Kathimerini.gr
H γερμανική αντιπολίτευση ήλπιζε ότι θα μπορούσε να εξωθήσει τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς σε μια απέλπιδα προσφυγή στις κάλπες, ανάλογη με την πρωτοβουλία Μακρόν. Ομως, η Γερμανία δεν συνηθίζει να διενεργεί πρόωρες εκλογές, όσο απονομιμοποιημένη κι αν είναι η κυβέρνηση (τα τρία κόμματα που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό συγκεντρώνουν περίπου 30%).
Μετά τις περιπέτειες που ακολούθησαν τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, οι συνταγματικές ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν είχαν στόχο τη σταθερότητα του πολιτεύματος, δυσχεραίνοντας την πραγματοποίηση αλλεπάλληλων αναμετρήσεων. Ετσι, για να καταφύγει ένας καγκελάριος στις κάλπες θα πρέπει να έχει προηγουμένως χάσει την πρόταση εμπιστοσύνης, που είναι στη διακριτική του ευχέρεια να ζητήσει. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέκρουσε χθες κατηγορηματικά τις πιέσεις της αντιπολίτευσης, διά στόματος Βαυαρού πρωθυπουργού Μάρκους Ζέντερ και της επικεφαλής της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), Αλις Βάιντελ, να διεκδικήσει νέα λαϊκή εντολή.
Αν ρίξει κανείς μια ματιά στον μετεκλογικό χάρτη της Γερμανίας, η χώρα είναι χωρισμένη σε δύο κομμάτια. Στο ανατολικό τμήμα είναι απόλυτη η κυριαρχία του μπλε, του χρώματος της AfD, στο δυτικό –με εξαίρεση κάποιες πράσινες νησίδες (Αμβούργο, Βρέμη, Κολωνία)– απλώνεται το μαύρο της Ενωσης Χριστιανοδημοκρατών – Χριστιανοκοινωνιστών (CDU – CSU). Παρόλο που σε τρία κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας –τη Σαξονία, τη Σαξονία-Ανχαλτ και τη Θουρηγγία– το ξενοφοβικό κόμμα έχει χαρακτηριστεί ακροδεξιό, οι ψηφοφόροι έχουν ξεπεράσει προ πολλού τις αναστολές τους. Στις ευρωεκλογές η εκλογική του δύναμη σε αυτά τα κρατίδια ήταν σχεδόν διπλάσια από τον ομοσπονδιακό μέσο όρο: 31,8% στη Σαξονία, 30,7% στη Θουρηγγία και 30,5% στη Σαξονία-Ανχαλτ.
Εντυπωσιακή στην πρώην ανατολική Γερμανία είναι και η παρουσία του νεοπαγούς κόμματος της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), της πρώην βουλευτίνας της Αριστεράς (Die Linke), που οδηγήθηκε σε εξαΰλωση (2,7%) μετά την αποχώρησή της. Στον αντίποδα, το BSW απέσπασε 6,2%, αν και αποτελεί «μιας γυναίκας αρχή». Η σύμπτωση των θέσεών της με αυτές της AfD, ειδικά στο μεταναστευτικό και στην εγγύτητα με τη Ρωσία, είναι ενοχλητική και πολλοί αναρωτιούνται γιατί παραμένει τόσο δημοφιλής επί δεκαετίες, ενώ ενσωματώνει τόσες αντιφάσεις και περιορίζεται στον καταγγελτικό λόγο. Παρά τις προβλέψεις των δημοσκόπων, πάντως, οι περισσότεροι ψηφοφόροι της δεν προήλθαν από την AfD, αλλά από τους Σοσιαλδημοκράτες και φυσικά την Αριστερά.
Σε κάποιες χώρες η άνοδος της αντισυστημικής ψήφου αποδόθηκε στην αποχή. Η ερμηνεία αυτή όμως δεν ισχύει στη Γερμανία, όπου η συμμετοχή ήταν η υψηλότερη μετά την επανένωση των δύο Γερμανιών το 1990 – 64,8%. Ενα από τα ενδιαφέροντα ευρήματα της ανάλυσης της εκλογικής συμπεριφοράς την Κυριακή είναι η ψήφος των νέων ηλικίας 16-24 ετών. Για τους Πράσινους οι απώλειες αυτής της ηλικιακής ομάδας ήταν συντριπτικές: έχασαν τα δύο τρίτα των νέων. «Φθηνή στέγη, καλύτερη εκπαίδευση, κοινωνικά δίκαιη προστασία του περιβάλλοντος», είναι τα αιτήματα της νεολαίας που δεν ικανοποίησε η κυβέρνηση Σολτς.
Στην ίδια ηλικιακή ομάδα η ενίσχυση της AfD είναι εντυπωσιακή: έντεκα ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες. Αν δει κανείς τις απαντήσεις των ψηφοφόρων για το κόμμα των Πρασίνων επιβεβαιώνεται η καχυποψία απέναντι στο οικολογικό κόμμα, που κατηγορείται για ελιτισμό και αδιαφορία για την πραγματική οικονομία. «Τους ενδιαφέρουν ελάχιστα η οικονομία και οι θέσεις εργασίας», εκτιμά το 63%, αυξημένο κατά 6% σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές.
Ο φόβος οδηγεί σε πιο συντηρητικές εκλογικές επιλογές, πιστεύει ο βουλευτής των Πρασίνων Αντον Χοφράιτερ, ο οποίος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ΖΕΙΤ αποδίδει τη δεινή ήττα του κόμματός του στα άγχη που κληροδότησαν στους πολίτες η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Το 2019 οι αγωνίες του εκλογικού σώματος επικεντρώνονταν στην κλιματική αλλαγή κι αυτό βοήθησε το κόμμα του. Πλέον το κλίμα είναι χαμηλά στις προτεραιότητες του εκλογικού σώματος.
«Με κάθε αναμέτρηση γίνεται όλο και πιο φυσιολογικό ότι η AfD υπάρχει και οι ψηφοφόροι την ψηφίζουν», επισημαίνει σε ανάλυσή του για την κανονικοποίηση του κόμματος το Spiegel. Aίφνης τα γερμανικά ΜΜΕ αντιμετωπίζουν την «Εναλλακτική» σαν πολυσυλλεκτικό κόμμα, στα πρότυπα των Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών. Κι όμως, το εκλογικό σώμα δεν έχει πια αυταπάτες, γνωρίζει καλά ποια είναι η AfD μετά τις αποκαλύψεις για μυστικές συνεδριάσεις στο Πότσνταμ προκειμένου να απελαθούν μαζικά όλοι οι μετανάστες.
Το ίδιο το κόμμα προσπαθεί να αποτινάξει το στίγμα του φλερτ με τον ναζισμό και να απομακρύνει τους ανεπίδεκτους μαθήσεως, στο πλαίσιο μιας υποτυπώδους αυτοκάθαρσης: χθες διέγραψε από την κοινοβουλευτική ομάδα της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου της Μαξιμίλιαν Κρα, ο οποίος είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, με δηλώσεις του ότι «δεν ήταν όλα τα μέλη των SS εγκληματίες».
