Δώρα Αντωνίου
Η πρώτη επίσημη αντίδραση του κομματικού ΣΥΡΙΖΑ στο εκλογικό αποτέλεσμα, η ανακοίνωση μετά τη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου το απόγευμα της Δευτέρας, έκανε πολλά φρύδια να ανασηκωθούν.
Λίγο ως πολύ, η Κουμουνδούρου είπε ότι για το συντριπτικό εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής η ευθύνη θα πρέπει να αναζητηθεί στην προεκλογική στρατηγική των μικρότερων κομμάτων του κεντροαριστερού τόξου.
Το πρώτο σχόλιο και ίσως η πιο απλή παρατήρηση για την ανακοίνωση αυτή ήταν ότι για άλλη μια φορά ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει κάτι που έχουμε δει ξανά στο παρελθόν: κρύβεται από τις ευθύνες, αποφεύγει να αναγνωρίσει ότι έγιναν λάθη και αναζητά αποδιοπομπαίους τράγους, κατηγορώντας τους άλλους για την δική του αποτυχία.
Ωστόσο, η εικόνα είναι μάλλον πιο σύνθετη. Η ανακοίνωση του Εκτελεστικού Γραφείου δεν ήταν κάποια ενστικτώδης αντίδραση τύπου «δεν φταίω εγώ». Ηρθε μετά από πολύωρες διεργασίες. Είναι το πρώτο βήμα – σίγουρα θα ακολουθήσουν και άλλα – μιας στρατηγικής επιλογής, που στοχεύει στο να καταφέρει το κόμμα να βαδίσει συντονισμένα μέχρι τις εκλογές. Διότι διαφορετικά, είναι ορατός ο κίνδυνος τα πορευθεί στις δεύτερες κάλπες μέσα σε σκηνικό ακραίου αλληλοσπαραγμού.
Ασφαλώς και στην Κουμουνδούρου γνωρίζουν και αναγνωρίζουν ότι έγιναν λάθη. Ωστόσο, θα ήταν συνταγή απόλυτης καταστροφής να ανοίξει τώρα, εν θερμώ, η συζήτηση για τα λάθη και για τις ευθύνες που έφεραν το καταστροφικό αποτέλεσμα.
Μια ματιά σε ορισμένα πρώτα σχόλια που έγιναν -ίσως πιο ενδεικτικό το «μας έφτυσαν, δε βρέχει» του Γιώργου Τσίπρα– δίνει τον τόνο μιας σκληρής αντιπαράθεσης που θα ανοίξει μόλις αρχίσει η συζήτηση για τα αίτια της εμφατικής ήττας. Οποιος έχει εμπειρία από συνεδριάσεις κομματικών οργάνων στον ΣΥΡΙΖΑ, γνωρίζει από πρώτο χέρι τις ακραίες συγκρούσεις που έχουν προκύψει για λιγότερο σημαντικά ζητήματα. Πολύ περισσότερο που η «μαγιά» για την περί ευθυνών συζήτηση υπάρχει και έχει «φουσκώσει».
Είναι οι διαφωνίες με κεντρικές επιλογές στη στρατηγική όχι μόνο της προεκλογικής περιόδου αλλά όλης της τετραετίας. Το ζήτημα είναι, βεβαίως, ότι οι διαφωνίες δεν είναι προς μία κατεύθυνση. Οι επιμέρους ομάδες που όλη αυτή την περίοδο «τραβάγαν το μανίκι» της ηγεσίας προς τη μία ή την άλλη πλευρά, οδηγώντας πολλές φορές σε παραλυτικές εξισορροπητικές επιλογές, παραμένουν ενεργές και αμετακίνητες στις θέσεις τους. Οταν η συζήτηση ανοίξει, όλα αυτά θα βγουν στο προσκήνιο.
Και πέρα από την κριτική για επιλογές σε ζητήματα στρατηγικής, για επιλογές προσώπων, για αμφιλεγόμενες κινήσεις αμφίπλευρης διεύρυνσης, η κομματική ηγεσία βρίσκεται αντιμέτωπη και με τον μεγάλο θυμό μιας σειράς στελεχών, που βρίσκονται εκτός της επόμενης Βουλής είτε λόγω της απίσχνανσης του ποσοστού του κόμματος είτε εξαιτίας του καλύτερου πλασαρίσματος προσώπων που «ανέβηκαν στο τρένο» όταν το κόμμα απέκτησε δύναμη.
Για όλους αυτούς τους λόγους, με το να κατηγορεί τα μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης για το εκλογικό αποτέλεσμα ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί μια στρατηγική αυτοπροστασίας για να φτάσει μέχρι τις εκλογές χωρίς να βυθιστεί σε καταστροφική και παραλυτική εσωστρέφεια. Επιπλέον, δίνει ένα άλλοθι, έστω ένα επιχείρημα blame game στην κομματική βάση, που επίσης καλείται να διαχειριστεί τη βαριά ήττα σε επίπεδο γειτονιάς, παρέας, συναναστροφών ή διαδικτυακών «μαχών». Τέλος, όλο αυτό το αφήγημα είναι και μια προσπάθεια να διατηρήσει το κόμμα τη συσπείρωσή του ενώπιον της δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης, καθώς, εάν υποστεί μεγαλύτερη αποσυσπείρωση, η μάχη θα είναι πολύ πιο δύσκολη.
Ιδανικά, στην Κουμουνδούρου ευελπιστούν ότι ενδεχομένως οι δεύτερες εκλογές δώσουν ένα πιο ήπιο αποτέλεσμα. Ακόμα και μια μικρή βελτίωση του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ ή μια ελάχιστη υποχώρηση του ποσοστού της Ν.Δ. ίσως επιτρέψει να γίνει με άλλους όρους η αναπόφευκτη εσωκομματική συζήτηση.
