Kathimerini.gr
Ξένια Κουναλάκη
Ενας αγώνας πυγμαχίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, που κράτησε λιγότερο από ένα λεπτό, απέκτησε πολιτικές διαστάσεις, αφού ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από τους εχθρούς της woke κουλτούρας, αλλά και μηνύματα μίσους κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στα σόσιαλ μίντια. Η Αλγερινή αθλήτρια Ιμάνε Κελίφ επικράτησε της Ιταλίδας αντιπάλου της Αντζελα Καρίνι σε 46 δευτερόλεπτα. Η Κελίφ είναι γεννημένη γυναίκα, μεγάλωσε ως γυναίκα και αυτοπροσδιορίζεται ως γυναίκα – άλλωστε στην πατρίδα της απαγορεύεται η φυλομετάβαση. Ο πατέρας της δεν ήθελε να την αφήσει να αγωνιστεί στην πυγμαχία επειδή θεωρούσε ότι το σπορ δεν αρμόζει σε γυναίκες.
Κάποιοι όμως έσπευσαν, κρίνοντας με βάση την εξωτερική της εμφάνιση, να τη βαφτίσουν τρανς, διαφυλική (ιντερσέξ), άνδρα που παριστάνει τη γυναίκα. Αν η ρητορική αυτή είχε περιοριστεί σε επίπεδο απλών χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θα επρόκειτο για μια ακόμη απόδειξη ψευδών ειδήσεων και τρανσοφοβίας. Στον χορό όμως μπήκαν λόγω καταγωγής της αντιπάλου της Ιταλοί πολιτικοί, με επικεφαλής τη νεοφασίστρια πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον ακροδεξιό αναπληρωτή της και ηγέτη της Λέγκας του Βορρά Ματέο Σαλβίνι. «Πιστεύω ότι οι αθλητές που έχουν ανδρικά χαρακτηριστικά δεν θα έπρεπε να γίνονται δεκτοί σε γυναικείους αγώνες», είπε η πρώτη, ενώ ο δεύτερος έκανε λόγο για «υποκρισία της πολιτικής ορθότητας». «Θα μπορούσε κάποια εικόνα να συνοψίσει καλύτερα το νέο κίνημα για τα δικαιώματα των ανδρών; Το χαμόγελο ενός αρσενικού, που ξέρει ότι προστατεύεται από ένα μισογυνικό αθλητικό κατεστημένο, απολαμβάνει τη στενοχώρια μιας γυναίκας που μόλις γρονθοκόπησε στο κεφάλι και της οποίας μόλις κατέρριψε τη φιλοδοξία της ζωής», ήταν η λεζάντα που έγραψε η συγγραφέας των βιβλίων Χάρι Πότερ, Τζ. Κ. Ρόουλινγκ για τη φωτογραφία της Κελίφ να πιάνει παρηγορητικά την πλάτη της Καρίνι. Από την πλευρά του, ο ιδιοκτήτης της πλατφόρμας Χ, Ελον Μασκ, αναπαρήγαγε ανάρτηση Αμερικανού κολυμβητή: «Οι άνδρες δεν έχουν θέση σε γυναικεία αθλήματα».
Τόσο η Κελίφ όσο και η Ταϊβανή Λιν Γιου Τινγκ, η οποία επίσης αυτοπροσδιορίζεται ως γυναίκα, πήραν το πράσινο φως από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) να αγωνιστούν στο Παρίσι, παρόλο που η Διεθνής Ενωση Πυγμαχίας (ΙΒΑ) τις είχε αποκλείσει πέρυσι με βάση ένα τεστ φύλου, για τα αποτελέσματα του οποίου όμως η ΙΒΑ αρνήθηκε να δώσει περαιτέρω εξηγήσεις, επικαλούμενη το ιατρικό απόρρητο. Στο μεταξύ η ΔΟΕ αφαίρεσε από την ΙΒΑ τις διοικητικές αρμοδιότητες για το άθλημα εξαιτίας προβληματικής διαχείρισης και ανέλαβε η ίδια τη διοργάνωση των αγώνων πυγμαχίας. Ο πρόεδρος της ΙΒΑ, Ούμαρ Κρέμλεφ, εμφανίζεται να έχει συγκεκριμένη ιδεολογική τοποθέτηση στο ζήτημα: χαρακτήρισε τους Ολυμπιακούς του 2024 συνώνυμο του «σοδομισμού», που καταστρέφουν τις παραδοσιακές αξίες. Εδειξε παράλληλα ως αποκλειστικό υπεύθυνο γι’ αυτό τον πρόεδρο της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ, ο οποίος ανήκει σε «χοιροστάσιο». Σε βίντεο που πόσταρε μάλιστα στα ρωσικά, αναρωτιέται: «Τώρα οι άνδρες που έχουν αλλάξει φύλο μπορούν να αγωνίζονται με γυναίκες στην πυγμαχία στο πλαίσιο των Ολυμπιακών; Πού πήγε η ισότητα των φύλων;». Η απάντηση εκ μέρους της ΔΟΕ ήταν η εξής: «Οι δύο αυτές αθλήτριες έπεσαν θύματα μιας ξαφνικής και αυθαίρετης απόφασης της IBA. Προς το τέλος του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος IBA το 2023 αποκλείστηκαν ξαφνικά χωρίς καμία νόμιμη διαδικασία. Σύμφωνα με τα πρακτικά της IBA, που είναι διαθέσιμα στον ιστότοπό τους, η απόφαση αυτή ελήφθη αρχικά αποκλειστικά από τον γενικό γραμματέα και διευθύνοντα σύμβουλο της IBA. Το συμβούλιο της IBA την επικύρωσε και μόνο στη συνέχεια ζήτησε να θεσπιστεί μια διαδικασία που θα ακολουθούσε σε παρόμοιες περιπτώσεις στο μέλλον και να αντικατοπτρίζεται στους κανονισμούς IBA. Τα πρακτικά αναφέρουν επίσης ότι η IBA θα πρέπει να “καθιερώσει μια σαφή διαδικασία σχετικά με τις δοκιμές φύλου”. Η τρέχουσα επιθετικότητα εναντίον αυτών των δύο αθλητριών βασίζεται εξ ολοκλήρου σε αυτή την αυθαίρετη απόφαση, η οποία ελήφθη χωρίς καμία κατάλληλη διαδικασία – ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι αυτές οι αθλήτριες αγωνίζονταν σε αγώνες ανωτάτου επιπέδου για πολλά χρόνια. Μια τέτοια προσέγγιση είναι αντίθετη με τη χρηστή διακυβέρνηση».
Αν και η Καρίνι είχε αρχικά αρνηθεί να δώσει το χέρι της στην Κελίφ, χθες ανασκεύασε τη στάση της και δήλωσε: «Mε λυπεί όλη αυτή η αντιπαράθεση. Αισθάνομαι άσχημα για την αντίπαλό μου. Αν η ΔΟΕ λέει ότι μπορεί να αθληθεί, σέβομαι αυτή την απόφαση». Η Αλγερινή πυγμάχος αγωνίζεται σήμερα το απόγευμα και αν κερδίσει έχει εξασφαλίσει το χάλκινο μετάλλιο, ενώ διεκδικεί ασημένιο ή χρυσό. Τη νομιμότητα της συμμετοχής της αμφισβήτησε και η σημερινή αντίπαλός της η Ουγγαρέζα Αννα Λούκα Χαμόρι, μέσα από την εθνική ομοσπονδία της χώρας της. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της η Κελίφ έχει χάσει από εννιά διαφορετικές αθλήτριες.
ΑΠΟΨΕΙΣ
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
μέλος του Lean In Hellas
Οχι στις διακρίσεις
Αν με δει κάποιος-α που δεν με ξέρει στον δρόμο ή πάνω στο σκούτερ μου, δεν μπορεί να ξεχωρίσει αν είμαι άνδρας ή γυναίκα. Είμαι ογκώδης, μυώδης, με μεγάλες πλάτες, από το βόλεϊ που έπαιζα μικρή και δεν ντύνομαι «θηλυκά». Το φύλο μου, με λίγα λόγια, δεν είναι με την πρώτη ματιά διακριτό.
Εχω δεχθεί και δέχομαι σωρεία υποτιμητικών σχολίων για τον σωματότυπό μου, ακόμη και από κοντινούς μου ανθρώπους, πολλοί με νομίζουν λεσβία (μπορεί και να είμαι ή να γίνω στο μέλλον, μπορεί και όχι, αλλά αυτό δεν αφορά κανέναν. Αν θέλω πάντως θα το πω, αν και όταν εγώ κρίνω) και μου φέρονται με τη σχετική απαξιωτική συμπεριφορά. Εχω χάσει πολλές ευκαιρίες επαγγελματικής ανόδου γιατί προτιμήθηκαν ομορφότερες ή απλώς πιο «γυναίκες», αντί άλλων κριτηρίων. Πρόπερσι, που ξυλοκοπήθηκα άσχημα από έναν πιο μικρόσωμο από εμένα άνδρα, εισέπραξα διάφορα ευτράπελα.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Γιατί ο ορισμός του πώς μια γυναίκα ή αυτοπροσδιοριζόμενη γυναίκα πρέπει να είναι και να δείχνει, είναι ανδρική υπόθεση, αποτέλεσμα συνειδητών και ασυνείδητων προκαταλήψεων πολλών γενεών. Ονομάζεται –στη βιβλιογραφία και στα εργαλεία που χρησιμοποιεί η οργάνωση που εκπροσωπώ, το Lean In Network Greece (Athens)– διαταυτοτική προκατάληψη (intersectional bias). Aυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα έμφυλα εμπόδια που δέχεται μια γυναίκα ή θηλυκότητα πολλαπλασιάζονται όταν συνυπάρχουν και άλλοι ταυτοτικοί παράγοντες, όπως φυλή, αναπηρία, θρήσκευμα κ.ά.
Αυτές τις μέρες κλονίστηκα με αυτά που γράφονται για την αθλήτρια από την Αλγερία. Δεν είναι μόνο τα στερεότυπα, είναι και ο λανθάνων φασισμός μιας συντηρητικής μερίδας της κοινωνίας, που θέλει να αποφασίζει για το τι θα είναι ή θα πρέπει να είναι κάποιος άλλος, πού θα αγωνίζεται, πώς θα μιλάει – και αύριο σε ποιο λεωφορείο πρέπει να καθίσει, ποιες τουαλέτες να χρησιμοποιήσει.
Τώρα είναι τα «ανδροπρεπή χαρακτηριστικά», αύριο τα χαρακτηριστικά των μαύρων αθλητών και αθλητριών για να μπορούν να νικούν και οι λευκοί, μεθαύριο το IQ κάποιου που, αν είναι υψηλό δεν θα είναι δίκαιο για εκείνους/ες που έχουν χαμηλότερο. Και αν ανοίξει το κουτί της Πανδώρας, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης θα φαντάζουν resort.
Δεν θα μπω στην ανάπτυξη επιχειρημάτων για τη συγκεκριμένη υπόθεση, με ποια κριτήρια βιολογικά, ιατρικά, αθλητικά, κ.ά. Δεν είναι η δουλειά μου και δεν είμαι ειδική στην ανάλυση χρωμοσωμάτων, όπως δεν είναι ο καθένας και η καθεμιά μας και δεν θα έπρεπε καν να μπαίνουμε σ’ αυτή την κουβέντα εξαρχής. Θα αναφερθώ μόνο σε αυτό το σημείο της ανακοίνωσης της ΔΟΕ: «Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να αθλείται χωρίς διακρίσεις. Ολοι οι αθλητές που συμμετέχουν στο τουρνουά πυγμαχίας των Ολυμπιακών Αγώνων συμμορφώνονται με τους κανονισμούς επιλεξιμότητας…».
Οχι στις διακρίσεις λοιπόν για κανέναν, καμία, κανένα!
Πραγματικά, δεν θέλω να σκέφτομαι τι περνάει ένας άνθρωπος που υφίσταται όσα κι εγώ και άλλα τόσα, μόνο και μόνο επειδή διέρρευσε η διαφυλικότητα ή και ο διαφυλισμός του, αν είναι σωστή και αυτή η πληροφορία.
Για φανταστείτε να μην είχε, όπως και θα έπρεπε! Θα ήταν απλώς μία Αρετή ακόμη…
ΗΛΙΑΣ ΝΤΙΝΑΣ
καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης
Δούρειος ίππος της Ακροδεξιάς
Μετά τον αγώνα των 46 δευτερολέπτων ξεκίνησε μια διαμάχη για το αν αυτή η αναμέτρηση ήταν δίκαιη, με τους υποστηρικτές της Ιταλίδας αθλήτριας (όχι όμως και την ίδια) να διατυμπανίζουν: «Δεν είναι σωστό».
Η συζήτηση έχει επικεντρωθεί στο «πόσο» γυναίκα είναι η Αλγερινή αθλήτρια. Μια συζήτηση που άνοιξε με ελλιπή στοιχεία πάει να κλείσει με φωνές που καθιστούν την πραγματικότητα δευτερεύουσας σημασίας. Σύμφωνα με την παγκόσμια οργάνωση πυγμαχίας, η Αλγερινή αθλήτρια είναι intersex, γεννήθηκε με γυναικεία ανατομία αλλά ΧΥ χρωμοσώματα. Αυτό της δίνει ένα «βιολογικό πλεονέκτημα», καθιστώντας την κατηγοριοποίησή της ως γυναίκας στο συγκεκριμένο άθλημα άδικη για τις υπόλοιπες αθλήτριες.
Η Κελίφ, όμως, έχει δικαίωμα να αγωνίζεται στην Ολυμπιάδα, αν και δεν της επετράπη να αγωνιστεί στους παγκόσμιους αγώνες πυγμαχίας, γιατί οι δύο σχετικές Αρχές διαφέρουν στα κριτήρια που καθορίζουν το δικαίωμα συμμετοχής στους αγώνες. Οι κανόνες λοιπόν υπάρχουν, και αυτοί που συμμετέχουν τους ήξεραν από πριν. Αν θεωρούμε ότι είναι ξεπερασμένοι ή άδικοι, δεν μένει παρά να τους αλλάξουμε στο μέλλον. Η συζήτηση όμως δεν σταματά εδώ, στην πραγματικότητα δεν στάθηκε καν εδώ. Αντίθετα, έχει συγκεκριμενοποιηθεί, στοχοποιώντας μια αθλήτρια και το σώμα αυτής. Κι είναι αυτό το «συγκεκριμένο» το οποίο δίνει έναυσμα στην αναπαραγωγή ρητορικών μίσους απέναντι σε «intersex» ανθρώπους.
Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η ρητορική δεν είναι μόνο αποτέλεσμα αυθόρμητης έκκλησης για δικαιοσύνη ή ισότητα. Η πολιτική κινητοποίηση γύρω από το θέμα αντιπροσωπεύει και τη γενικότερη πολιτική στρατηγική της άκρας Δεξιάς να καταρρίψει τις νόρμες συμπερίληψης χωρίς εκλογικό κόστος. Αφετηρία αυτής της στρατηγικής, γνωστής ως femonationalism, ήταν η αναγνώριση εκ μέρους των κόμματων της άκρας Δεξιάς πως έλκυαν περισσότερο άνδρες παρά γυναίκες ψηφοφόρους. Στην προσπάθεια προσέλκυσης γυναικών ψηφοφόρων, στάθηκαν αρχικά απέναντι στους μετανάστες και ιδίως σε όσους προέρχονταν από χώρες με χαμηλό δείκτη προστασίας των δικαιωμάτων της γυναίκας – συνήθως δικτατορίες με πλειοψηφία μουσουλμάνων πολιτών. Η ρητορική που αναπτύχθηκε ήταν: εμείς είμαστε οι πραγματικοί προασπιστές των γυναικών γιατί τα βάζουμε με αυτούς που καταπατούν τα δικαιώματά τους. Εμείς, ως γνήσιοι φιλελεύθεροι, βάζουμε τις γυναίκες και τα δικαιώματά τους πάνω από τις αριστερές ιδεοληψίες που αφήνουν ατιμώρητη τη συμπεριφορά μεταναστών απέναντι στις γυναίκες. Εδώ λοιπόν έχουμε μια νέα εκδοχή: αρχίζοντας από αστήρικτες απόψεις περί transgender και αφού αυτές καταρρίφθηκαν, φτάσαμε τώρα να στοχοποιούμε ανθρώπους intersex, ανθρώπους δηλαδή που έτυχε απλώς να γεννηθούν με διαφυλία.
Και όπως είναι φυσικό, αυτή η ρητορική θα συμμαχήσει με όποιον χρειαστεί, όπως π.χ. αυτή τη φορά με την οργάνωση πυγμαχίας, που και ελέγχεται για την αμεροληψία της και δεν δείχνει ανεκτική απέναντι στις σημερινές νόρμες συμπερίληψης.
Φυσικά το δικό τους ζητούμενο δεν είναι το άθλημα, είναι η στοχοποίηση ενός ανθρώπου ως συμβόλου των αποτελεσμάτων που φέρνει, σύμφωνα με αυτούς, η πολιτική συμπερίληψης. Ετσι, ένα πολύ δύσκολο θέμα, που χρήζει ενδελεχούς εξέτασης τόσο θεσμικών φορέων όσο και τεχνοκρατών, γίνεται για μια ακόμη φορά δούρειος ίππος της ακροδεξιάς ατζέντας.
