Kathimerini.gr
Βασίλης Κωστούλας
Η επιλογή του Καρόλου Γ να δημοσιοποιήσει μια επέμβαση ρουτίνας έσπασε ένα από τα διαχρονικά ταμπού της βασιλείας στη Βρετανία. Ομως η διάγνωση με καρκίνο ακολούθησε ως απρόοπτο που δοκιμάζει τα όρια της οικειότητας με το παλάτι του Μπάκιγχαμ, εν μέσω μιντιακής φρενίτιδας γύρω από τη φυσική κατάσταση του μονάρχη.
Ο Κάρολος ήταν ανέκαθεν γνωστός για τις εκσυγχρονιστικές διαθέσεις του. Σε αντίθεση με τη μητέρα του Ελισάβετ, ο ίδιος δεν έκρυψε ποτέ την αποστροφή του για ορισμένες από τις πτυχές που συνοδεύουν τα αρχαϊκά πρωτόκολλα γύρω από τον θεσμό της βασιλείας. Εξ ου και προέβη σε μια ενέργεια η οποία δεν συνηθίζεται, δημοσιοποιώντας ένα θέμα που αφορούσε την υγεία του.
Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχαν δημοσιοποιηθεί παρόμοιες πληροφορίες στην περίπτωση τόσο της Ελισάβετ όσο και οποιουδήποτε Βρετανού μονάρχη στο παρελθόν. Διαχρονικά, η βασιλική οικογένεια θεωρούσε ιδιωτικά τα ζητήματα υγείας, τα οποία και αποκαλύπτονταν μόνο αν μεσολαβούσε ο θάνατος. Υπ’ αυτήν την έννοια, ο Κάρολος έκανε ένα μεγάλο βήμα για τα δεδομένα της βασιλείας.
Το παλάτι εξήγησε το σκεπτικό του βασιλιά λέγοντας ότι ήθελε προσωπικά να μοιραστεί τη διάγνωση, αφενός για να αποτρέψει τις εικασίες, αφετέρου για να βοηθήσει στη δημόσια κατανόηση γύρω από ένα θέμα υγείας που αφορά πολλούς άνδρες ανά τον κόσμο. Η συγκεκριμένη επιλογή προσωρινά επιβραβεύθηκε από τα γεγονότα. Αμέσως αυξήθηκαν οι αναζητήσεις για την πάθηση του προστάτη στον ιστότοπο του Εθνικού Συστήματος Υγείας NHS και οι Βρετανοί διαβεβαιώθηκαν ότι ο βασιλιάς θα επέστρεφε σύντομα στην άσκηση των καθηκόντων του.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, ο Κάρολος διαγνώστηκε με καρκίνο, ο οποίος δεν σχετιζόταν με τον προστάτη. Από τη μια στιγμή στην άλλη, η απειλή για την υγεία του αναβαθμίστηκε, γεγονός που μετέβαλε την επικοινωνιακή πολιτική του παλατιού. Με μια επίσημη δήλωση η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα αποκαλύφθηκε ότι ο βασιλιάς διαγνώστηκε με καρκίνο, είχε ήδη ξεκινήσει τη θεραπεία και ο ίδιος αισθανόταν «απολύτως καλά». Ομως δεν δόθηκε κανένα άλλο στοιχείο για τα χαρακτηριστικά της ασθένειας και την κατάσταση της υγείας του.
Αυτομάτως, οι Βρετανοί γνώριζαν ότι ο 75χρονος βασιλιάς τους έπασχε από έναν απειλητικό καρκίνο, χωρίς να γνωρίζουν τι σημαίνει πρακτικά για τη ζωή του. Μοναδικό στοιχείο που είδε το φως της δημοσιότητας, η αναφορά του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ στο ραδιόφωνο του BBC: «Ευτυχώς, εντοπίστηκε νωρίς».
Μιντιακή φρενίτιδα
Το ενδιαφέρον των ΜΜΕ εκτοξεύθηκε, τροφοδοτώντας την αγωνία της κοινής γνώμης στη Βρετανία. Η τοποθέτηση του παλατιού είχε μόλις ανοίξει τον δρόμο για μια σειρά από επίμονα ερωτήματα: Τι είδος καρκίνου; Είναι προχωρημένος; Τι θεραπεία ακολουθεί; Θα ζήσει; Πότε θα είναι ξανά μάχιμος;
Από την άλλη, αν το Μπάκιγχαμ είχε δώσει πληροφορίες για τη μορφή του καρκίνου, θα είχε δώσει λαβή για εικασίες σχετικά με τη δυνατότητα του Καρόλου να αντιμετωπίσει την ασθένεια, η οποία εμφανίστηκε ακριβώς τη στιγμή που το παλάτι επιχείρησε να καθιερώσει ένα πιο ανοιχτό καθεστώς επικοινωνίας με τους Βρετανούς πολίτες.
Με εξαίρεση τον θάνατο της Ελισάβετ, πρόκειται για την πιο σοβαρή ανακοίνωση που καλείται να διαχειριστεί το παλάτι εδώ και 70 χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι έχουν περάσει οι μέρες που η ασθένεια ενός μονάρχη μπορεί να μείνει μακριά από τα βλέμματα της κοινής γνώμης, όπως συνέβη με τον Γεώργιο ΣΤ΄. Ούτε τα μέλη της βασιλικής οικογενείας δεν γνώριζαν τότε τη σοβαρότητα της κατάστασης στην οποία βρισκόταν, έως ότου απεβίωσε το 1952.
Για την ώρα, ο Κάρολος θα συνεχίσει να ασκεί τα θεσμικά του καθήκοντα, όπως η εβδομαδιαία ακρόαση με τον Βρετανό πρωθυπουργό. Οποτε κρίνεται, με βάση τις συμβουλές των γιατρών, θα εφαρμόζονται οι κατάλληλες διευθετήσεις για την ελαχιστοποίηση της προσωπικής επαφής, μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας ή βιντεοκλήσης. Αντιθέτως, διακόπτονται οι δημόσιες εμφανίσεις και τα ταξίδια μέχρι νεωτέρας.
Μέρος των υποχρεώσεων του Καρόλου, για όσο καιρό χρειαστεί, θα μπορούσαν να απορροφήσουν άλλα μέλη της οικογένειας, όπως η βασίλισσα Καμίλα, η πριγκίπισσα Αννα και η δούκισσα του Εδιμβούργου Σόφι. Αλλά τον κύριο όγκο των καθηκόντων, ανάλογα με την εξέλιξη της θεραπείας, αναμένεται να αναλάβει ο διάδοχος του θρόνου, πρίγκιπας Ουίλιαμ, παρότι ο ίδιος είχε μόλις πρόσφατα αποφασίσει ότι θα έπαιρνε λίγο χρόνο από τα δικά του καθήκοντα, λόγω της «προγραμματισμένης επέμβασης στην κοιλιακή χώρα» της συζύγου του, πριγκίπισσας Κάθριν.
«Θα πρέπει να με δουν για να με πιστέψουν», είχε πει η βασίλισσα Ελισάβετ. Η νέα ρουτίνα του Καρόλου, η οποία θα προβλέπει την απόσυρση από τα φώτα της δημοσιότητας, σε συνδυασμό με τα ερωτήματα που παραμένουν γύρω από τη σοβαρότητα της ασθένειας με την οποία είναι αντιμέτωπος, ευλόγως ανοίγει τη συζήτηση για τον βαθμό εμπλοκής του πρίγκιπα της Ουαλλίας στην άσκηση των βασιλικών καθηκόντων. Πρακτικά, είναι δύο τα σενάρια στην περίπτωση που επιδεινωθεί η υγεία του Καρόλου.
Το πρώτο αφορά στο καθεστώς της αντιβασιλείας. Αν ο βασιλιάς κριθεί προσωρινά ανίκανος να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του, ο βρετανικός νόμος προβλέπει τον ορισμό μελών της βασιλικής οικογενείας ως «συμβούλων του κράτους». Η διαδικασία της αντιβασιλείας προβλέπεται από τις διατάξεις του 1937 και 1953 και εν προκειμένω αφορά τυπικά τη βασίλισσα Καμίλα και τους τέσσερις πιο ηλικιωμένους ενήλικες –άνω των 21 ετών– στη σειρά διαδοχής: τον πρίγκιπα της Ουαλλίας, τον δούκα του Σάσεξ, τον δούκα της Υόρκης και την πριγκίπισσα Βεατρίκη. Επιπλέον, έπειτα από σχετική προσθήκη που επικύρωσε το βρετανικό κοινοβούλιο κατόπιν εισήγησης του βασιλιά, συμπεριλαμβάνονται δυνητικά και ο μικρός αδελφός του Καρόλου, δούκας του Εδιμβούργου, και η αδελφή του, πριγκίπισσα Βασιλική. Πάντως, σε αυτή τη φάση, το Μπάκιγχαμ κρίνει ότι δεν θα είναι απαραίτητη η ενεργοποίηση του μηχανισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο διορισμός «συμβούλων του κράτους» κατά τη διάρκεια της ασθένειας ενός μονάρχη είναι εξαιρετικά σπάνια περίσταση. Για την ακρίβεια, η αντιβασιλεία δεν εφαρμόστηκε ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο για περισσότερο από 200 χρόνια.
Το δεύτερο σενάριο είναι ασφαλώς η διαδοχή του βασιλιά, αν ο ίδιος κριθεί μόνιμα ακατάλληλος να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του θεσμού.
Ο δούκας του Σάσεξ
Σε ό,τι αφορά τον δούκα του Σάσεξ, Χάρι, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα επιστρατευθεί για να συνδράμει τη βασιλική οικογένεια. Ο αδελφός του πρίγκιπα Ουίλιαμ ανακοίνωσε την απόσυρση από τα βασιλικά του καθήκοντα το 2020 και από τότε διαμένει στην Καλιφόρνια. Μετά μια σειρά δημόσιων παρεμβάσεων που έστρεφαν τα βέλη στο παλάτι, έχουν διαρραγεί οι σχέσεις του τόσο με τον πατέρα του όσο και με τον αδελφό του. Τα προηγούμενα 24ωρα επισκέφθηκε το Λονδίνο και είχε μια σύντομη συνάντηση με τον ασθενή βασιλιά Κάρολο.
