Η νέα υποπαραλλαγή της Όμικρον, με την επιστημονική κωδική ονομασία ΗΒΒ.1.5, και το παρατσούκλι Kraken, που σημειώνει αλματώδη αύξηση στις ΗΠΑ, αποτελεί και για την Ευρώπη αντικείμενο ανησυχίας, αλλά δεν αναμένεται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα ακόμη μέσα στον Ιανουάριο, κατά το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).
Η παραλλαγή Όμικρον του κορωνοϊού υπάρχει πλέον εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο. Προτού η Όμικρον καταστεί κυρίαρχη, υπήρχε μια γρήγορη διαδοχή ονομασμένων παραλλαγών ανησυχίας – οι Άλφα, Βήτα, Γάμμα, Δέλτα κλπ. Αλλά τώρα φαίνεται σαν να αντιμετωπίζουμε μια ατελείωτη σειρά συνδυασμών γραμμάτων και αριθμών που υποδηλώνουν τα… παιδιά και τα εγγόνια της Όμικρον: BA.2, BA.2.75, BA.5, BQ.1, BF.7, XBB και ούτω καθεξής.
Τη σκυτάλη της παραλλαγής ανησυχίας έχει πάρει από την Όμικρον 5 (ή ΒΑ.5) η νέα υποπαραλλαγή που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις 22 Οκτωβρίου στις ΗΠΑ και πήρε την επιστημονική ονομασία ΗΒΒ.1.5.
Κατά τη σχετική έκθεση που δημοσίευσε την Πέμπτη το ECDC, εκτιμάται ότι η ΗΒΒ.1.5 έχει μεγάλο πλεονέκτημα ανάπτυξης σε σχέση με τα υπόλοιπα στελέχη του κορωνοϊού που κυκλοφορούν τόσο στη Βόρεια Αμερική (139%) όσο και στην Ευρώπη (137%), αν και αυτές οι εκτιμήσεις διακρίνονται από σημαντική αβεβαιότητα.
Υπάρχει πιθανότητα αυτή η παραλλαγή να έχει επίδραση στον αριθμό των κρουσμάτων COVID-19 στην Ευρώπη, αλλά όχι μέσα στον επόμενο μήνα, αποφαίνεται η ευρωπαϊκή υπηρεσία, καθώς η νέα παραλλαγή αυτή τη στιγμή είναι παρούσα σε πολύ χαμηλά επίπεδα στις χώρες της Ευρώπης.
Εκτός από τις ΗΠΑ, αλλά και τη Μεγάλη Βρετανία όπου επίσης έπιασε… λιμάνι η ΗΒΒ.1.5, η παραλλαγή έχει επίσης εντοπιστεί σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων αρκετών ευρωπαϊκών χωρών: Στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Δανία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία, τη Σουηδία και την Τσεχία.
Σύμφωνα με τα αμερικανικά CDC ο χρόνος διπλασιασμού του ποσοστού της παραλλαγής αυτής μεταξύ των κρουσμάτων κορωνοϊού στις ΗΠΑ, όπου ήδη καταλαμβάνει το 40%, είναι εννέα ημέρες, και ότι η ταχύτητα της μετάδοσής της είναι η δεύτερη υψηλότερη που έχει καταγραφεί μετά την αρχική Όμικρον (ΒΑ.1).
Το ECDC επισημαίνει πάντως πως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η νέα παραλλαγή θα γίνει κυρίαρχη στην Ευρώπη, καθώς έχουν παρατηρηθεί σημαντικές διαφορές στην κυκλοφορία μιας παραλλαγής μεταξύ Βόρειας Αμερικής και Ευρώπης αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η πιο πιθανή εξήγηση του πλεονεκτήματος ανάπτυξής της είναι το ήδη υψηλό επίπεδο ανοσολογικής διαφυγής που δείχνει η XBB, σε συνδυασμό με την επίδραση της αλλαγής ακίδας, η οποία θα μπορούσε να προσφέρει είτε πλεονέκτημα μεταδοτικότητας, είτε πρόσθετη διαφυγή ανοσίας ή και τα δύο.
Η βάπτιση της Όμικρον
Στις 26 Νοεμβρίου 2021, η παραλλαγή B.1.1.529 αναγνωρίστηκε ως παραλλαγή ανησυχίας από τον ΠΟΥ και μετονομάστηκε σε Όμικρον. Εκείνη την εποχή, η Όμικρον έδειξε μια δραστική αλλαγή στην εξέλιξη του ιού, με διπλάσιο αριθμό μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδας (μια πρωτεΐνη στην επιφάνεια του SARS-CoV-2 που του επιτρέπει να προσκολλάται στα κύτταρά μας) σε σύγκριση με τις Άλφα και Δέλτα.
Ήταν αυτή η δραματική γενετική αλλαγή, σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη ικανότητα μετάδοσης μεταξύ των ανθρώπων και την αποφυγή της προηγούμενης ανοσίας, που ώθησαν τον ΠΟΥ να ονομάσει την Όμικρον ως παραλλαγή ανησυχίας.
Αυτό το στοιχείο της πρωτεΐνης ακίδας έχει αποτρέψει το να προκύψει κάποια άλλη μετάλλαξη, εκτός του… γενεαλογικού δέντρου της Όμικρον, το οποίο έχει κυριαρχήσει πλήρως ανά τον κόσμο. Έτσι ακόμη δεν έχουμε δει την Πι ή τη Ρο ή τη Σίγμα.
Τα ερωτήματα που τίθενται πλέον είναι κατά πόσον η – επονομαζόμενη και «Κράκεν» – υποπαραλλαγή είναι όχι μόνο πιο μεταδοτική, αλλά και πιο θανατηφόρα από τις άλλες παραλλαγές ανησυχίας, καθώς και κατά πόσον είναι ικανή να αντιστέκεται στα εμβόλια που υπάρχουν στην αγορά και καταπολεμούν τη σοβαρή ασθένεια από τη μετάλλαξη Όμικρον.
Το ECDC τονίζει ότι απαιτούνται περαιτέρω εργαστηριακές και επιδημιολογικές έρευνες για να αποσαφηνιστεί ο μηχανισμός του πλεονεκτήματος ανάπτυξης που παρέχει αυτή η αλλαγή ειδικά για την παραλλαγή XBB. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες πληροφορίες για την αξιολόγηση τυχόν αλλαγής στη σοβαρότητα της λοίμωξης που σχετίζεται με την παραλλαγή.
Γιατί Κράκεν;
Η ονομασία «Κράκεν» αναφέρεται σε σκανδιναβικό μυθικό τέρας που σύμφωνα με τη μυθολογία της Βόρειας Ευρώπης ζούσε στη θάλασσα, είχε μορφή γιγάντιου χταποδιού και λέγεται ότι επιτίθετο σε πλοία και ναυτικούς.
Η λέξη αυτή πέρασε και στα αγγλικά ως κάτι τεράστιο και ακατανίκητο, και φέρεται να χρησιμοποιήθηκε στο Twitter για πρώτη φορά ως περιγραφή της νέας υποπαραλλαγής από τον καθηγητή Εξελικτικής Βιολογίας Ράιαν Γκρέγκορι.
Η εύστοχη περιγραφή κέρδισε τους χρήστες του μέσου κοινωνικής δικτύωσης και γρήγορα έγινε το παρατσούκλι της ΗΒΒ.1.5 που δεν έχει πάρει κάποιο όνομα του ελληνικού αλφαβήτου καθώς δεν είναι ξένη προς την Όμικρον.
Με πληροφορίες από CNN, The Conversation, Sky News
