Kathimerini.gr
ΣΤΙΒΕΝ ΡΑΤΝΕΡ/ THE NEW YORK TIMES
Οι εργάτες ήταν εξοργισμένοι, πιστεύοντας πως τα νέα μηχανήματα έθεταν σε κίνδυνο τη δουλειά τους, προκαλούσαν ζημιές στα εργοστάσια, άρπαζαν μηχανήματα και τα μετέφεραν στους δρόμους και τα έκαιγαν, ενώ είχαν σε όλα τη στήριξη του κοινού, σιωπηρά ακόμη και από τις Αρχές. Αυτά συνέβησαν το 1675.
Και οι Βρετανοί εργάτες δεν ήταν ούτε οι πρώτοι ούτε οι τελευταίοι σε μια μακρά σειρά ανησυχιών για τη ζημιά που ενδεχομένως θα προκαλούσαν στις δουλειές τους οι μηχανές που μείωναν την εργασία. Πολλούς αιώνες αργότερα τα κλωστήρια στην κλωστοϋφαντουργία προκάλεσαν οργή μεταξύ των εργατών, που αναγκάστηκαν να βρουν άλλες εργασίες. Και περίπου πριν από 60 χρόνια, το περιοδικό Life προειδοποιούσε πως η έλευση του αυτοματισμού θα εξαφανίσει τα περισσότερα επαγγέλματα. Αντιθέτως, όμως, η απασχόληση αυξήθηκε δραστικά.
Τώρα η εφαρμογή ChatGPT, όπως και άλλες πλατφόρμες δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης, έχει προκαλέσει τσουνάμι υπερβολικών φόβων, αυτή τη φορά για τις θέσεις εργασίας των υπαλλήλων υψηλής εξειδίκευσης. Μήπως θα καταστήσει περιττούς τους βοηθούς των δικηγόρων ή ακόμη και μια μερίδα των ίδιων των δικηγόρων; Μήπως η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορεί να διαγνώσει κάποιες παθήσεις ταχύτερα και καλύτερα από τους γιατρούς; Μήπως το επόμενο δοκίμιό μου θα έχει γραφτεί μυστηριωδώς από μια μηχανή; Και ο Τύπος με κομμένη την ανάσα έχει αρχίσει να αφηγείται τις πρώτες απώλειες θέσεων εργασίας. Τα μαθήματα που μας έχει δώσει η Ιστορία είναι καθησυχαστικά και δεν μπορούμε να τα αγνοούμε.
Αυτή τη στιγμή το πρόβλημά μας δεν είναι ότι έχουμε υπερβολικά πολλή τεχνολογία, αλλά ότι έχουμε πολύ λίγη. Επί χιλιετίες είχαμε κάποιου είδους τεχνητή νοημοσύνη με την ευρεία έννοια. Ο άβακας, για παράδειγμα, που μάλλον επινοήθηκε στη Βαβυλωνία εδώ και περισσότερο από 4.000 χρόνια, αντικατέστησε άλλες πιο κουραστικές μεθόδους μαθηματικών υπολογισμών, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση χρόνου και τη μείωση της εργασίας.
Δεν έχουν παρέλθει ακόμη ούτε 30 χρόνια από όταν μια εργασία με έρευνα σε βιβλιοθήκη θα προϋπέθετε ώρες κουραστικών προσπαθειών μέσα σε τόμους γεμάτους σκόνη. Σήμερα δεν απαιτεί παρά μόνον μερικά χτυπήματα σε κάποια πλήκτρα. Και βέβαια δεν εκπλήττει το γεγονός ότι οι βιβλιοθηκάριοι δεν έχουν αυξηθεί από το 1990, μολονότι συνολικά η απασχόληση έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 40%. Αλλες κατηγορίες επαγγελμάτων έχουν, επίσης, εξαφανιστεί.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που εκπόνησαν το 2018 οικονομολόγοι του ΜΙΤ, περίπου 60% των σημερινών θέσεων εργασίας δεν υπήρχαν το 1940. Τη δεκαετία μετά τις δυσοίωνες προειδοποιήσεις του περιοδικού Life για την επέλαση των ρομπότ, δημιουργήθηκαν στις ΗΠΑ 20,2 εκατ. θέσεις εργασίας και σήμερα η ανεργία βρίσκεται στο 3,6%, σχεδόν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών. Εχει εκτοξευθεί ο αριθμός των Αμερικανών που απασχολούνται στον τομέα της χρηματοδότησης και οι υπολογιστές, το πρόγραμμα Excel και διάφορες άλλες τεχνολογίες τούς έχουν κάνει πολύ πιο παραγωγικούς.
Η αύξηση της παραγωγικότητας μεταφράζεται σε υψηλότερους μισθούς και φθηνότερα προϊόντα και επομένως σε μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη, που φέρνει περισσότερη κατανάλωση και η οποία δίνει νέα ώθηση στην παραγωγή και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Κι έτσι επιτυγχάνεται η ανάπτυξη.
Ολα αυτά καθιστούν αναγκαία την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς μόνον έτσι μπορούμε να επιτύχουμε διαρκή οικονομική πρόοδο και αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Η τεχνολογία, είτε έχει τη μορφή των ρομπότ είτε της τεχνητής νοημοσύνης, έχει κεντρικό ρόλο σ’ αυτόν τον στόχο. Την εποχή της μεγάλης καινοτομίας, από το 1920 έως το 1970, η παραγωγικότητα αυξανόταν κατά 2,8% ετησίως. Εκτοτε ο ετήσιος ρυθμός αύξησής της είναι κατά μέσον όρο 1,6% αν εξαιρέσουμε μια σύντομη περίοδο της επανάστασης των υπολογιστών από το 1995 έως το 2005.
