Εχουν δικαίωμα «αποσύνδεσης» εκτός του εργασιακού ωραρίου οι εργαζόμενοι; Στη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία υπάρχουν εργαζόμενοι που θεμελιώνουν αυτό το δικαίωμα, όμως στο Ηνωμένο Βασίλειο, λόγου χάρη, η νομοθεσία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, για την ακρίβεια είναι ακόμη στο στάδιο εξέτασης νομικού πλαισίου.
«Η προστασία των εργαζομένων επιτυγχάνεται μέσω της οριοθέτησης του χρόνου εργασίας, του δικαιώματος για τακτικά διαλείμματα, του σεβασμού στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή και της υποχρέωσης του εργοδότη να μεριμνά για την υγεία και την ασφάλεια των υπαλλήλων», σημειώνει η Κλόε Χολς, συνεργάτης της δικηγορικής εταιρείας Linklaters.
Οι θιασώτες της νομοθέτησης του δικαιώματος «αποσύνδεσης» υποστηρίζουν πως η πίεση στους εργαζομένους να παραμένουν συνδεδεμένοι με τους συναδέλφους και με τις επαγγελματικές υποχρεώσεις τους, ακόμη και αφού σχολάσουν, εντάθηκε λόγω της εξ αποστάσεως εργασίας που ξεκίνησε κατά την περίοδο της πανδημίας.
Τα διευθυντικά στελέχη και οι υψηλόβαθμοι επαγγελματίες «επικοινωνούν συχνότερα εκτός ωραρίου δουλειάς», χρέος που υποτίθεται ότι προκύπτει από το κύρος και την υψηλά αμειβόμενη θέση τους, εξηγεί ο Τζον Μπόις, οικονομολόγος του CIPD (ένωση για επαγγελματίες διαχείρισης ανθρώπινων πόρων).
Οπως υποστηρίζει ο Γουίλ Στρονγκ, διευθυντής έρευνας και πολιτικής στη δεξαμενή σκέψης Autonomy, η επιβολή κυρώσεων στους εργοδότες για παραβίαση του δικαιώματος αποσύνδεσης θα έστελνε ένα «ηχηρό μήνυμα» και θα συνέβαλε στη μείωση της «απλήρωτης ή εκτός ωραρίου εργασίας».
«Η παγκοσμιοποίηση σημαίνει πως για πολλούς από εμάς το ωράριο 9-5 δεν είναι πια αποτελεσματικό ή εφικτό», αντιτείνει ο ο Μάθιου Γκοντάρ, διευθυντής της εταιρείας Organix, εκφράζοντας όσους φοβούνται πως οι νόμοι για εκτός ωραρίου επαγγελματικές δραστηριότητες θα μπορούσαν να αποδειχτούν αντιπαραγωγικοί, αναστρέφοντας τα οφέλη της ευέλικτης εργασίας. Ο ίδιος προτείνει, μάλιστα, τη θέσπιση εταιρικών πολιτικών και όχι την υπαγωγή των εταιρειών σε «νόμους-ομπρέλα».
Ομως, τι λένε εργοδότες, CEO και υψηλόβαθμα στελέχη για τη δυνατότητα απερίσπαστου ελεύθερου χρόνου; Πώς βιώνουν οι ίδιοι τις ανάγκες «παράτασης» του εργασιακού ωραρίου και πώς αντιμετωπίζουν τους δικούς τους υφισταμένους;
Ναι μεν, αλλά…
Το 2020, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιρλανδίας, η ΑΙΒ γινόταν η πρώτη εταιρεία της χώρας που καθιέρωσε το δικαίωμα της αποσύνδεσης. Ωστόσο, ο διευθύνων σύμβουλός της, Κόλιν Χαντ παραδέχεται πως ο στόχος να «κλείσει το διακόπτη» είναι κάτι που προσπαθεί ακόμη.
Ο ίδιος αναγνωρίζει πως «προσπαθεί με κάθε τρόπο», αφιερώνοντας χρόνο σε σημαντικές σχολικές εκδηλώσεις για τα τρία παιδιά του, ηλικίας 10 έως 14 ετών. «Τις αντιμετωπίζω ως πολύ σημαντικές συναντήσεις» λέει.
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδες, δουλεύει οπωσδήποτε 12 ώρες ημερησίως «όμως, όταν γυρίζω σπίτι, προσπαθώ να αφήνω τη δουλειά πίσω. Προσπαθώ να κάνω ένα διακριτό διαχωρισμό».
Οπως παραδέχεται, επικοινωνεί εκτός ωραρίου με κάποια από τα στελέχη του βάσει της εκάστοτε θέσης τους. «Αν καταστεί απολύτως αναγκαίο να μιλήσω με ένα στέλεχος της εκτελεστικής επιτροπής εκτός ωραρίου, θα το κάνω. Στις σπάνιες περιπτώσεις που θα χρειαστεί να επικοινωνήσω, θα το κάνω τηλεφωνικά αντί μέσω μέιλ» λέει.
Ο στόχος του είναι να κρατά τα Σαββατοκύριακά του οικογενειακά, αν και λέει πως «αν χρειαστεί κάτι, η ομάδα μου έχει τρόπους να με βρει».
Ο Μάικλ Γκέινορ, διευθύνων σύμβουλος των οικονομικών υπηρεσιών της Toyota Ιρλανδίας, συνήθιζε να ξυπνά εν τω μέσω της νύχτας για να γράψει ένα σημείωμα ή μια υπενθύμιση υπό το φόβο πως θα τα ξεχάσει. Πλέον, έχει συνειδητοποιήσει πως «δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα στις 23:00 τη νύχτα ή τις 04:00 το ξημέρωμα. Εχω εκπαιδεύσει τον εαυτό μου να μην το σκέφτομαι μέχρι να ξυπνήσω».
Όπως λέει, χρειάζεται να προτρέπει «όλη την ώρα» τους υπαλλήλους να φύγουν από το γραφείο. «Πρέπει να έχω επίγνωση του γιατί κάποιος δουλεύει έως αργά… Διότι δεν είναι κάτι που θέλουμε οι άνθρωποι να κάνουν συνήθεια» σημειώνει.
Παρότι ηγείται μια εταιρείας από την Ιαπωνία, χώρας διαβόητης για τα ατελείωτα ωράρια και με διαφορά οκτώ ωρών με τη Βρετανία, ο Γκέινορ το έχει βάλει στόχο να διασφαλίζει πως ο ίδιος και οι υπάλληλοί του μένουν πιστοί στο ωράριο.
Οι υπάλληλοι που προσπαθούν να στείλουν μέιλ εκτός βάρδιας γραφείου, λαμβάνουν μια απάντηση που προτείνει την αποστολή μηνύματος κατά τη διάρκεια εργάσιμης μέρας.
«Ο επιχειρησιακός διευθυντής μου βρίσκεται σε κανονική άδεια αυτή τη στιγμή. Εχω ρυθμίσει το ρολόι ώστε να μην αποσταλούν μέιλ στο inbox του στις 9 της Τετάρτης, οπότε επιστρέφει στο γραφείο, αλλά να τα λαμβάνει κατά τη διάρκεια της ημέρας» λέει ο Γκέινορ.
Η Ίζι Όμπενγκ, ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της μικρής συμβουλευτικής εταιρείας Foundervine με έδρα το Λονδίνο, υποστηρίζει πως οι 25 εργαζόμενοί της θα πρέπει να είναι «διαθέσιμοι σε λογικά πλαίσια», σημειώνοντας πως η επιχείρησή της που βοηθά starts-up, εξυπηρετεί «πολλά προγράμματα εκτός του κλασικού οκταώρου».
«Κυνηγάς ευκαιρίες. Συχνά δεν έχεις τους πόρους που έχουν μεγαλύτερες εταιρείες. Οι υπάλληλοι δουλεύουν σε διάφορους ρόλους. Ίσως χρειάζεται να είναι και πιο διαθέσιμοι», λέει.
Η Ντάνι Χάρμερ, επικεφαλής ανθρώπινου δυναμικού στην Aviva, ανησυχεί πως ο όποιος νόμος περί δικαιώματος αποσύνδεσης, θα είναι υπερβολικά «θολός» για τις επιχειρήσεις που δουλεύουν σε διαφορετικές ζώνες ώρες ή είναι διαθέσιμες 24 ώρες για την εξυπηρέτηση των πελατών.
Η Aviva δεν έχει επίσημη πολιτική για τις εκτός βάρδιας επαφές, το προσωπικό συμμορφώνεται στην εταιρική κουλτούρα, η οποία καθορίζεται από τη διεύθυνση, εξηγεί η Χάρμερ. «Είναι πολύ σπάνιο να δω μέιλ από τη διευθυντική ομάδα το Σαββατοκύριακο. Αν στείλουν, είναι επειδή είναι ανάγκη να καλέσουμε ή να συνδεθούμε» λέει, προσθέτοντας πως πρέπει να τεθεί σε δημόσια εταιρική συζήτηση το θέμα της ευέλικτης εργασίας. «Δεν είναι υγιές να είσαι διαρκώς συνδεδεμένος. Υπάρχει, όμως, μια διαβάθμιση. Δεν θα μου άρεσε κάποιος να νιώθει πως δεν μπορεί να επικοινωνήσει με το αφεντικό του για συμβουλές» παραδέχεται.
Η Λίζα Κουέστ, επικεφαλής της αμερικανικής εταιρείας συμβούλων διαχείρισης, Oliver Wyman σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία, εκτιμά πως οι όποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν σε συνεννόηση με άλλες εταιρείες, ώστε να διασφαλιστεί πως κανείς δεν θα επηρεαστεί δυσανάλογα.
Όπως λέει, «αυτό που ίσως λειτουργεί για έναν, ίσως να μην λειτουργεί για άλλον».
Σε προσωπικό επίπεδο, η ίδια και ο σύζυγός τους έχουν μια συγκεκριμένη θέση δίπλα στην πόρτα του σπιτιού τους, όπου αφήνουν τα κινητά τους τηλέφωνα όταν σχολούν από τη δουλειά, ώστε να μπορούν να περάσουν απερίσπαστοι το χρόνο τους με τα παιδιά τους – αν και όπως παραδέχεται, κάποια στιγμή μέσα στην ημέρα θα τσεκάρει το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της. Οι πελάτες έχουν τον προσωπικό της αριθμό σε περίπτωση που συμβεί κάτι έκτακτο. «Δεν έχει συμβεί ποτέ» διευκρινίζει.
Πηγή: Financial Times
