Της Μαρίνας Οικονομίδου
Τσεχία, Δανία Αυστρία, έχουν ήδη αρχίσει να δημοσιοποιούν το πλάνο χαλάρωσής κάποιων από τα περιοριστικά μέτρα μπροστά στην μείωση των κρουσμάτων, ενώ και η Ελλάδα άρχισε να κάνει παρόμοιες σκέψεις. Το ερώτημα που τίθεται είναι πότε θα ξεκινήσει η Κύπρος να στρώνει παρόμοιο πλάνο και υπό ποιες προϋποθέσεις. Η Λευκωσία άρχισε βεβαίως σε ανεπίσημο επίπεδο να συζητά πότε και πως θα αρθούν κάποια περιοριστικά μέτρα. Πιο συγκεκριμένη συζήτηση θα ξεκινήσει αυτή τη βδομάδα σε επίπεδο υπουργικού, ωστόσο οι όποιες συγκεκριμένες κατευθύνσεις θα διαφανούν μετά το Πάσχα, καθώς στόχος είναι να αποφευχθούν μαζώξεις και συγκεντρώσεις την κρίσιμη περίοδο του Πάσχα. Το κατά πόσο είναι σοφό να συζητείται κάτι τέτοιο δεδομένου ότι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι ο εφησυχασμός μπορεί να οδηγήσει σε φονική επανεμφάνιση του ιού, είναι ένα ζήτημα που συζητείται και διαφέρει ανά χώρα.
Το φθινόπωρο η δεύτερη φάση-στην κανονικότητα το 21
«Είναι ψευδαίσθηση να θεωρούμε πως το όλο κεφάλαιο θα κλείσει τον Μάιο ή τον Ιούνιο» σημειώνουν αρμόδιες πηγές στις Βρυξέλλες στην «Κ», καθώς όπως εκτιμάται αναμένεται δεύτερη φάση του ιού εντός του Φθινοπώρου. Αρμόδιες πηγές σημειώνουν πως δεν θα πρέπει να αναμένεται επιστροφή στην πλήρη κανονικότητα πριν τον Μάιο του 2021, καθώς εκείνο το διάστημα αναμένεται να εγκριθεί –εάν όλα πάνε βάσει του αναμενόμενου προγράμματος- και το εμβόλιο για την θεραπεία του κορωνοϊού. Έρευνα πάντως που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet» και που βασίστηκε στην εξάπλωση του ιού στην Κίνα, εκτιμά πως δεν θα πρέπει να αρθούν εντελώς τα μέτρα μέχρι να βρεθεί και συνεπώς να εγκριθεί το εμβόλιο θεραπείας κατά του κορωνοϊού. Οι εκτιμήσεις βεβαίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πως θα υπάρξει ύφεση το καλοκαίρι, με τις υψηλές θερμοκρασίες να βοηθούν ώστε να διατηρηθεί ένα χαμηλό επίπεδο μολύνσεων ανάμεσα στον πληθυσμό. Οι ίδιες πηγές εξηγούν στην «Κ» πως ενδεχομένως να υπάρξει νέο κύμα μεταξύ Σεπτέμβρη Οκτώβρη. Ωστόσο το μεσοδιάστημα αυτό είναι κρίσιμο για κάθε κράτος μέλος καθώς θα πρέπει να μπουν σε μία διαδικασία ενδυνάμωσης του συστήματος υγείας, αγοράζοντας τον κατάλληλο εξοπλισμό, αναπνευστήρες αλλά και εκπαιδεύοντας νέο προσωπικό ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν αρκετά καλύτερα τη δεύτερη φάση του ιού.
Το «πρότυπο»
Μοντέλο ιδανικό στις Βρυξέλλες για τη διαχείριση της κρίσης, θεωρείται πως είναι η Νότιος Κορέα. Ενδεικτικό είναι ότι ενώ στις αρχές Μαρτίου είχε φτάσει στην κορύφωση της καμπύλης νέων κρουσμάτων με πέραν των 800 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε μία μέρα και τους φόβους να ενισχύονται ότι η κατάσταση θα βγει εκτός ελέγχου, σε λιγότερο από μία εβδομάδα τα νέα κρούσματα είχαν πέσει στο μισό και μετά από άλλες τέσσερις μέρες είχαν μειωθεί ξανά στο μισό. Στις 24 Μαρτίου είχε μόνο 76 νέα περιστατικά και εννέα θανάτους καθώς σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, προχώρησε σε έγκαιρη λήψη μέτρων, μεγάλο αριθμό τεστ στον πληθυσμό, εξονυχιστική ιχνηλάτηση επαφών των κρουσμάτων και πειθαρχία του πληθυσμού στα μέτρα που λήφθησαν.
Οι προϋποθέσεις της Κύπρου
Το μεγάλο ερώτημα είναι το τι θα κάνει η Κύπρος και αν μπορεί να πάρει το ρίσκο συζήτησης άρσης μέτρων. Ήδη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει προειδοποιήσει πως ένας πρόωρος εφησυχασμός μπορεί να οδηγήσει σε μία «φονική» επανεμφάνιση του ιού. «Μία τέτοια συζήτηση δημοσίως είναι πολύ επικίνδυνη σήμερα» σημειώνουν κυβερνητικές πηγές υπογραμμίζοντας ωστόσο πως συζητούνται δειλά-δειλά τα μέτρα μεταξύ μελών του υπουργικού συμβουλίου και παρακολουθούν τις κινήσεις των υπόλοιπων χωρών. Πιο λεπτομερής συζήτηση θα αρχίσει εντός της βδομάδας που μπαίνει, ωστόσο στόχος είναι να μην δοθεί η αίσθηση ότι ο κίνδυνος έχει περάσει, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που πλησιάζουν οι γιορτές του Πάσχα. Κυβερνητικοί κύκλοι σημειώνουν πάντως πως θα πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να ξεκινήσει μία τέτοια συζήτηση. Μετά και την παράταση των περιοριστικών μέτρων, μέχρι και τα τέλη Απριλίου, οι σκέψεις για χαλάρωση των όποιων μέτρων μεταφέρονται για μετά την 2α Μαϊου. Μέχρι τότε θα πρέπει να διαφανεί πως υπάρχει μείωση των κρουσμάτων για 14 μέρες συνεχόμενες, να υπάρξει δυνατότητα μαζικής εξέτασης, όπως δηλαδή στην περίπτωση της Νοτίου Κορέας. Καθόλου τυχαίο το γεγονός οτι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη δημοσιογραφική διάσκεψη της περασμένης Τετάρτης είχε κάνει λόγο για δειγματοληπτικούς ελέγχους ανά επαρχία με βάση τις υποδείξεις της επιστημονικής ομάδας, ενώ εξήγγειλε ότι τις επόμενες μέρες θα γίνει διεξαγωγή 20.000 επιπλέον δειγματοληπτικών εξετάσεων σε πρόσωπα που συνεχίζουν να εργάζονται στον ιδιωτικό ευρύτερο τομέα αλλά και στην εθνική φρουρά. Στόχος όπως σημειώνεται είναι να εντοπιστούν οι ασυμπτωματικές περιπτώσεις οι οποίες όπως λέχθηκε στο υπουργικό συμβούλιο αποτελούν τον δούρειο ίππο και φτάνουν το 13%. «Αφού υπάρχει η δυνατότητα με την είσοδο ιδιωτικών εργαστηρίων που κάνουν το τεστ, είπαμε να το αξιοποιήσουμε» αναφέρουν κυβερνητικές πηγές. Για την όποια συζήτηση χαλάρωσης μέτρων, θεωρείται δεδομένο από πλευράς κυβέρνησης ότι θα βρίσκονται σε σωστή λειτουργία τα νοσηλευτήρια, ενώ επαρκή στελέχωση προσωπικού θα πρέπει να έχουν και οι μονάδες εντατικής θεραπείας όπως επίσης τουλάχιστον 200 αναπνευστήρες. Αξίζει να σημειωθεί πως η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή στόχος είναι να έρθει όλος ο εξοπλισμός από την Κίνα (χειρουργικές μάσκες, μάσκες και στολές υψηλής προστασίας, ειδικά προστατευτικά γυαλιά και στυλεοί για τις δειγματοληψίες) ενώ οι 50 αναπνευστήρες τους οποίους υποσχέθηκε πως θα στείλει το Ισραήλ έχουν ήδη ακυρωθεί, καθώς φαίνεται πως χρειάστηκε να τους κρατήσει η χώρα.
Η αντίστροφη μέτρηση
Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες η άρση των μέτρων θα πρέπει να γίνει αντίστροφα από την σειρά που λήφθηκαν. Για παράδειγμα το πρώτο μέτρο που αναμένεται να χαλαρώσει είναι η αποστολή sms για μία κατ εξαίρεση μετακίνηση και τελευταίο το άνοιγμα αεροδρομίων η λειτουργία επιχειρήσεων με σωματική επαφή και οι μεγάλες συναθροίσεις. Σε μία τέτοια εξέλιξη όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές ενδεχομένως να εφαρμοστεί η υποχρεωτική χρήση «σωστής» μάσκας ή/και γαντιών. Ως δεύτερο μέτρο αναμένεται το άνοιγμα επιχειρήσεων με μισό αριθμό προσωπικού ή διαδοχικής απασχόλησης, όπως λειτουργία καταστημάτων και βιομηχανιών (δεδομένου ότι δεν έχουν πολλές επαφές) και εργοτάξιων υπό προϋποθέσεις. Σταδιακά λέγεται πως θα αρχίσουν να ανοίγουν εστιατόρια, με την απασχόληση του μισού αριθμού προσωπικού και της αποδοχής μισού αριθμού πελατών. Υπενθυμίζεται πως η Κομισιόν θα προχωρούσε την προηγούμενη βδομάδα στη δημοσιοποίηση του «exit strategy» που θα ήταν καλό να χρησιμοποιήσει κάποια χώρα νοουμένου ότι τα κρούσματα μειώνονται αισθητά, ωστόσο αναβλήθηκε μετά από έντονες αντιδράσεις σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο από χώρες που ακόμα μετρούν νεκρούς και απώλειες.
Παράταση για τα σχολεία
Πάντως σε αντίθεση με τα όσα λέγονται για τη λειτουργία των σχολείων σε καθεστώς βάρδιας μέλη της κυβέρνησης εκφράζουν έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο να ανοίξουν τα σχολεία. Όπως λέγεται πρόβλημα είναι ο μεγάλος αριθμός, οι μαζώξεις που δεν θα μπορούν να ελεγχθούν όπως επίσης και οι κατ επέκταση μετακινήσεις των γονιών που αυξάνουν τον κίνδυνο εξάπλωσης κρουσμάτων. Αυτό βέβια αναμένεται να προκαλέσει επιπλέον προβλήματα στην κυβέρνηση, δεδομένου ότι οι εξετάσεις πλησιάζουν και οι παγκύπριες εξετάσεις φέρεται να αποτελούν την καυτή πατάτα για το υπουργείο Παιδείας. Ήδη η διδακτέα ύλη στην τρίτη λυκείου έχει σταματήσει ενώ στην πρώτη και δευτέρα λυκείου η ύλη συνεχίζει, μέσω της εξ αποστάσεως διδασκαλίας. Ήδη όπως αποκάλυψε και η «Κ» πανεπιστήμια και υπουργείο παιδείας μελετούν τα σενάρια για τους τελειόφοιτους μαθητές και το πώς θα τύχουν εισδοχής σε πανεπιστήμια, στο σενάριο που οι παγκύπριες εξετάσεις δεν κατορθωθεί να πραγματοποιηθούν.
