Kathimerini.gr
Ο Μάρκος Κουναλάκης, επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Χούβερ του Στάνφορντ, διετέλεσε σύμβουλος της Κάμαλα Χάρις στην πρώτη εκστρατεία της για την προεδρία το 2020. Η σημερινή συμβουλή του προς την υποψήφια πρόεδρο των Δημοκρατικών είναι να αποφεύγει να δεσμευτεί σε συγκεκριμένες θέσεις, αφού έχει την πολυτέλεια να λάβει το χρίσμα χωρίς τη συμμετοχή της στις προκριματικές εκλογές.
– Πιστεύετε ότι θα κοπάσει ο τωρινός ενθουσιασμός γύρω από το πρόσωπο της Κάμαλα Χάρις;
– Ναι, το φοβάμαι γιατί έτσι είναι η πολιτική. Κι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποδείξει ότι είναι πολύ αποτελεσματικός στις εκστρατείες του. Ηδη έχει δοκιμάσει μια πολύ έξυπνη ατάκα στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών. Το λέω κάπως περιφραστικά, αλλά αυτό ήταν το νόημα: «Με κατηγορούν ότι δεν υποστηρίζω τη δημοκρατία. Εγώ δέχθηκα σφαίρα για χάρη της δημοκρατίας». Πρέπει να παραδεχθούμε ότι το πολιτικό του ένστικτο και η αντίδρασή του κατά την απόπειρα εις βάρος του ήταν αξιοθαύμαστα.
– Ησασταν σύμβουλος της Κάμαλα Χάρις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στην πρώτη της καμπάνια. Παίζει κάποιο ρόλο στην κούρσα η εξωτερική πολιτική;
– Οπως έχω πει στο παρελθόν, στις ΗΠΑ μπορεί να χάσει κάποιος μια αναμέτρηση λόγω της εξωτερικής πολιτικής, αλλά δεν μπορεί να κερδίσει εκλογές χάρη σε αυτήν.
– Η Κάμαλα Χάρις έχει αρκετή εμπειρία στον τομέα; Μοιάζει άπειρη.
– Οντως δεν έχει μεγάλη πείρα. Αυτό είναι λογικό γιατί υπηρέτησε με έναν πρόεδρο που ήταν ειδικός στον τομέα, τον Τζο Μπάιντεν. Το ίδιο ίσχυε για τον πρόεδρο Μπους τον πατέρα, αλλά και τον Γιώργο Παπανδρέου στην Ελλάδα. Σκεφτείτε όμως πως τα δύο πρώτα χρόνια της θητείας της είχαμε την πανδημία. Ηταν εξαιρετικά κοντά στον πρόεδρο. Για κάθε απόφαση, για κάθε συνάντηση, βρισκόταν στον πιο προνομιακό χώρο στον κόσμο, στο Οβάλ Γραφείο. Δεν υπάρχει καλύτερη προϋπηρεσία.
– Το γεγονός ότι δεν συμμετείχε σε προκριματικές ούτε το 2020 ούτε το 2024 δεν είναι αρνητικό για την υποψηφιότητά της;
– Στη διάρκεια των προκριματικών εκλογών οι υποψήφιοι τείνουν να υπόσχονται και να παρουσιάζουν πολιτικές σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, που τους «κλειδώνουν» σε συγκεκριμένες θέσεις. Αν ήμουν τώρα σύμβουλός της, αυτό θα της έλεγα: «Μη δεσμεύεσαι!».
Ενα δεύτερο θετικό στοιχείο είναι πως ανήκει στη γενιά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Η εμπειρία της στις ΗΠΑ είναι πολύ διαφορετική από αυτήν των Μπάιντεν και Τραμπ. Δεν είναι πλαισιωμένη από ψυχροπολεμικές αγκυλώσεις. Και το τελευταίο είναι πως η προσωπική της ιστορία (μεγάλωσε σαν Ινδή Αμερικανίδα και μαύρη, πήγε σχολείο στον Καναδά με μπαμπά από την Καραϊβική και έναν παππού που εργάστηκε στην Αφρική, αφού ήταν δημόσιος υπάλληλος στη Ζάμπια) της εξασφαλίζει μια καλύτερη κατανόηση της αυξανόμενης σημασίας του παγκόσμιου Νότου.
– Μια νίκη Τραμπ τι θα σήμαινε;
– Είδαμε από την πρώτη του θητεία πόσο καταστροφικές επιλογές έκανε. Πείτε μου τι κόμισε π.χ. ο Ρεξ Τίλερσον ως ΥΠΕΞ; Υπονόμευσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Στη δεύτερη θητεία του ένας πρόεδρος Τραμπ θα αναζητάει την πίστη. Ξέρουμε ότι είχε καλή σχέση με τον Ερντογάν, δεν επικρίνει τον Πούτιν. Σίγουρα θα αποδυναμωθεί η αμερικανική αφοσίωση στην Ουκρανία και στο ΝΑΤΟ. Στη διάσκεψη του Μονάχου δεν επιβεβαίωσε, παρά μόνο αφότου πιέστηκε από τον υπουργό Αμυνάς του, τη δέσμευσή του στο άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Αυτήν τη φορά θα δούμε έναν Τραμπ «ντοπαρισμένο»: όλα τα ένστικτα που έμειναν ανεκπλήρωτα λόγω θεσμικών αντίβαρων θα είναι ανεξέλεγκτα. Μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για μερική ασυλία, έχει το ελεύθερο να υπονομεύσει αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «βαθύ κράτος».
– Οι Ρεπουμπλικανοί κατηγορούν συχνά τους Δημοκρατικούς για woke ελιτισμό. Πόσο σοφό είναι να αποκαλούν οι Δημοκρατικοί «παράξενους» υποστηρικτές και στελέχη των Ρεπουμπλικανών, όπως έκανε πρόσφατα ο κυβερνήτης της Μινεσότα, Τιμ Ουόλτς;
– Οι Ρεπουμπλικανοί θέλουν να κολλήσουν τη ρετσινιά του ελιτισμού στους Δημοκρατικούς. Η αλήθεια είναι ότι και τα δύο κόμματα προσπαθούν να χαϊδέψουν τις πιο ακραίες πτέρυγες στο εσωτερικό τους. Η διαφορά είναι ότι η Χάρις δεν χρειάστηκε να το κάνει αυτό, ακριβώς επειδή δεν συμμετείχε στις προκριματικές εκλογές. Ενώ ο Τραμπ έχει υιοθετήσει πλήρως την ακροδεξιά ρητορική. Η Χάρις έχει την ευκαιρία να εγκατασταθεί εκεί που βρίσκεται η πλειοψηφία του αμερικανικού εκλογικού σώματος: στο Kέντρο, και την ίδια στιγμή να απευθύνεται λόγω της βιογραφίας της στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος.
O Μάρκος Κουναλάκης ήταν σύμβουλος της Κάμαλα Χάρις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στην πρώτη της καμπάνια.
– Ποιο είναι το θέμα που ευνοεί περισσότερο τους Δημοκρατικούς;
– Οι αμβλώσεις. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν περισσότερες γυναίκες στην επικράτεια που δεν μπορούν να υποβληθούν σε άμβλωση από όσες μπορούν.
– Και ποιο το προνομιακό πεδίο των Ρεπουμπλικανών;
– Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μετανάστευση είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα στις ΗΠΑ. Είναι το brand του Τραμπ. Οι Ρεπουμπλικανοί προσπαθούν να καταστήσουν τη μετανάστευση όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ζήτημα. Αν μπορούν λοιπόν να συνδέσουν τη Χάρις με τη μετανάστευση, θα το κάνουν. Ηδη την αποκαλούν «τσάρο των συνόρων», το οποίο είναι ψέμα. Αυτό που της είχε ανατεθεί ήταν η εξεύρεση επενδύσεων και η αντιμετώπιση της διαφθοράς ώστε να μην υποχρεώνονται οι κάτοικοι των χωρών αυτών να φεύγουν.
– Μία από τις αποστολές της Χάρις, όπως είπατε, ήταν να εντοπίζει τις βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης σε χώρες όπως της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Θα ήθελα ένα σχόλιο για το αμφισβητούμενο αποτέλεσμα στη Βενεζουέλα, όπου ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο διατείνεται ότι επανεκλέγεται.
– Δεν θεωρώ ότι η υπόθεση έχει τελειώσει. Ειδικά με τόσο μεγάλες δυνάμεις στη Λατινική Αμερική να ζητούν αποδείξεις για το επίσημο αποτέλεσμα. Πιστεύω ότι σοφά οι ΗΠΑ άργησαν να παρέμβουν (σ.σ. αναγνώρισαν μόλις προχθές νίκη της αντιπολίτευσης), επιτρέποντας στις χώρες της Λατινικής Αμερικής να ηγηθούν των πιέσεων. Πολλοί εξ αυτών είναι αριστεροί ηγέτες, ενώ οι μόνοι που συνεχάρησαν τον Μαδούρο είναι ο άξονας του αυταρχισμού, η Ρωσία, η Κίνα, η Κούβα, το Ιράν και το Μεξικό, αν και ο Αντρέας Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ βρίσκεται στο τέλος της θητείας του.
– Ανησυχείτε ότι θα υπάρξουν βίαιες συγκρούσεις; Ο στρατός είναι ήδη στους δρόμους.
– Ναι, και σε κάποιες περιπτώσεις ο στρατός αλλάζει στρατόπεδο και στέκεται στο πλευρό της αντιπολίτευσης ή τουλάχιστον δεν συγκρούεται μαζί τους.
