Kathimerini.gr
ΤΗΣ AMELIA NIERENBERG / THE NEW YORK TIMES
Πολλοί θεωρούν τη μελατονίνη κάτι σαν φυσικό βοήθημα για την αϋπνία, σαν χαμομήλι σε μορφή χαπιού. Ομως η μελατονίνη είναι ορμόνη και οι ορμόνες, ακόμη και σε ελάχιστες ποσότητες, μπορεί να έχουν ισχυρές επιπτώσεις στο σώμα.
Οι ειδικοί προτρέπουν όσους θα ήθελαν να πάρουν μελατονίνη να συμβουλευτούν πρώτα τον γιατρό τους, κυρίως γιατί η μελατονίνη δεν αντιμετωπίζει τις αιτίες του κακού ύπνου. Αυτός μπορεί να οφείλεται σε άγχος, υπνική άπνοια, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, ακόμη και κατάθλιψη, νοσήματα που απαιτούν ιατρική φροντίδα.
Η μελατονίνη, αντιθέτως, είναι σχετικά οικονομική και ευρέως διαθέσιμη χωρίς συνταγογράφηση στις ΗΠΑ (σε άλλες χώρες απαιτείται ιατρική συνταγή). «Η μελατονίνη ονομάζεται και “ορμόνη του σκότους” ή “ορμόνη-βρικόλακας”, επειδή εκκρίνεται τα βράδια», είπε ο καθηγητής Νευροεπιστημών Μάθιου Γουόκερ. Καθώς ανεβαίνουν τα επίπεδα μελατονίνης, μειώνονται τα επίπεδα της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, ο ρυθμός της αναπνοής πέφτει και τα βλέφαρα αρχίζουν να βαραίνουν. Αντί να λειτουργεί σαν φως που σβήνει, η μελατονίνη λειτουργεί σαν ροοστάτης, που χαμηλώνει σταδιακά τον φωτισμό. Ενα συμπλήρωμα μελατονίνης λειτουργεί σαν μια έξτρα δόση ηλιοβασιλέματος. Δεν μας βάζει για ύπνο, αλλά «λέει» στο σώμα μας ότι είναι ώρα να κοιμηθεί. «Μπορεί να χρειαστούν αρκετές ώρες μέχρι να λειτουργήσει», λέει η ιατρός ύπνου Αϊλίν Ρόζεν. «Νομίζω ότι αυτή είναι η παρανόηση γύρω από το πώς χρησιμοποιείται η μελατονίνη».
Αν πάρει κανείς ένα υπνωτικό χάπι στο μέσο της ημέρας, θα νυστάξει αμέσως. Η μελατονίνη δεν έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Ανάλυση των αποτελεσμάτων 19 μελετών μεταξύ 1.683 ατόμων διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πήραν συμπληρώματα μελατονίνης κοιμούνταν επτά λεπτά νωρίτερα και η διάρκεια του ύπνου τους συνολικά ήταν αυξημένη κατά οκτώ λεπτά. Αυτό μπορεί να μην ακούγεται πολύ, αλλά υπήρχαν έντονες διακυμάνσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, ενώ η μελατονίνη βελτίωσε και την ποιότητα του ύπνου. Σε πολλές μελέτες η μελατονίνη δεν λειτουργούσε καλύτερα από τα ψευδοφάρμακα, αν και ειδικά στις διαταραχές ύπνου τα ψευδοφάρμακα λειτουργούν και αυτά αρκετά καλά.
Το πιο συνηθισμένο παράπονο που ακούει η επίκουρος καθηγήτρια Νευρολογίας και ερευνήτρια ύπνου Σάμπρα Αμποτ είναι «δοκίμασα μελατονίνη και δεν λειτούργησε». Επίσης, πολλοί ξυπνούν με βαρύ κεφάλι, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να ελαττώσουν τη δόση. Γενικά η συμβουλή για τη μελατονίνη είναι να ξεκινήσει κανείς με την ελάχιστη δυνατή δόση και να αφήσει κάποιες μέρες περιθώριο για να προσδιορίσει αν λειτουργεί ή όχι πριν την αυξήσει. Οπως λένε οι ειδικοί, κάποια πράγματα δεν λειτουργούν εν μια νυκτί.
