Θοδωρής Λέννας
Το τέλος είναι μια αρχή και η αρχή είναι ένα τέλος, έγραφε ο Λουί Αλτουσέρ σε κάποια από τα νεανικά του σημειώματα. Ο Γάλλος φιλόσοφος αποτελούσε κάποτε ενοποιητικό κρίκο των ιδεολογικών «πατεράδων» του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα, οι πολιτικοί επίγονοι της ανανεωτικής Αριστεράς αναζητούν τα δικά τους «τέλη» και τις δικές τους «αρχές», έπειτα από τον ταραχώδη τελευταίο ενάμιση χρόνο.
Κι όλα αυτά ενώ η προοπτική μιας απροσδιόριστης μέχρι σήμερα «επανασύνδεσης» πλανάται πάνω από Κουμουνδούρου και Πατησίων. Πόσο κοντά και πόσο μακριά βρισκόμαστε, όμως, σε ένα τέτοιο σενάριο;
Στα απόνερα του Κασσελάκη
Το τέλος της εποχής Κασσελάκη ήταν λογικό να βάλει πολλούς πρώην συντρόφους σε σκέψεις. Ο Σωκράτης Φάμελλος άνοιξε διάπλατα την πόρτα των επιστροφών σε οποιονδήποτε θεωρεί τον ΣΥΡΙΖΑ σπίτι του. Οι «ενδιάμεσοι» –ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός στελεχών που δεν επέλεξαν στρατόπεδα στη διάσπαση του 2023– αναθάρρησαν. Ακόμη και ο Παύλος Πολάκης φαίνεται πως έχει «μαλακώσει» παρότι κατά το παρελθόν οι κριτικές του κορόνες ήταν ιδιαίτερα επιθετικές κατά των αποχωρησάντων, είτε με αφορμή το περίφημο «μαξιλάρι» του Ευκλείδη Τσακαλώτου είτε με αιχμή τις κατοπινές βεντέτες του με στελέχη της νεότερης φρουράς της Πατησίων.
Ως προς τη Νέα Αριστερά, η κομματική γραμμή για τις συνεργασίες μοιάζει στη δημόσια σφαίρα κοινή και ενιαία. Οι δεύτερες στρώσεις και αναγνώσεις στο εσωτερικό όμως διαφοροποιούνται σημαντικά. Κορυφαίο στέλεχος επιβεβαίωνε πριν από μερικές ημέρες στην «Κ» πως ουδείς πρέπει να μετανιώνει για την αποχώρηση από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλωστε, κατά την ίδια ανάγνωση, τα αίτια της διάσπασης δεν περιορίζονται στον «καταλύτη Κασσελάκη» αλλά στη συνολική πορεία «μετάλλαξης και εκφυλισμού» του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η πορεία «ούτε αντιστράφηκε ούτε απολογίστηκε αυτοκριτικά από την Κουμουνδούρου», υποστηρίζουν και άλλα στελέχη που κινούνται στον ίδιο αστερισμό ενώ δεν ξεχνούν «ούτε ποιοι έφεραν τον Κασσελάκη ούτε ποιοι τον στήριξαν ούτε ποιες πρακτικές του ανέχτηκαν».
Αφήνοντας στην άκρη τους ανοιχτούς λογαριασμούς με τον ΣΥΡΙΖΑ, η Νέα Αριστερά προτάσσει την ανάγκη δημιουργίας ενός «ελληνικού Λαϊκού Μετώπου», μέσω του προγραμματικού διαλόγου και φυσικά με δεδομένη την αυτονομία των σχηματισμών που θα το απαρτίσουν. Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο, η οργανωτική επιστροφή στον ΣΥΡΙΖΑ αποκλείεται. Τα όρια του διαλόγου, όμως, τοποθετούνται σε διαφορετικά σημεία εσωκομματικά.
Οι διαφορετικές αναγνώσεις της Πατησίων
Κατά πληροφορίες, οι λεγόμενοι «σαραντάρηδες» του κόμματος «ακούν» με μεγαλύτερη δεκτικότητα την εντατικοποίηση του διαλόγου και την εύρεση διαύλων επικοινωνίας. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις, η υπερψήφιση της πρότασης της Λούκας Κατσέλη για την Προεδρία της Δημοκρατίας (υπήρχαν υπολογίσιμες αριθμητικά ενστάσεις στο εσωτερικό της ΝΕ.ΑΡ.), αλλά και η συνύπαρξη της Εφης Αχτσιόγλου με την Ολγα Γεροβασίλη στην παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Ψαρρά. Για το εν λόγω γεγονός, η παρουσία του Παύλου Γερουλάνου στο πάνελ καταγράφηκε μεν ως θετική από τον «όλο» ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε Κουμουνδούρου και Πατησίων γνωρίζουν καλά ότι η υπόθεση διαλόγου με το ΠΑΣΟΚ είναι ένα ξεχωριστό και ολότελα διαφορετικό κεφάλαιο στη σκακιέρα της Κεντροαριστεράς. Ειδικά υπό τις παρούσες συνθήκες όπου, όπως λένε, στη Χαριλάου Τρικούπη «ονειρεύονται» την αναβίωση ενός γαλαζοπράσινου δικομματισμού.
«Ναι» σε Λαϊκό Μέτωπο «από τα κάτω», «όχι» σε «κεντροαριστερό χυλό», λένε από την πλευρά τους πολλά από τα στελέχη της «παλιάς φρουράς» της Νέας Αριστεράς προερχόμενα από την «Ομπρέλα» και όχι μόνο. Οι επιφυλάξεις τους δεν έγκεινται μόνο στη «δεξιά στροφή» του ΣΥΡΙΖΑ κατά την περίοδο Κασσελάκη, αλλά και σε μια ευρύτερη πολιτική-ιδεολογική θεώρηση που εντάσσεται στην ανάγκη δημιουργίας ενός «κόμματος αρχών» που δεν θα καθορίζεται από την «εμμονική αναζήτηση της κυβερνησιμότητας», ούτε θα «ετεροκαθορίζεται από ηγετίσκους και παιχνίδια καρέκλας», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στέλεχος του κόμματος στην «Κ». «Ετσι κι αλλιώς δεν χωρούσαμε στον ΣΥΡΙΖΑ», είναι η φράση που ενώνει πολλά από αυτά τα στελέχη.
«Πρωτοβουλίες πριν να είναι αργά»
Ως προς το τοπίο στην Κουμουνδούρου, οι ανάσες οξυγόνου και οι τάσεις οργανωτικής ανασυγκρότησης στα απόνερα της «κασσελακιάδας» για πρώτη φορά δημιουργούν αχνά χαμόγελα αισιοδοξίας. Ο δημοσκοπικός κατήφορος έχει ανακοπεί –αν και τα διψήφια ποσοστά παραμένουν μακριά– και η κομματική λειτουργία έχει στοιχειωδώς αποκατασταθεί. Στελέχη εκτιμούν πως στους επόμενους μήνες θα υπάρξουν αφορμές για κοινούς τόπους διαλόγου με όμορες πολιτικές δυνάμεις, αλλά και καμπές στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποδείξει ότι «αποτελεί την πραγματική αξιωματική αντιπολίτευση».
Στέλεχος του κόμματος ανέφερε, μάλιστα, στην «Κ» ότι δεν αποκλείονται μεμονωμένες επιστροφές στον ΣΥΡΙΖΑ στελεχών που είχαν ακολουθήσει τον δρόμο της Νέας Αριστεράς, ενώ δεν παρέλειψε να παρατηρήσει πως η δημοσκοπική συρρίκνωση, όπως λέει, της Νέας Αριστεράς αναπόφευκτα θα «ξυπνήσει» τα στελέχη της, ειδικά όσο ο χρόνος θα αρχίσει να μετράει αντίστροφα για τις επόμενες εθνικές εκλογές. Ουδείς, μάλιστα, αμελεί το ενδεχόμενο ενός εκλογικού αιφνιδιασμού από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Σε μια τέτοια περίπτωση, «αν δεν ληφθούν γρήγορα αποφάσεις, ο πρωθυπουργός θα μας πιάσει ανέτοιμους» τονίζει το ίδιο στέλεχος.
Παράλληλα, από τον ΣΥΡΙΖΑ ορισμένοι θεωρούν ότι ενός είδους πολιτική συμφωνία που θα επέστρεφε τον χώρο στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι πιθανό να πιέσει εκ των πραγμάτων και διά της αριθμητικής τους «11» βουλευτές της Νέας Αριστεράς. Σε αυτήν την κατεύθυνση έχει αρχίσει να διακινείται ως ιδέα η πρόταση δημιουργίας μιας «κοινής διευρυμένης Επιτροπής» διαλόγου.
Ορόσημα
Η άνοιξη του 2025 είναι για πολλούς ορόσημο νέων αρχών. Αλλωστε και τα δύο κόμματα θα οδηγηθούν σε συνεδριακές διαδικασίες κρίσιμες για την ταυτότητα και τον χαρακτήρα τους, αλλά και για τη στρατηγική των συνεργασιών που θα ακολουθήσουν με το βλέμμα πια στις επόμενες εθνικές κάλπες. Μέχρι τότε, αφορμές για συναινέσεις και συμπλεύσεις σε θέματα επικαιρότητας (βλ. Τέμπη) και διάλογο θεωρείται δεδομένο πως θα προκύπτουν.
Μια από αυτές τις αφορμές είναι αναμφίβολα η 6η Φεβρουαρίου, όταν το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα θα διοργανώσει ημερίδα με θέμα το Κράτος Δικαίου· μια πρωτοβουλία του πρώην πρωθυπουργού που αναμένεται να απασχοληθεί με την υπόθεση των Τεμπών και των υποκλοπών, αλλά και να σφυγμομετρήσει τις όποιες δυναμικές ενότητας της Κεντροαριστεράς λίγο πριν από την αυγή της άνοιξης.
