που έγιναν σε αντίποινα για το χτύπημα κατά του προξενείου του στη Δαμασκό που είχε προηγηθεί στις αρχές Απριλίου. Δεν ισχύει, ωστόσο, το ίδιο και για τη φερόμενη ως ισραηλινή απάντηση της 19ης Απριλίου.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, μικρά drones -που είχαν κατά πάσα πιθανότητα απογειωθεί από θέσεις εντός των ιρανικών συνόρων- κινήθηκαν τα ξημερώματα της Παρασκευής κατά στόχων στο Ισφαχάν (κεντρικό Ιράν) και στην πόλη Ταμπρίζ στα βορειοδυτικά, χωρίς όμως να προκαλέσουν ανθρώπινες απώλειες ούτε σημαντικές φθορές.
Η αξία του Ισφαχάν
Το Ισφαχάν ειδικότερα, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στην περιοχή της ομώνυμης επαρχίας βρίσκονται: αεροδρόμια (Isfahan Shahid Beheshti International Airport), αεροπορικές βάσεις των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων (Shekari – Shahid Vatanpour), εγκαταστάσεις παραγωγής οπλικών συστημάτων αλλά και κάποιες από τις σημαντικότερες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν (σε Νατάνζ, Zardanjan). Υπενθυμίζεται ότι και παλαιότερα, τον Ιανουάριο του 2023 για παράδειγμα, το Ισραήλ είχε θεωρηθεί υπεύθυνο για επιθέσεις που είχαν πραγματοποιηθεί με drones κατά εγκαταστάσεων με οπλικά συστήματα στην εν λόγω περιοχή του Ισφαχάν. Για εκείνες τις επιθέσεις το Ιράν είχε προχωρήσει στη σύλληψη τεσσάρων ατόμων τα οποία είχε κατηγορήσει ως συνεργάτες της Μοσάντ. Ο ένας από εκείνους τους συλληφθέντες εκτελέστηκε μάλιστα μόλις τον περασμένο Ιανουάριο όπως αναφέρει το Al Jazeera.
Τρεις μήνες μετά, το Ισφαχάν επιστρέφει στην πρώτη γραμμή της διεθνούς ειδησεογραφίας, γεννώντας όμως μια σειρά από ερωτήματα:
Τι ακριβώς ήταν οι επιθέσεις της Παρασκευής; Μια πρώτη προειδοποιητική βολή από την πλευρά των Ισραηλινών; Απλώς το προοίμιο όσων σκληρότερων πρόκειται να ακολουθήσουν ως αντίποινα κατά του Ιράν το προσεχές διάστημα; Ή μήπως μια κίνηση μερικής «εκτόνωσης», που θα δώσει τώρα την ευκαιρία στα εμπλεκόμενα μέρη να αποκλιμακώσουν μεν… αλλά με το κεφάλι ψηλά;
Τα γενέθλια του Χαμενεΐ και το μέλλον
Το γεγονός, πάντως, ότι αυτές οι επιθέσεις σημειώθηκαν στις 19 Απριλίου, ημέρα γενεθλίων του ανώτατου Ιρανού θρησκευτικού ηγέτη Αλί Χαμενεΐ ο οποίος έγινε σήμερα 85 ετών, θα μπορούσε να αξιολογηθεί ως σημαντικό σε επίπεδο «μηνυματοδοσίας», πολύ δε περισσότερο εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι αναφορές στην φθίνουσα κατάσταση της υγείας του Χαμενεΐ έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα δίνοντας τροφή σε σενάρια για τις μετά-Χαμενεΐ πολιτικές εξελίξεις στην Τεχεράνη.
Τι θα γίνει στη Ράφα;
Οι απαντήσεις θα δοθούν, επί του πρακτέου, μέσα στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες. Από την πλευρά των Ισραηλινών, το «ζήτημα του Ιράν» μπορεί άλλωστε να περιμένει.
Τι θα γίνει, όμως, με το άλλο μεγάλο ανοιχτό μέτωπο της Γάζας και πιο συγκεκριμένα της Ράφα. Το σενάριο που θέλει τους Ισραηλινούς να ανεβάζουν τους τόνους έναντι της Τεχεράνης προκειμένου να εξασφαλίσουν συναινέσεις και υποχωρήσεις από την πλευρά της διοίκησης Μπάιντεν στη Ράφα βγάζει μεν νόημα, χωρίς όμως να απαντά σε ένα πολύ πρακτικό ερώτημα: Τι θα γίνει εντός της Γάζας αλλά και στα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο, εάν οι δυνάμεις του Ισραήλ ξεκινήσουν μια στρατιωτική επιχείρηση το επόμενο διάστημα στη Ράφα;
«Νέα κανονικότητα»
«Ιράν και Ισραήλ παίζουν με τη φωτιά», γράφει ο Πίτερ Μπόμοντ στον Guardian, βλέποντας τους «κανόνες εμπλοκής» να «ξαναγράφονται» και τη «νέα κανονικότητα» («new normal») μιας περισσότερο άμεσης και δυναμικής αντιπαράθεσης να αναδύεται πάνω από τον άξονα Ισράηλ-Τεχεράνης.
«Νομίζω ότι τώρα βρισκόμαστε σε μια πολύ επικίνδυνη φάση ανταλλαγής μηνυμάτων (σ.σ. μεταξύ Ιράν και Ισραήλ)», σχολιάζει από την πλευρά του ο Άλεξ Βατάνκα του Middle East Institute, μιλώντας στο Foreign Policy.
Περισσότερο καθησυχαστικός, ο Τζούλιεν Μπαρνς Ντέισι του ECFR εκτιμά ότι «οι δύο πλευρές επιδιώκουν τώρα να βγουν από τον τρέχοντα κύκλο κλιμάκωσης, με το Ισραήλ να διεξάγει μια πολύ περιορισμένη επίθεση για να δείξει ότι απάντησε στα ιρανικά χτυπήματα και την Τεχεράνη να σπεύδει να υποβαθμίσει το περιστατικό για να μην αναγκαστεί να απαντήσει». «Προς το παρόν, καμία πλευρά δεν θέλει έναν άμεσο πόλεμο», δηλώνει ο Ντέισι, μιλώντας στο AFP.
Ακόμη και αν βγούμε ωστόσο τώρα από αυτόν τον ιρανο-ισραηλινό κύκλο κλιμάκωσης, αυτό θα γίνει πια μέσα σε ένα πλαίσιο από νέα προηγούμενα/τετελεσμένα προωθημένης επιθετικότητας (βλ. ιρανικές επιθέσεις 13ης-14ης Απριλίου) και παλαιές/διαχρονικές εστίες έντασης (σε Γάζα, Λίβανο, Συρία, Ιράκ και Υεμένη) που παραμένουν…
