ΚΥΠΕ
Σε τέσσερις πυλώνες κινείται το σχέδιο της κυβέρνησης για αντιμετώπιση του μεταναστευτικού με τον Υπουργό Εσωτερικών Κωνσταντίνο Ιωάννου να δηλώνει ότι στόχος είναι να εξετάζονται 2,000 αιτήσεις για πολιτικό άσυλο το μήνα και οι εθελούσιες αποχωρήσεις να φτάνουν τις 1,000 το μήνα.
Πρόβλημα υπάρχει με τις απελάσεις το οποίο αναμένεται να επιλυθεί με τη λειτουργία του προαναχωρησιακού κέντρου στις Λίμνες, ένα έργο που ξεκινά τον Ιούνιο με ορίζοντα ολοκλήρωσης ενάμιση ή δύο χρόνια.
Η Κύπρος ευελπιστεί ότι το σχέδιο δράσης Ανατολικής Μεσογείου σε επίπεδο ΕΕ, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ο κ. Ιωάννου σε συνέντευξη στο ΚΥΠΕ τόνισε πως τα τελευταία έξι χρόνια η Κύπρος ήταν το κράτος-μέλος στην ΕΕ με τις μεγαλύτερες κατά αναλογία πληθυσμού αφίξεις αιτητών ασύλου με τους αιτητές ή όσους έχουν ήδη καθεστώς διεθνούς προστασίας να αποτελούν αυτή τη στιγμή το 6% του πληθυσμού, ενώ σε άλλες χώρες, ειδικά κράτη μέλη πρώτης γραμμής (πχ Γαλλία, Ελλάδα) να αποτελούν το 1% και σε άλλες χώρες λιγότερο από 1%.
Ο ΥΠΕΣ σημείωσε ότι οι δυσανάλογες ροές σε σχέση με το μέγεθος και τον πληθυσμό μας, προσθέτουν τεράστια πίεση στους διαθέσιμους πόρους που υπάρχουν στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και στο σύστημα υποδοχής και γενικά στο όλο σύστημα διαχείρισης του μεταναστευτικού, γι’ αυτό και έγινε η εξαγγελία από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για δημιουργία Υφυπουργείου Μετανάστευσης με το σχετικό ν/σ να οδηγείται στη Βουλή, αν όλα πάνε καλά, τέλος Μαϊου-αρχές Ιουνίου.
Υποδομές, τάχιστη διαδικασία εξέτασης και επιστροφές
Οι τέσσερις άξονες πολιτικής είναι, όπως είπε ο Υπουργός, ο περιορισμός των ροών, η διαχείριση στην Κύπρο, όσον αφορά χώρους υποδοχής , τις εξετάσεις ασύλου κλπ, η επίσπευση των διαδικασιών και η πιο γρήγορη και αποτελεσματική εξέταση των αιτήσεων και τέλος οι επιστροφές.
Σε ό,τι αφορά τις υποδομές ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στην Κύπρο ριζική αναβάθμιση του Πουρνάρα αξίας 25 εκατομμυρίων, με συνεισφορά του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης η οποία θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο , ανακαινίζεται και αναβαθμίζεται το κέντρο φιλοξενίας στην Κοφίνου με τα εγκαίνια να τοποθετούνται τον Ιούνιο. Το κέντρο αυτό θα έχει 700 θέσεις από τις 450 υφιστάμενες.
Παράλληλα προκηρύχθηκε και αναμένεται να κατακυρωθεί και να ξεκινήσει στις 7 Ιουλίου το μεγάλο έργο 80 εκατομμυρίων, -τα 67 χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή ‘Ένωση-στις Λίμνες που είναι το προαναχωρητικό κέντρο και κέντρο φιλοξενίας.
Παραδέχτηκε το μεγάλο πρόβλημα με την διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων λέγοντας πως υπάρχουν αυτή τη στιγμή σχεδόν 30,000 αιτήσεις που εκκρεμούν και ότι το ΥΠΕΣ κτίζει στην προσπάθεια και του προκατόχου του. Προς αντιμετώπιση του προβλήματος έχουν προσληφθεί 27 νέα άτομα και θα εργοδοτηθούν τον Μάϊο και επιπλέον άλλα 16-17 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου για να στελεχώσουν το τμήμα εξέτασης αιτήσεων.
«Άρα εκεί που τώρα εξετάζονται 1,100-1,200 αιτήσεις το μήνα, θα εξετάζονται πέραν από 2,000 το μήνα. Οι αιτήσεις που δεχόμαστε το μήνα είναι περίπου 1,000-1,200 άρα στο στάδιο που είμαστε τώρα εξετάζουμε τις υφιστάμενες, για τις 30,000 που εκκρεμούν δεν υπήρχε δυνατότητα, με την αύξηση των εξεταστών θα εξετάζουμε και τις υφιστάμενες και όλες αυτές που εκκρεμούν, για να λύσουμε το πρόβλημα», ανέφερε.
Ο κ. Ιωάννου είπε ότι οι αιτητές ασύλου έχουν δικαίωμα προσφυγής στο διοικητικό δικαστήριο διεθνούς προστασίας και σε συνεννόηση με το Ανώτατο και τον Πρόεδρό του έγιναν κάποιες νέες ρυθμίσεις στον τρόπο λειτουργίας με αποτέλεσμα τον Μάρτιο να έχουν εξεταστεί σχεδόν 1,400 προσφυγές, ενώ τους προηγούμενους μήνες ήταν 1,000-1,100.
Εκκρεμούν περίπου 5,000 προσφυγές και στόχος σύμφωνα με τον ΥΠΕΣ να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες, για να γίνει ακόμη πιο γρήγορη και αποτελεσματική η εξέταση των αιτήσεων και οι προσφυγές, εάν ακολουθήσουν.
Ο Υπουργός είπε ότι με την αναβάθμιση του Πουρνάρα θα αλλάξει χωροταξικά τελείως ο χώρος ώστε να γίνεται καλύτερη εξυπηρέτηση και καλύτερο screening στα πρότυπα που έχουν ήδη τεθεί. Σημείωσε όμως ότι "πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι αυτά είναι κέντρα φιλοξενίας στα οποία γίνονται οι απαραίτητες εξετάσεις και όσο μεγάλης χωρητικότητας και αν είναι, δεν θα είναι ποτέ αρκετά".
«Πέρσι είχαμε 21,500 νέες αιτήσεις, αντιλαμβάνεστε ότι για να τους εξυπηρετήσουμε όλους αυτούς σε κέντρα φιλοξενίας, σημαίνει θέλουμε 21,000 θέσεις. Δεν είναι εφικτό να γίνει αυτό και τα κέντρα αυτά είναι κέντρα πρώτης υποδοχής, στα οποία γίνονται οι απαραίτητες εξετάσεις, ο ιατρικός έλεγχος και μετά φεύγουν. Άρα όσες υποδομές και να κάνουμε ουδέποτε θα είναι αρκετές, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια αύξηση τα τελευταία δύο χρόνια», υπέδειξε ο κ. Ιωάννου.
Ανέφερε ότι το 2021 είχαμε περίπου 13,000 αιτήσεις και το 2022 εκτοξεύθηκαν στις 21,500 με το σύστημα να δέχεται τεράστια πίεση.
«Ο τρόπος για να αντιμετωπιστεί το μεταναστευτικό είναι να μειωθούν οι ροές και να αυξηθούν οι εθελούσιες επιστροφές. Το γραφείο επιστροφών ξεκίνησε πέρσι με πολύ καλά αποτελέσματα. Πέρσι 7,500 άτομα επέστρεψαν πίσω. Το γραφείο το έχουμε ενισχύσει με επιπλέον προσωπικό, έχουμε αλλάξει κάποιες από τις διαδικασίες. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι τους πρώτους 3 μήνες φέτος μέχρι το τέλος Μάρτη έχουν επιστρέψει 2,047 άτομα. Περίπου 700 το μήνα, στόχος είναι να το αυξήσουμε γύρω στα 1,000 το μήνα, ώστε μέχρι το τέλους του χρόνου να επιστρέψουν πολύ περισσότεροι από ό,τι πέρσι», εξήγησε.
Σε ό,τι αφορά τις απελάσεις, παραδέχτηκε ότι υπάρχει δυστυχώς υπαρκτό πρόβλημα καθώς δεν έχουμε το λεγόμενο προαναχωρησιακό κέντρο.
«Δηλαδή αν αυτή τη στιγμή η Αστυνομία, και θέλω να είμαι ειλικρινής με τον κόσμο, αν κάνει κάποιες ενέργειες και συλλάβει 500 άτομα παράνομους, δεν έχουμε χώρο να τους βάλουμε, δεν υπάρχουν αυτές οι υποδομές γιατί υπάρχουν κάποιες διεθνείς προδιαγραφές για να είναι κτισμένες σαν φυλακές και στις οποίες να τοποθετούνται μέχρι να απελαθούν , μπορεί να είναι για τρεις εβδομάδες ή για τέσσερις», ανέφερε ο ΥΠΕΣ.
Το ΧΩΚΑΜ (χώρος κράτησης μεταναστών) που ήδη λειτουργεί είναι χωρητικότητας μόνο 127 ατόμων με τον ΥΠΕΣ να υποδεικνύει τις πρακτικές δυσκολίες.
Για τις εθελούσιες μετεγκαταστάσεις ο ΥΠΕΣ είπε ότι είχε συναντήσεις με τις Πρέσβεις Γαλλίας και Γερμανίας για να αυξηθούν οι επιστροφές στον αριθμό που είχαν υποσχεθεί αυτά τα κράτη για ισότιμη κατανομή βαρών. Για τις απελάσεις ο κ. Ιωάννου είπε ότι έγιναν διάφορες ενέργειες προς την κατεύθυνση του Καμερούν και έχει συμφωνηθεί η επιστροφή περίπου 900 ατόμων. Ανέφερε ότι υπάρχει συντονισμός με την Αστυνομία για απελάσεις 20-30 ατόμων τη βδομάδα, που είναι η διαθεσιμότητα στα κρατητήρια.
Εξήγησε ότι αν υπήρχε ο προαναχωρησιακός χώρος που θα διαμορφωθεί στις Λίμνες όλα αυτά τα άτομα θα μπορούσαν να συλληφθούν και σε δύο εβδομάδες να έχουν φύγει από την Κύπρο.
«Και να μεταφέρω το μήνυμα στον κόσμο ότι υπάρχουν και κάποιες πρακτικές δυσκολίες, αντικειμενικές και επιπλέον υπάρχει δυσκολία γιατί κάποιες χώρες δεν έχουν την πρόθεση (να τους δεχτούν), και κάνουμε διμερείς συμφωνίες όπως κάναμε με Καμερούν και προσπάθεια να γίνει και με άλλες χώρες για να δεχτούν υπηκόους τους πίσω», εξήγησε.
Η τρύπα της πράσινης γραμμής, η επιτήρηση και άλλα μέτρα
Για την πράσινη γραμμή ο ΥΠΕΣ εξήγησε ότι δεν είναι εξωτερικό σύνορο της ΕΕ αλλά μια suis generis κατάσταση άρα αυτό περιορίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ως προς τα μέτρα που μπορεί να λάβει.
Ανέφερε ότι αυξάνεται η επιτήρηση της πράσινης γραμμής με την πρόσληψη 220 φυλάκων που έχουν ήδη ξεκινήσει εκπαίδευση και θα υπάρξει συντονισμός για τα καθήκοντά τους με το Υπουργείο Δικαιοσύνης. «Θεωρώ ότι θα έχουν ουσιαστικό ρόλο τουλάχιστον όσον αφορά τη σύλληψη διακινητών αλλά και αποτροπή, θα μειώσουν τις ροές, και με τη χρησιμοποίηση σύγχρονων μέσων τεχνολογίας και εκεί αυξάνεται η επιτήρηση με κάμερες που τοποθετούνται τώρα αυτό το μήνα», ανέφερε.
Ο ΥΠΕΣ είπε ότι το 95% των μεταναστών έρχεται από την Τουρκία στα κατεχόμενα και από εκεί στις ελεύθερες περιοχές μέσω της πράσινης γραμμής. Οι περισσότεροι είναι από την Αφρική και υποσαχάριες περιοχές που παίρνουν λεγόμενη βίζα από το ψευδοκράτος ως φοιτητές.
Ο κ. Ιωάννου εξήγησε ότι η Κύπρος θα επενδύσει πολύ στο σχέδιο δράσης της Ανατολικής Μεσογείου με μια σειρά από ενέργειες και δράσεις που στόχο έχουν να αποτρέψουν μεταναστευτικές ροές. Ανέφερε ότι ήδη συμφωνήθηκε η κατάρτιση του σχεδίου αυτού στο πρόσφατο Συμβούλιο Αρχηγών και ότι με πρωτοβουλία της Κύπρου ετοιμάστηκε ήδη ένα προσχέδιο το οποίο θα συζητηθεί με τον ΥΠΕΞ και με τον ΠτΔ για τις δικές τους συμβολές.
Ο ΥΠΕΣ θα παρουσιάσει τις θέσεις μας την ερχόμενη βδομάδα στις Βρυξέλλες σε συνάντηση με την διευθύντρια διεύθυνσης εσωτερικών υποθέσεων και με άλλους αξιωματούχους και αυτές θα διαβιβαστούν και στα άλλα ΚΜ «για να προσπαθήσουμε να πείσουμε να συμπεριληφθούν αυτές οι θέσεις (στο σχέδιο δράσης) και (αυτό) να γίνει όσο πιο σύντομα γίνεται».
Ενέργειες που προωθούνται είναι πχ πιθανές κυρώσεις σε αεροπορικές εταιρείες που μεταφέρουν ασυνόδευτα παιδιά ή συμφωνίες σε επίπεδο ΕΕ με τρίτες χώρες καθώς διαφάνηκε ότι δεν υπήρχε διάθεση από κάποιες χώρες να συνάψουν διμερείς συμφωνίες επαναπατρισμού με την Κύπρο.
«Πέρσι ήρθαν πέραν των 900 ασυνόδευτων παιδιών, και έχει τεκμηριωθεί από τον τέως ΥΠΕΣ και την επίτροπο Γιόχανσον και το ερώτημα είναι πως κάποιος ασυνόδευτος επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο, άλλαξε 3 πτήσεις και ήρθε στις ελεύθερες περιοχές;», διερωτήθηκε.
Σωστή εκστρατεία ενημέρωσης
Ανέφερε επίσης ότι υπάρχει τεράστια παραπληροφόρηση για το τι θα βρουν αυτοί οι μετανάστες όταν φτάσουν στην Κύπρο σε σχέση με τα επιδόματα, το δικαίωμα να εργαστούν και άλλα ενώ πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι είμαστε νησί και ότι δεν είμαστε στη συνθήκη Σένγκεν. Με στόχο την σωστή πληροφόρηση το ΥΠΕΣ αρχίζει καμπάνια ενημέρωσης σε κάποιες από αυτές τις χώρες, πχ Κογκό και Νιγηρία. Ο Υπουργός είπε ότι έχει ζητήσει να εξευρεθεί το κονδύλι και το ΓΤΠ θα ετοιμάσει το περιεχόμενο.
«Είναι πολύ μεγάλη προσπάθεια, μεγάλα τα νούμερα που έχουμε να χειριστούμε και δυστυχώς σε ό,τι αφορά τη μείωση των ροών εξαρτόμαστε από τρίτους. ‘Άρα υπάρχουν και κάποιες αντικειμενικές δυσκολίες, εκεί και όπου μπορούμε να επέμβουμε, να επισπεύσουμε τις εξετάσεις ασύλου , τις προσφυγές, βελτίωση υποδομών και επιστροφές, επενδύουμε και είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε καλά αποτελέσματα», ανέφερε.
Για το τι μπορεί να πράξει η ΕΕ σε ό,τι αφορά τον τερματισμό των ροών και τη διασφάλιση ότι ο κόσμος θα έχει δουλειά και οικονομικά θα μπορεί να συντηρεί την οικογένειά του ώστε να μην μεταναστεύει, ο ΥΠΕΣ είπε ότι δεν είναι κάτι που μπορεί να αποφασιστεί σύντομα ή άμεσα, χρειάζεται συντονισμός σε επίπεδο ΕΕ «γιατί το να πας σε τρίτες χώρες στην Αφρική να επενδύσεις, να βελτιώσεις το βιοτικό επίπεδο ώστε να μην μεταναστεύουν είναι τεράστιο εγχείρημα και σε κάποια φάση πρέπει να γίνει αν θέλεις πραγματικά να αποτρέψεις τις μεταναστευτικές ροές».
Ο Υπουργός τόνισε ότι η Κύπρος δεν έχει καμία ακραία προσέγγιση σε ό,τι αφορά το ζήτημα.
«Και θέλω να το τονίσω ότι σε ό,τι μέτρα, παίρνουμε ακόμη και στην επιτήρηση της πράσινης γραμμής, λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό προς τον άνθρωπο. Το ίδιο κάνει και η ΕΕ», σημείωσε.
