Γιάννης Παλαιολόγος
O ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΥΦΩΝΑΣ ΤΡΑΜΠ συνεχίζει να σκορπά τον πανικό μεταξύ των μελών της δυτικής συμμαχίας – ειδικά στην Ευρώπη, όπου με κάθε ημέρα που περνάει καθίσταται σαφές ότι ο Λευκός Οίκος δίνει μεγαλύτερη αξία στην αποκατάσταση των σχέσεων με τη Μόσχα παρά στην επιβίωση της Ουκρανίας ή την ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου. Θα μπορέσουν η Ε.Ε. και οι υπόλοιποι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ να καταλήξουν σε ένα ενιαίο, εφαρμόσιμο σχέδιο συνεχιζόμενης στήριξης των Ουκρανών που θα προλάβει μία συμφωνία Τραμπ – Πούτιν απολύτως προσαρμοσμένη στις ανάγκες του Κρεμλίνου; Η ώρα των γενναίων αποφάσεων είναι πλέον εδώ.
THE END OF THE WORLD AS WE KNOW IT. Την περασμένη Τρίτη, βρέθηκαν στο Ριάντ οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ και της Ρωσίας και κορυφαίοι αξιωματούχοι των δύο πλευρών για τον πρώτο γύρο διμερών διαπραγματεύσεων που θα αφορούν πολύ περισσότερα ζητήματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ρώσοι αξιωματούχοι ανέφεραν, μεταξύ άλλων, πριν από τις συνομιλίες στο Ριάντ ότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστροφής αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών στη Ρωσία.
Ο Ρούμπιο, μέχρι πρότινος στεντόρειος υποστηρικτής του ΝΑΤΟ και πολέμιος του Πούτιν, μίλησε για «το πρώτο βήμα ενός μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού», αλλά και για «εκπληκτικές δυνατότητες συνεργασίας» μεταξύ των δύο χωρών. Ο Γιούρι Ούσακοφ, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Ρώσου προέδρου, είπε ότι οι πρώτες διαβουλεύσεις «δεν πήγαν άσχημα». Το γεγονός και μόνο της συνάντησης –χωρίς την παρουσία ούτε των Ουκρανών ούτε των Ευρωπαίων– είναι ένας θρίαμβος για τον Πούτιν. Δεν είναι τυχαίο ότι αξιολόγησε «πολύ θετικά» τις επαφές στο Ριάντ.
Παρά την αποτυχία του στο πεδίο της μάχης και την αυτοκαταστροφική απόπειρα ενεργειακού εκβιασμού της Ευρώπης, ο Ρώσος πρόεδρος βλέπει τώρα ότι βρίσκεται κοντά στην πραγματοποίηση του ονείρου του: τη διάλυση της διατλαντικής συμμαχίας, την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από την ανατολική Ευρώπη και την αποκατάσταση της ρωσικής σφαίρας επιρροής.
ΚΑΤΗΓΟΡΩΝΤΑΣ ΤΟ ΘΥΜΑ. Το ίδιο βράδυ, σε συνέντευξη Τύπου, ο Τραμπ έδειξε ότι η οπτική του στον πόλεμο στην Ουκρανία ελάχιστα διαφέρει από αυτήν του Κρεμλίνου. Απευθυνόμενος στους υπό εισβολή Ουκρανούς, σε μία στιγμή-όνειδος για τις Ηνωμένες Πολιτείες, είπε ότι «δεν έπρεπε ποτέ να έχετε ξεκινήσει [τον πόλεμο]». Απηχώντας το αίτημα του Πούτιν για εκλογές, ώστε να βγει από τη μέση ο Βολόντιμιρ Ζελένσκι, είπε ότι Ουκρανός πρόεδρος έχει ποσοστό επιδοκιμασίας 4% (στην πραγματικότητα είναι 57%). Απαντώντας, ο Ζελένσκι είπε ότι ο Τραμπ «ζει μέσα σε μία φούσκα παραπληροφόρησης», για να εισπράξει τη μομφή του Αμερικανού προέδρου ότι είναι «δικτάτορας» (χαρακτηρισμό που δεν έχει αποδώσει ποτέ στον Πούτιν) και πως «αν δεν κινηθεί γρήγορα, σε λίγο δεν θα έχει χώρα».
ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΧΩΡΙΣ ΟΥΚΡΑΝΟΥΣ (Ή ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ). Οι δύο πλευρές στο Ριάντ συμφώνησαν να διορίσουν διαπραγματευτές για τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ παραδέχθηκε ότι «η Ε.Ε. θα πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι» των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, το Σάββατο, ο απεσταλμένος του Τραμπ για το Ουκρανικό (που δεν ήταν την Τρίτη στο Ριάντ) είπε ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις. Νωρίτερα οι Αμερικανοί είχαν στείλει ερωτηματολόγιο στα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ ζητώντας τους να διευκρινίσουν τι είναι διατεθειμένα να συνεισφέρουν για να διασφαλιστεί η ειρήνη στην Ουκρανία αν υπάρξει θετική έκβαση στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Οι Ρώσοι, πάντως, μέσω του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών τους, Αλεξάντερ Γκρούσκο, δήλωσαν «κατηγορηματικά αντίθετοι» στην αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία.
Οσον αφορά την ίδια την υπό εισβολή χώρα, ο πρόεδρός της επιβεβαίωσε τη Δευτέρα ότι η Ουκρανία δεν θα συμμετείχε στις συνομιλίες στο Ριάντ. Είχαν προηγηθεί δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων στο Politico στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου ότι η Ουκρανία εκλήθη να συμμετάσχει. Οι Ουκρανοί είχαν δηλώσει άγνοια και έντονη καχυποψία.
Ο Ζελένσκι βρέθηκε τη Δευτέρα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τρίτη στην Τουρκία. Μετά τη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν, είπε ότι η Ευρώπη με την ευρεία έννοια, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, θα πρέπει να συμμετάσχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες.
ΕΛΑΦΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ. Στην Ευρώπη, εν τω μεταξύ, επικρατεί πανικόβλητη κινητικότητα, αλλά προς το παρόν τίποτα χειροπιαστό – ενώ ο χρόνος πιέζει. Η έκτακτη συνάντηση κυρίως δυτικοευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, που συγκάλεσε τη Δευτέρα στο Παρίσι ο Εμανουέλ Μακρόν, ανέδειξε τις αντικειμενικές δυσκολίες της απόπειρας αποστολής μίας ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης ικανής να εγγυηθεί την ειρήνη στην Ουκρανία.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, πριν μεταβεί στο Παρίσι, ξεκαθάρισε ότι η χώρα του δεν θα στείλει στρατεύματα στη γείτονα, καθώς πρέπει να υπερασπιστεί τα σύνορά της με τον ρωσικό θύλακο στο Καλίνινγκραντ και με τη Λευκορωσία. Αλλά και ο Κιρ Στάρμερ, που έχει δηλώσει πρόθυμος να στείλει βρετανικά στρατεύματα, έχει θέσει ως όρο τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Η υποστήριξη των ΗΠΑ, σε επίπεδο εφοδιασμού και αεροπορικής κάλυψης, θεωρείται επιβεβλημένη για την αξιοπιστία της όποιας ειρηνευτικής δύναμης. Από την πλευρά του, ο απερχόμενος Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, χαρακτήρισε τη συζήτηση για την αποστολή στρατευμάτων «εντελώς πρόωρη». Θα το λέει αυτό, φαντάζομαι, μέχρι ο Τραμπ και ο Πούτιν να του παρουσιάσουν την Τελική Λύση τους για την Ουκρανία – και μετά θα τρέχει και δεν θα φτάνει.
Την Τετάρτη οι Γάλλοι διοργάνωσαν νέα συνάντηση, με τη συμμετοχή 19 χωρών (των περισσότερων μέσω τηλεδιάσκεψης), μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και ο Καναδάς, που δεν ήταν παρούσες τη Δευτέρα. Το ίδιο βράδυ, έγινε γνωστό ότι θα επισκεφτούν το Λευκό Οίκο στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας τόσο ο Στάρμερ όσο και ο Μακρόν.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΝΣ. Στο προηγούμενο newsletter δεν προλάβαμε να συμπεριλάβουμε την ομιλία του Τζ. Ντ. Βανς στο Μόναχο – την προσβολή μετά τα τραύματα που κατάφεραν στην Ευρώπη ο Τραμπ και ο υπουργός Αμυνάς του. Μιλώντας την περασμένη Παρασκευή στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια –παραδοσιακά ένα φόρουμ σύσφιγξης της διατλαντικής σκέψης–, ο Βανς, με μισές αλήθειες και άκρως παραπλανητικούς ισχυρισμούς, εξέφρασε την άποψη ότι η Ευρώπη απειλείται λιγότερο από την Κίνα και τη Ρωσία και περισσότερο από τη σήψη στο εσωτερικό της: τη φίμωση ακροδεξιών φωνών υπό το μανδύα του ελέγχου της παραπληροφόρησης και την απροθυμία καταστολής της παράνομης μετανάστευσης.
Δεν ήταν λίγοι αυτοί που ανέδειξαν την ειρωνεία να υπόκεινται οι Ευρωπαίοι διάλεξη για τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου από τον αντιπρόεδρο ενός ηγέτη που επιχείρησε να ανατρέψει με κάθε τρόπο το εναντίον του εκλογικό αποτέλεσμα και που διεξάγει λυσσαλέο πόλεμο κατά των ΜΜΕ στις ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, η ομιλία ήταν χρήσιμη με την έννοια ότι ξεκαθάρισε την κατάσταση. Ερωτώμενος από τον Γκίντεον Ράχμαν των Financial Times αν πλέον θεωρεί τις ΗΠΑ αντίπαλο, υψηλόβαθμος Ευρωπαίος διπλωμάτης απάντησε μονολεκτικά: «Ναι».
ENA ΔΥΣΩΔEΣ QUID PRO QUO. Στο εσωτερικό μέτωπο, ίσως η ωμή χρήση της εξουσίας του προέδρου που έχει ασκήσει μέχρι στιγμής ο Τραμπ αφορά τον υπόδικο δήμαρχο της Νέας Υόρκης, Ερικ Ανταμς. Θα επεκταθώ λίγο επ’ αυτού, αλλά αξίζει.
Η εντολή, προ δεκαημέρου, από τον υπηρεσιακό αναπληρωτή γενικό εισαγγελέα (και μέχρι πρότινος συνήγορο υπεράσπισης του προέδρου) Εμίλ Μπόουβ, να αρχειοθετηθεί η υπόθεση διαφθοράς κατά του δημάρχου προκάλεσε μείζονα κρίση τις τάξεις του υπουργείου Δικαιοσύνης, με σειρά ομοσπονδιακών εισαγγελέων στη Νέα Υόρκη και στην Ουάσιγκτον να αρνούνται να υπογράψουν το αίτημα για αρχειοθέτηση και να παραιτούνται.
Τελικά, την περασμένη Παρασκευή, ο ίδιος ο Μπόουβ αιτήθηκε την αρχειοθέτηση της υπόθεσης – και τις προσεχείς ημέρες ο δικαστής που έχει αναλάβει την υπόθεση καλείται να αποδεχθεί το αίτημα (σε ακρόαση χθες, ο δικαστής ανέβαλε τη λήψη της απόφασης). Οπως εξηγούν οι New York Times: «Η νομοθεσία δεν δίνει σχεδόν κανένα περιθώριο απόρριψης ενός αιτήματος της κυβέρνησης για αρχειοθέτηση. Αλλά η υπόθεση του κ. Ανταμς ενδέχεται να δοκιμάσει αυτά τα όρια και αυτό το δεδικασμένο».
Ενα πολύ σύντομο ιστορικό: Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ασκήθηκε δίωξη στον Ανταμς (που είναι στέλεχος των Δημοκρατικών) για συνωμοσία, δωροληψία (ειδικά από Τούρκους αξιωματούχους) και παράνομες προεκλογικές δωρεές. Μετά την 5η Νοεμβρίου, ο Ανταμς επιδόθηκε σε μία εκστρατεία προσέγγισης του Τραμπ, οξύνοντας τη ρητορική του κατά της παράνομης μετανάστευσης, επισκεπτόμενος τον εκλεγμένο πρόεδρο στο Μαρ-α-Λάγκο και παρευρισκόμενος στην ορκωμοσία. Αυτά ενώ οι εισαγγελείς στο Μανχάταν (στις 6.1) ενημέρωναν το δικαστήριο ότι είχαν φέρει στο φως πειστήρια περαιτέρω εγκληματικής δραστηριότητας του δημάρχου (π.χ. καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων εναντίον του).
Κι όμως, σε συνεργασία με τους συνηγόρους υπεράσπισης του Ανταμς, ένας εκ των οποίων εκπροσωπεί και τον Ιλον Μασκ, η νέα κυβέρνηση –χωρίς να έχει να επιδείξει κάποια λάθος ερμηνεία της νομοθεσίας ή νέα στοιχεία που απαλλάσσουν τον δήμαρχο– αποφάσισε να βάλει την υπόθεση στο αρχείο. Το επιχείρημα δεν ήταν νομικό, αλλά πολιτικό: η δίωξη δυσχεραίνει την ικανότητα του δημάρχου να συνεργαστεί με την πολιτική μαζικών απελάσεων που έχει εξαπολύσει ο Λευκός Οίκος. Ακόμα χειρότερα, το αίτημα για αρχειοθέτηση έγινε υπό αίρεση: το υπουργείο Δικαιοσύνης ανέφερε ότι ο επόμενος ομοσπονδιακός εισαγγελέας της Νότιας Περιφέρειας της Νέας Υόρκης θα επανεξετάσει την υπόθεση μετά τις επόμενες εκλογές για τη δημαρχία τον προσεχή Νοέμβριο. Το μήνυμα είναι σαφές: αν ο Ανταμς δεν αποδειχθεί επαρκώς συνεργάσιμος, οι κατηγορίες μπορεί να επανέλθουν.
Οπως έγραψε στην επιστολή παραίτησής του ένας από τους εισαγγελείς, «κανένα σύστημα συντεταγμένης ελευθερίας δεν μπορεί να επιτρέψει στην κυβέρνηση να χρησιμοποιεί το καρότο της αρχειοθέτησης κατηγοριών ή το μαστίγιο της απειλής της επαναφοράς τους, για να ωθήσει έναν εκλεγμένο αξιωματούχο να υποστηρίξει τους στόχους πολιτικής της».
«ΔΙΚΤΑΤΟΡΑΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ». «Αυτός που σώζει τη χώρα του δεν παραβιάζει κανέναν νόμο». Ο Ντόναλντ Τραμπ, που προεκλογικά είχε δηλώσει ότι θα γίνει «δικτάτορας για μία ημέρα», επέλεξε το περασμένο Σάββατο να μοιραστεί το συγκεκριμένο απόφθεγμα, το οποίο αποδίδεται στον Ναπολέοντα, που μοιάζει να συνοψίζει την προσέγγισή του σχετικά με τις εξουσίες του αξιώματός του και την περιφρόνησή του για το κράτος δικαίου.
Ηταν μία γεμάτη εβδομάδα, κι αυτή, για τον συμπρόεδρο ή first buddy ή απλώς επικεφαλής του tech support για τον Λευκό Οίκο της κυβέρνησης Τραμπ, όπως θέλησε ο Μασκ να παρουσιάσει τον εαυτό στην κοινή συνέντευξη που παραχώρησαν με τον Τραμπ στο Fox News. Στον ιερό πόλεμο κατά της «σπατάλης, της απάτης και των καταχρήσεων», δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για τους ψηφιακούς Ταλιμπάν της DOGE. Η ίδια η «υπηρεσία» ανακοίνωσε χθες ότι έχει εξοικονομήσει ήδη 55 δισ. δολάρια, αλλά τα αρχεία της έδειχναν περικοπές μόλις 16,6 δισ. Μάλιστα, στη βάση δεδομένων αρχικά υπήρχε μία λάθος καταγραφή, βάσει της οποίας είχε επιτευχθεί εξοικονόμηση 8 δισ. δολαρίων από μία σύμβαση· ο πραγματικός αριθμός ήταν 8 εκατομμύρια.
Κατά τα άλλα, ο Μασκ πέρασε τον χρόνο του στο X ζητώντας να φυλακιστούν «για πολλά χρόνια» οι δημοσιογράφοι της εκπομπής «60 Minutes» του CBS, διαδίδοντας ψεύδη περί δεκάδων εκατομμυρίων Αμερικανών άνω των 100 που δήθεν λαμβάνουν ακόμα συντάξεις, στηρίζοντας τους λευκούς κατά των μαύρων της Νότιας Αφρικής (από όπου κατάγεται) – και προωθώντας μία συνομιλία που αποτελεί μνημείο παραπληροφόρησης για τον πόλεμο στην Ουκρανία μεταξύ του κάποτε σοβαρού ακαδημαϊκού Τζεφ Σακς και του Κύπριου ευρωβουλευτή και fanboy του CEO της Tesla, Φειδία Παναγιώτου.
Την Τρίτη ο Τραμπ, στην πρώτη του παρέμβαση στο ζήτημα, δήλωσε ότι θα συνεχίσει να περιορίζει την πρόσβαση του Associated Press σε ενημερώσεις και συνεντεύξεις Τύπου λόγω της άρνησης του Μέσου να προσαρμόσει τη συντακτική του πολιτική στη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού. Εκπρόσωπος του AP δήλωσε ότι «η κυβέρνηση λέει στο κοινό και στον Τύπο ποιες λέξεις να χρησιμοποιήσουν και επιβάλλει αντίποινα αν δεν υπακούσουν στις κυβερνητικές εντολές». Το ζήτημα έχει τεθεί δημοσίως από την Ενωση Ανταποκριτών του Λευκού Οίκου και από κορυφαίους ανταποκριτές Μέσων όπως το CNN, οι New York Times κ.ά. Yπενθυμίζεται ότι, στο πλαίσιο της εκστρατείας του κατά των συστημικών ΜΜΕ, ο Τραμπ έχει διατάξει την έξωση οκτώ ειδησεογραφικών οργανισμών από τους χώρους εργασίας τους στο Πεντάγωνο και έχει υποβάλει μήνυση κατά του CBS για το μοντάζ που έκανε σε προεκλογική συνέντευξη της Κάμαλα Χάρις.
Αυτό ήταν το ποσοστό ιδιοκτησίας επί των αποθεμάτων σπάνιων γαιών της Ουκρανίας που ζήτησε την περασμένη εβδομάδα, μέσω του υπουργού Οικονομικών του, ο Τραμπ από τον Ζελένσκι. Η πρόταση ήταν να δοθεί ως αντάλλαγμα για την αμερικανική βοήθεια προς την υπό εισβολή χώρα – αν και ο Τραμπ, γενναιόδωρα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο, σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία ειρήνης με τη Ρωσία, να στείλει αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία για να φυλάνε τα πολύτιμα ορυκτά. Ο Ζελένσκι την απέρριψε.
Πέραν του αίσχους μίας αποικιοκρατικού χαρακτήρα συμφωνίας που προτείνεται, χωρίς χειροπιαστά ανταλλάγματα, σε μία χώρα σύμμαχο που εδώ και τρία χρόνια πολεμά για να συνεχίσει να υπάρχει, υπάρχει και η άλλη πτυχή: ο γκουρού των εμπορευμάτων στο Bloomberg, Χαβιέρ Μπλας, έγραφε χθες ότι η όλη υπόθεση πρόκειται περί φαντασίωσης, καθώς η Ουκρανία δεν διαθέτει σημαντικά αποθέματα σπάνιων γαιών.
«Από τις πρώτες του ημέρες ως προεδρικός υποψήφιος, ο Τραμπ επέμενε να χαρακτηρίζει τις καλές σχέσεις με τη Ρωσία και τον Πούτιν ως αυτοσκοπό. Και ήδη από το 2016, για διάφορους λόγους, είχε συνδέσει αυτόν τον σκοπό με κάποιες μεγάλες γεωπολιτικές ιδέες, όπως τη μάχη κατά του ISIS στη Συρία ή την αντιμετώπιση της ανόδου της Κίνας. Αυτού του είδους οι γενικές γεωπολιτικές επιδιώξεις ωστόσο δεν αποτελούν επιτεύξιμους στόχους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Αρα πάντα υπήρχε πολλή μαγική σκέψη, καθώς και μία σαφής τάση ανάγνωσης του κόσμου μέσω ενός φιλορωσικού πρίσματος, που περιλάμβανε έναν βαθύ σκεπτικισμό για τους διατλαντικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων μας συμμάχων και μία υποβάθμιση της Ουκρανίας ως εταίρου. Οι Ρώσοι, ήδη από το 2016, το έχουν εκμεταλλευτεί όλο αυτό πολύ αποτελεσματικά. Μιλούν για τη σπουδαία συνεργασία που θα μπορούσαν να έχουν οι ΗΠΑ με τη Ρωσία, στη Συρία, στον έλεγχο των διεθνών αγορών ενέργειας κ.λπ. Και τώρα, εξαιτίας της εσφαλμένης αυτής της θεώρησης του Τραμπ για το πώς λειτουργεί η διεθνής πολιτική, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπονομεύουν τους μοχλούς πίεσης που διαθέτουν και τη δυνατότητά τους να διαμορφώνουν τις εξελίξεις – και παρέχουν μία σειρά από ανοίγματα στη Μόσχα».
– ΑΝΤΡΙΟΥ ΓΟΥΑΪΣ, Carnegie Endowment for International Peace, βιογράφος του Πούτιν
• H επιστολή παραίτησης του Χάγκαν Σκότεν, παρασημοφορημένου βετεράνου των ενόπλων δυνάμεων και εισαγγελέα της Νότιας Περιφέρειας της Νέας Υόρκης, σχετικά με την υπόθεση Ανταμς, θα πρέπει στο εξής να διδάσκεται στην ύλη της Αγωγής του Πολίτη στα αμερικανικά σχολεία.
• Ο ιστορικός του Ψυχρού Πολέμου Σεργκέι Ραντσένκο εξηγεί γιατί –ειδικά στην εποχή Τραμπ– το Πεκίνο δεν ενδιαφέρεται να ηγηθεί ενός ριζοσπαστικού αντι-δυτικού άξονα.
• Ο Τραμπ και ο Μασκ εξηγούν στον Σον Χάνιτι του Fox News την πηγή της αρμονικής τους συνεργασίας – και γιατί το X μόλις πλήρωσε αποζημίωση 10 εκατομμύρια δολάρια στον Αμερικανό πρόεδρο.
• Ο Τζόναθαν Λεμάιρ γράφει στο Atlantic για τη θλιβερή σιωπή των Ρεπουμπλικανών, καθώς ο Τραμπ ξεπουλάει την Ουκρανία στον Πούτιν.
• Ο Αντρέας Κλουθ γράφει για τη θανάσιμη απειλή που αποτελεί ο Τραμπ για την έννοια της Δύσης.
• To Reuters εξιστορεί πώς η κατεδάφιση της USAID πάγωσε ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα ανάπτυξης εμβολίου για το HIV στη Νότια Αφρική.
