Απαντώντας στο αγωνιώδες ερώτημα τι θα γίνει με τον πόλεμο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι οι ΗΠΑ αναζητούν μια «εύσχημη διέξοδο» (off-ramp) που θα επέτρεπε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να σταματήσει τις εχθροπραξίες. «Προσπαθούμε να καταλάβουμε ποια διέξοδο θα μπορούσε να βρει», είπε ο Μπάιντεν στους συγκεντρωμένους σε ιδιωτικό δείπνο, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν και πολλοί δημοσιογράφοι. Αυτή η αναζήτηση γίνεται και μέσω απευθείας επαφών Ηνωμένων Πολιτειών – Ρωσίας, όπως έχει δηλώσει ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, σημειώνοντας ότι οι επαφές γίνονται διακριτικά. «Δεν το διατυμπανίζουμε», τόνισε ο Σάλιβαν.
Πριν από ακριβώς εξήντα χρόνια, στην κρίση των πυραύλων, όταν επί 35 ημέρες ο κόσμος βρισκόταν στο χείλος πυρηνικού πολέμου, η συνεννόηση ΗΠΑ – Ρωσίας, που έβαλε τέλος στην πιο επικίνδυνη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας, έγινε και πάλι μέσω μυστικού διαύλου επικοινωνίας. Οπως αργότερα αποκαλύφθηκε, ο αδελφός του προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, Ρόμπερτ, συναντούσε τον Ρώσο πρέσβη στην Ουάσιγκτον και έτσι έφθασαν οι δύο υπερδυνάμεις στον συμβιβασμό με βάση τον οποίο η Σοβιετική Ενωση απέσυρε τους πυραύλους της από την Κούβα και οι ΗΠΑ αργότερα απέσυραν τους δικούς τους από την Τουρκία.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν αναφέρθηκε στην κρίση αυτή, συγκρίνοντάς τη με το σήμερα. «Ποτέ, μετά την κρίση των πυραύλων στην Κούβα δεν είχε βρεθεί ξανά ο κόσμος αντιμέτωπος με πυρηνικό Αρμαγεδδώνα», είπε ο Μπάιντεν στέλνοντας ρίγη στη σπονδυλική στήλη των τηλεθεατών. Οταν λίγες ημέρες μετά τη δήλωση αυτή ρωτήθηκε από το CNN εάν πιστεύει ότι ο Πούτιν θα εξαπολύσει πυρηνικά, απάντησε: «Δεν νομίζω. Δεν πρόκειται για κάτι πιθανό. Θεωρώ τον Βλαντιμίρ Πούτιν ορθολογικό παίκτη. Και κάθε ορθολογικός άνθρωπος πρέπει να αναγνωρίσει ότι η χρήση πυρηνικών όπλων μπορεί να οδηγήσει σε κάτι που βγαίνει εντελώς εκτός ελέγχου», προσέθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Το ερώτημα είναι ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσει η Δύση ώστε το σενάριο ενός στριμωγμένου Πούτιν, ο οποίος εξαπολύει πυρηνικά, να μην υλοποιηθεί.
«To NATO και οι ΗΠΑ πρέπει να δεσμευθούν προκαταβολικά ότι σε αυτήν τη σύγκρουση δεν θα εξαπολύσουν πυρηνικά όπλα. Υπάρχει ένα κατώφλι, το οποίο η Ρωσία πρέπει να ξεπεράσει πριν αποφασίσει να εξαπολύσει πυρηνικά. Αν η Δύση πει δημοσίως ότι δεν θα ρίξει πυρηνικά, τότε το κατώφλι αυτό γίνεται ψηλότερο», σχολίασε στο περιοδικό Spiegel ο ειδικός ερευνητής σε θέματα πυρηνικού αφοπλισμού, Πάβελ Πόντβιγκ. «Το μήνυμα ότι ουδείς συνιστά υπαρξιακή απειλή για τη Ρωσία πρέπει να δοθεί ανοικτά και ξεκάθαρα. Να πούμε ότι κανείς δεν θέλει να κάνει σκόνη τη Ρωσία, ότι ο στόχος μας είναι να τη διώξουμε από την Ουκρανία και μετά τέλος. Αν το πούμε αυτό, διαλύουμε και την εντύπωση του πολέμου των πολιτισμών που θέλει να δώσει ο Πούτιν».
O Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι, σε κάθε περίπτωση, το γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο δεν θα χρησιμοποιηθεί.
Ομως, η ανατίναξη της γέφυρας του Κερτς, που συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία, τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου, ήταν κάτι περισσότερο από παραίνεση προς τη Ρωσία να φύγει από την Ουκρανία. Ηταν μια αμφισβήτηση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία και κατ’ επέκταση της ίδιας της ύπαρξης του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Πολλοί στη Μόσχα θα θεωρήσουν ότι αν η χώρα χάσει την έδρα του στόλου της Μαύρης Θάλασσας θα είναι ακρωτηριασμένη και ευάλωτη σε έναν επόμενο γύρο πολέμου. Με λίγα λόγια, η στρατηγική που εξέθεσε ο έμπειρος αναλυτής έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να λειτουργήσει εάν η Κριμαία μείνει έξω από την εξίσωση.
Το αντίθετο συμβαίνει τον τελευταίο καιρό, καθώς η πίεση των ουκρανικών δυνάμεων στη Χερσώνα, το λιμάνι που λειτουργεί ως βόρεια «πύλη» προς την Κριμαία, συνεχίζεται. Οι ουκρανικοί βομβαρδισμοί έγιναν τόσο απειλητικοί ώστε ο διορισμένος από τη Ρωσία κυβερνήτης της Χερσώνας να διατάξει εκκένωση της περιοχής από τον άμαχο πληθυσμό.
Στο στόχαστρο και το Λβιβ
Την ίδια στιγμή στην υπόλοιπη Ουκρανία, ακόμη και σε δυτικές επαρχίες όπως το Λβιβ, βρίσκονταν σε εξέλιξη σφοδρότατοι ρωσικοί βομβαρδισμοί. Η απάντηση της Ρωσίας στην ανατίναξη της γέφυρας του Κερτς ήταν ένα πολυήμερο μπαράζ επιθέσεων εναντίον ενεργειακών υποδομών αλλά και κτιρίων κατοικιών, που έως την Παρασκευή είχε κοστίσει τη ζωή σε τουλάχιστον σαράντα άτομα. Τα θύματα θα ήταν πολύ περισσότερα εάν οι Ουκρανοί δεν είχαν επιστρέψει, για μία ακόμη φορά, στα καταφύγια.
Θα αρκεστεί ο Πούτιν στην τρομοκράτηση του ουκρανικού πληθυσμού ή, μπροστά στην ήττα, θα καταφύγει στα πυρηνικά μικρής ισχύος; Τι θα συμβεί αν το κάνει; Σε αυτό το ερώτημα η Ευρώπη έδωσε δύο διαφορετικές αλλά όχι αμοιβαία αποκλειόμενες απαντήσεις. Πρώτα ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι, σε κάθε περίπτωση, το γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο δεν θα χρησιμοποιηθεί. Το πυρηνικό δόγμα της Γαλλίας προβλέπει χρήση των πυρηνικών όπλων μόνον όταν απειλούνται σαφώς καθορισμένα ζωτικά συμφέροντα της χώρας· τίποτε από όσα συμβαίνουν ή μπορεί να συμβούν στην Ουκρανία, ακόμη και η χρήση πυρηνικών, δεν ξεπερνά το κατώφλι αυτό. Εν συνεχεία, ο εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ, προχώρησε σε μια προειδοποίηση ασυνήθιστης σκληρότητας: Είπε ότι αν η Ρωσία εξαπολύσει πυρηνικό πλήγμα στην Ουκρανία, η απάντηση, με συμβατικά μέσα, «θα είναι τόσο σφοδρή που ο ρωσικός στρατός θα εξαφανιστεί από προσώπου γης». Αυτό που δεν εξήγησε ο Μπορέλ είναι πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό χωρίς να γενικευθεί η πυρηνική απειλή.
Η Ε.Ε. εκπαιδεύει Ουκρανούς
Η Ευρωπαϊκή Ενωση εισέρχεται πιο ενεργά στον πόλεμο στο πλευρό της Ουκρανίας, μετά την απόφαση της Παρασκευής για εκπαίδευση 15.000 Ουκρανών στρατιωτών από Ευρωπαίους. Η απόφαση ελήφθη μετά πολύμηνες διαπραγματεύσεις. Ηδη εκπαιδεύονται Ουκρανοί σε ευρωπαϊκό έδαφος, και συγκεκριμένα στη Γερμανία, αλλά έως τώρα οι εκπαιδευτές ήταν Αμερικανοί και Βρετανοί. Και τα νέα κέντρα εκπαίδευσης θα βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος, κατά πάσα πιθανότητα στη Γερμανία και στην Πολωνία, ώστε να είναι πιο δύσκολο να γίνουν στόχοι ρωσικών πληγμάτων. Η ευρωπαϊκή αποστολή θα διαρκέσει δύο χρόνια και θα εκπαιδευτούν ελεύθεροι σκοπευτές, πυροτεχνουργοί και υγειονομικοί. Ως προς τα πλήγματα της Ουκρανίας στο εσωτερικό της Ρωσίας, αυτά συνεχίστηκαν την περασμένη εβδομάδα με μεγαλύτερη ένταση. Κύριος στόχος ήταν η περιοχή Μπελγκορόντ, όπου υπέστη ζημιές το σιδηροδρομικό δίκτυο. Επισήμως το Κίεβο κάνει λόγο για «ρωσικούς πυραύλους που λοξοδρόμησαν».
Πηγή: SPIEGEL, ΝΥΤ
