Kathimerini.gr
Είναι γνωστό πως οι γυναίκες ξεπερνούν σημαντικά τους άνδρες όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το μέσο προσδόκιμο είναι αυτή τη στιγμή τα 75 έτη για τους άνδρες και τα 80 για τις γυναίκες.
Και κατά έναν παράδοξο τρόπο αυτό το μοτίβο διατηρείται, ανεξάρτητα από τις διαφορές στον τόπο κατοικίας, στο εισόδημα και άλλους κομβικούς παράγοντες. Φαίνεται μάλιστα πως εκτός από τους ανθρώπους ισχύει και για τα περισσότερα θηλαστικά.
«Είναι ένα ισχυρό φυσικό φαινόμενο που παρατηρείται σε ολόκληρο τον κόσμο και έχει διατηρηθεί αδιάκοπα σε περιόδους φυσικών καταστροφών, πανδημίας, ακόμη και σε καιρούς λιμού», δήλωσε η δρ Ντένα Ντούμπαλ, καθηγήτρια Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
Ομως, οι λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες τείνουν να ζουν περισσότερο από τους άνδρες είναι πολλοί και δεν έχουν όλοι κατανοηθεί εξίσου. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην και ζωή με καλύτερη υγεία. Οι γυναίκες τείνουν να έχουν λιγότερα υγιή χρόνια σε σχέση με τους άνδρες, όπως σχολιάζει και η Μπερενίς Μπεναγιούν, καθηγήτρια Γεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας (USC). Οι γυναίκες είναι πιο εύθραυστες από τους άνδρες στην τρίτη ηλικία, ενώ έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιαγγειακά προβλήματα και νόσο Αλτσχάιμερ, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση.
«Αν μπορέσουμε να καταλάβουμε τι είναι αυτό που καθιστά το ένα φύλο πιο ανθεκτικό από το άλλο, τότε θα έχουμε βρει νέα μονοπάτια, θα έχουμε νέα κυτταρική κατανόηση και τη δυνατότητα για νέες θεραπείες που θα μας επιτρέψουν να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα και των δύο φύλων», σχολιάζει η δρ Ντούμπαλ.
Μερικοί από τους πιο γνωστούς παράγοντες που ενισχύουν το χάσμα του προσδόκιμου ζωής είναι οι ακόλουθοι:
Γενετική
Ολο και περισσότεροι ερευνητές υποστηρίζουν πως το ζεύγος χρωμοσωμάτων ΧΧ που δημιουργεί το γυναικείο φύλο (και το οποίο από κοινού με άλλα χρωμοσώματα μεταφέρει το ίδιο μας το DNA) παίζει καθοριστικό ρόλο στη μακροζωία. Εκτενή πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει πως τα άτομα με χρωμόσωμα ΧΧ και γυναικεία γεννητικά όργανα ζουν περισσότερο από κάθε άλλον συνδυασμό. Αν και οι ανάλογες έρευνες στους ανθρώπους είναι ακόμη περιορισμένες, επιστήμονες όπως η δρ Ντούμπαλ δεν αποκλείουν το δεύτερο χρωμόσωμα Χ να αποτελεί την «πηγή της νεότητας».
Ορμόνες
Εκτεταμένες έρευνες γίνονται επίσης για τον ρόλο που διαδραματίζουν στη μακροζωία μια σειρά από ορμόνες, όπως τα οιστρογόνα, και ιδιαίτερα για την επίδραση που έχουν στο ανοσοποιητικό σύστημα. «Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι, ιδίως πριν από την εμμηνόπαυση, το γυναικείο ανοσοποιητικό σύστημα τείνει να ανταποκρίνεται πιο γρήγορα και πιο λειτουργικά απέναντι σε λοιμώξεις».
Μεγάλη ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2017 έδειξε ακόμη πως οι γυναίκες που βιώνουν την εμμηνόπαυση αργά στη ζωή τους (μετά τα 50) ζουν περισσότερο σε σύγκριση με εκείνες που την περνάνε νωρίς.
Τρόπος ζωής
Εκτός από τους βιολογικούς παράγοντες, κομβικό ρόλο παίζει και η διαφορά στον τρόπο ζωής. Οι γυναίκες είναι σε γενικές γραμμές σπανιότερο να κάνουν βαριά χρήση τσιγάρου, ποτού ή ναρκωτικών σε σχέση με τους άνδρες (παράγοντες που σχετίζονται ευθέως με τον πρόωρο θάνατο). Ακόμη τείνουν να υιοθετούν συχνότερα συμπεριφορές που προστατεύουν τη ζωή, όπως το να φορούν ζώνη ασφαλείας και να κάνουν ετήσια ιατρικά τσεκ-απ.
Εξωτερικοί παράγοντες
Σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, ζητήματα όπως η χρήση όπλων τόσο σε πολέμους μεταξύ κρατών όσο και μικρότερης κλίμακας εσωτερικές συγκρούσεις επηρεάζουν δυσανάλογα περισσότερο τους άνδρες. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, οι άνδρες πέθαναν σε σημαντικά μεγαλύτερους αριθμούς από τις γυναίκες εξαιτίας επιπλοκών του ιού. Ερευνες που διενεργήθηκαν λίγο αργότερα έδειξαν πως οι άνδρες έκαναν πολύ συχνότερα επαγγέλματα που τους εξέθεταν στον ιό, όπως βιομηχανικές ή οικοδομικές εργασίες.
«Αν και έχουμε στη διάθεσή μας πολλούς μετρήσιμους παράγοντες, ακόμη δεν μας είναι ξεκάθαρο με ποιον τρόπο θα επηρεαζόταν η μακροβιότητα εάν αλλάζαμε όλα τα δεδομένα», σχολιάζει η δρ Μπεναγιούν. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι πολλές και μεγάλες έρευνες σε τυχαία δείγματα, ώστε να αρχίσουμε να αποκλείουμε πράγματα».
_______________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Η Τζέιν Φόντα και η Ντέμι Μουρ κρατιούνται από το χέρι σε ένα στιγμιότυπο από την πρόσφατη απονομή των βραβείων SAGA στο Λος Αντζελες. «Γιατί οι γυναίκες ζουν τελικά περισσότερο;», αναρωτιούνται οι New York Times. Τέσσερις είναι οι παράγοντες που εντοπίζουν οι επιστήμονες. Φωτ. REUTERS / MARIO ANZUONI
