Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Αν και νατοϊκή, η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκαλεί προβληματισμό στο ΝΑΤΟ, όπως άλλωστε και η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, πλην όμως για πολύ διαφορετικούς λόγους.
Εάν οι Ρώσοι προβληματίζουν τους νατοϊκούς Συμμάχους λόγω της επιθετικότητάς τους, με φόντο πια τον εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία που οδεύει προς την 85η ημέρα συγκρούσεων, οι Τούρκοι από την άλλη πλευρά προβληματίζουν λόγω της απροθυμίας τους να δώσουν το πράσινο φως για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Η Τουρκία του Ερντογάν, μόνη εκείνη από τις συνολικά 30 χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, εγείρει εμφανώς, κατά τρόπο σκοπίμως «φωναχτό», εμπόδια στον δρόμο των Φινλανδών και των Σουηδών προς την ένταξη, «αδιαφορώντας» για τις νέες συνθήκες που έχει πια δημιουργήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και τη συνακόλουθη «διαδικασία του κατεπείγοντος».
Μόνη η Τουρκία ωστόσο, από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ, είχε επιλέξει να εξαιρεθεί και από την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας έπειτα από την εισβολή στην Ουκρανία (όπως άλλωστε και παλαιότερα, με φόντο τότε την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία).
Η τοπική διάσταση της διεθνούς πολιτικής
«Όλες οι διεθνείς πολιτικές είναι τοπικές» («all international politics is local»), γράφει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν Ρόναλντ Σούνι στο αυστραλιανό Conversation, υπογραμμίζοντας πως «η εξωτερική (σ.σ. διεθνής) πολιτική του ολοένα πιο αυταρχικού και αντιδημοκρατικού Ερντογάν είναι σχεδόν πάντα στενά συνδεδεμένη με εσωτερικές (σ.σ. τοπικές) ανησυχίες».
Η Τουρκία δεν συμμετείχε στις κυρώσεις που επέβαλε η νατοϊκή Δύση κατά της Ρωσίας, επικαλούμενη ως αιτία την – δύσκολα περιορίσιμη – εξάρτησή της από τις ρωσικές εξαγωγές (ενέργειας, σιτηρών κ.ά.). Και τώρα δεν θέλει να δώσει το πράσινο φως για την ένταξη Σουηδών και Φινλανδών στο ΝΑΤΟ, με το επιχείρημα πως εκείνοι φιλοξενούν εντός των συνόρων τους και υποστηρίζουν «εχθρούς» της Τουρκίας (Κούρδους και γκιουλενιστές), τους οποίους θα πρέπει πρώτα να «αδειάσουν» ή ακόμη και να παραδώσουν στην Τουρκία, εάν θέλουν η Άγκυρα να ανοίξει εν συνεχεία για εκείνους τις θύρες του ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία «κάποια στιγμή θα κάνει πίσω»
Η επικεφαλής του γραφείου της Washington Post στις Βρυξέλλες Έμιλι Ρόχαλα, υποστηρίζει, επικαλούμενη τις εκτιμήσεις νατοϊκών διπλωματών, πως «η Τουρκία κάποια στιγμή θα άρει τις ενστάσεις της και θα επιτρέψει την επέκταση» της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Η ίδια ωστόσο αναγνωρίζει παράλληλα πως «μια διαδικασία που ήδη αναμενόταν να διαρκέσει μήνες (σ.σ. όπως είναι εκείνη της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ) θα μπορούσε τώρα να καταστεί πιο αργή και περισσότερο περίπλοκη από όσο θα ήλπιζαν άλλα μέλη της Συμμαχίας», και μάλιστα εν μέσω πολέμου.
Το άλλο μεγάλο ερώτημα έχει, βέβαια, να κάνει με την ίδια τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν και όσα προκλητικά ή επιθετικά θα μπορούσε εκείνη να κάνει τους προσεχείς μήνες, πριν από την ένταξη των (προς το παρόν μη υπαγόμενων στο Άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας της Συμμαχίας) Φινλανδών και Σουηδών στο ΝΑΤΟ αλλά και έπειτα από αυτήν.
Οι επόμενες ρωσικές κινήσεις
Το ενδεχόμενο μια ρωσικής στρατιωτικής επίθεσης κατά φινλανδικών ή σουηδικών στόχων δεν θεωρείται πιθανό. Ο Πούτιν «κανονικά» δεν θα είχε κανέναν λόγο να διευρύνει έναν πόλεμο τον οποίο ο ίδιος επιμένει να αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», μπαίνοντας σε ευθεία στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Δύση (ενώ Σουηδία και Φινλανδία «συνεργάζονται» ήδη εδώ και χρόνια με το ΝΑΤΟ, όπως αναγνώρισε άλλωστε προ ημερών και ο ίδιος ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ).
Από εκεί και πέρα ωστόσο, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να «χτυπήσει» το προσεχές διάστημα κατά ποικίλους άλλους τρόπους, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το αμερικανικό CNBC:
- Εξαπολύοντας κυβερνοεπιθέσεις και/ή υβριδικού χαρακτήρα επιχειρήσεις.
- Χρησιμοποιώντας ως «όπλο» και μέσο εκβιασμού τις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας.
- Προβαίνοντας σε προκλήσεις (παραβιάσεις) στα φινλανδικά και σουηδικά σύνορα.
Στο ενδεχόμενο «ασύμμετρων, μη στρατιωτικών επιχειρήσεων» κατά της Φινλανδίας και της Σουηδίας από την πλευρά της Ρωσίας, αναφέρεται και ο Ντέιβιντ Σάλβο, senior fellow στο GMFUS, υπογραμμίζοντας πως «είναι πιθανό η Ρωσία να προβεί σε κυβερνοεπιχειρήσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης».
Οι πρέσβεις της Φινλανδίας και Σουηδίας παρέδωσαν, πάντως, σήμερα στον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, τους φακέλους με τις επίσημες αιτήσεις ένταξης των χωρών τους στη Συμμαχία.
Με άλλα λόγια, Ελσίνκι και Στοκχόλμη έχουν πια πάρει την απόφασή τους… και στέλνουν τη μπάλα στο γήπεδο του ιδίου του ΝΑΤΟ και της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών της οποίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου βρίσκεται σήμερα στις ΗΠΑ για επαφές με τον Αμερικανό ομόλογό του, Άντονι Μπλίνκεν, υπό το βλέμμα όχι μόνο της Δύσης αλλά και της Ρωσίας.
