ΚΥΠΕ
Εξελίξεις αναφορικά με την αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, ανέφερε ότι αναμένει σύντομα η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου Νατάση Πηλείδου, δεδομένης και της μεγάλης αύξησης στις τιμές φυσικού αερίου που επικρατούν διεθνώς.
Σε συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ, υποστήριξε ότι η Κύπρος μπορεί να παίξει ρόλο στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης είτε μέσω του δικού της φυσικού αερίου, είτε μέσω των έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης που προωθούνται.
Ερωτηθείσα κατά πόσο οι εξελίξεις στο Ουκρανικό μπορούν να επισπεύσουν την ανάπτυξη των κοιτασμάτων της Κύπρου, η κ. Πηλείδου ανέφερε ότι σίγουρα αυτή είναι η επιδίωξη και η παρότρυνση προς τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ.
«Αναμένουμε από την κοινοπραξία της Chevron να έρθει με συγκεκριμένες εισηγήσεις για το κοίτασμα ‘Αφροδίτη’. Ελπίζουμε ότι οι κατάλληλες συνέργειες έχουν εξευρεθεί σε σχέση είτε με το Ισραήλ είτε με την Αίγυπτο για να πετύχουμε ένα πιο αισιόδοξο χρονοδιάγραμμα, δεδομένων και των ευκαιριών που παρουσιάζονται», σημείωσε. Πρόσθεσε ότι αναμένουν να δουν τις εξελίξεις με το «Αφροδίτη» περί τα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου.
«Από εκεί και πέρα γίνονται και διαβουλεύσεις με την ΕΕ όπου η Κύπρος υποστηρίζει την θέση ότι μπορεί να παίξει ρόλο στον ενεργειακό εφοδιασμό», είπε.
Πρόσθεσε ότι αυτή τη στιγμή οι ποσότητες είναι πολύ περιορισμένες όμως αναμένονται και άλλες ερευνητικές δραστηριότητες
Όπως είπε, μέχρι το τέλος Μαρτίου, η κοινοπραξία ExxonMobil - Qatar Energy θα ολοκληρώσει την επιβεβαιωτική γεώτρηση στο τεμάχιο 10 και αναμένονται με ανυπομονησία τα αποτελέσματα τα οποία θα αυξήσουν τα επιβεβαιωμένα κοιτάσματα που έχει η Κύπρος.
Παράλληλα, σημείωσε ότι η κοινοπραξία η Eni-Total θα προχωρήσει με γεώτρηση εντός του έτους, ενώ θα ξεκινήσουν σεισμογραφικές εργασίες και στο τεμάχιο 5 από την ExxonMobil για να φανεί αν υπάρχει διασύνδεση με το τεμάχιο 10 και αν υπάρχουν προοπτικές σε εκείνη την περιοχή. Πρόσθεσε ότι ήδη η κοινοπραξία ExxonMobil μαζί με την Qatar Energy έχουν προχωρήσει με τις διαδικασίες προσφορών για τις σεισμικές μελέτες.
Ερωτηθείσα κατά πόσο ανησυχεί για την πρόσφατη προσέγγιση Τουρκίας -Ισραήλ και κατά πόσο θεωρεί ότι αυτό θα στερήσει από την Κύπρο κάποιες ευκαιρίες στον ενεργειακό τομέα, η Υπουργός ανέφερε ότι η συνεργασία της Κύπρου με το Ισραήλ είναι εξαιρετική σε διάφορες πτυχές της ενέργειας.
Σημείωσε ότι οι εξελίξεις με τον EuroAsia Interconnector είναι πολύ αισιόδοξες αφού πλέον θα είναι διασυνδεδεμένη η Κύπρος ενεργειακά, κάτι που δίνει τη δυνατότητα εισαγωγής και εξαγωγής ενέργειας από διάφορες πηγές ηλεκτρισμού.
«Τα πλάνα μας δεν ανατρέπονται», είπε, προσθέτοντας ότι θα έχει συνάντηση με την ομόλογό της του Ισραήλ στις 11 Απριλίου όταν θα πάει στη χώρα, όπου θα συνεχίσουν τη συζήτηση που είχαν στην Αίγυπτο.
Αναφέροντας ότι οι γειτονικές χώρες έχουν τις δικές τους συνεργασίες και κάνουν τις δικές τους διαβουλεύσεις με τα διάφορα κράτη της περιφέρειας, εξέφρασε την άποψη ότι αυτό δεν σταματά ή εμποδίζει την εξαιρετική συνεργασία που έχει κτιστεί. Αυτό, πρόσθεσε, ήταν και το πνεύμα στο οποίο κινήθηκε η συνάντηση μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Προέδρου του Ισραήλ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο.
Η ΕΕ αναγνωρίζει τη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου
Παράλληλα η Υπουργός σημείωσε την σημασία που αποδίδει η ΕΕ στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου με την Ευρώπη.
Ανέφερε ότι προχωρά με γρήγορα βήματα η υλοποίηση του EuroAsia Interconnector και συγκεκριμένα της διασύνδεσης μεταξύ Κύπρου και Κρήτης, ενώ ήδη προχωρά η διασύνδεση Κρήτης – Αττικής. Στόχος, όπως είπε, είναι η διασύνδεση με την ευρωπαϊκή αγορά σε πρώτο στάδιο ενώ σε δεύτερο στάδιο θα κατασκευαστεί ο αγωγός Κύπρου – Ισραήλ. Στη συνέχεια, ανέφερε, ο EuroAfrica Interconnector θα διασυνδέσει και την Αίγυπτο με την Κύπρο.
Τόνισε ότι για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης εξασφαλίστηκε χορηγία από την ΕΕ €657 εκατ. που είναι πραγματικά ένα τεράστιο ποσό αν αναλογιστεί κανείς ότι το συνολικό ποσό του συγκεκριμένου ταμείου ήταν €800 εκατ.
«Άρα η ΕΕ πραγματικά στήριξε την Κύπρο σε αυτό τον τομέα αφού αναγνωρίζει τη σημασία της διασύνδεσης», είπε.
Στόχος, ανέφερε, είναι να ξεκινήσει η κατασκευή του αγωγού στο τέλος του 2022, κάτι που αν γίνει, η διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης θα μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή μέχρι το 2026.
Αυτό, πρόσθεσε, σημαίνει ότι θα έχουμε πολύ μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια ενώ θα υπάρχει δυνατότητα και εισαγωγής και εξαγωγής ενέργειας, δίνοντας ώθηση για περισσότερες επενδύσεις ΑΠΕ και νέες τεχνολογίες, όπως για παράδειγμα τα υπεράκτια φωτοβολταϊκά, φωτοβολταϊκά παράλληλα με αγροτικές καλλιέργειες κ.α.
«Με αυτές τις νέες τεχνολογίες μπορούμε να αυξήσουμε τη συμβολή μας όσον αφορά τον δικό μας ενεργειακό ανεφοδιασμό αλλά και την εξαγωγή», ανέφερε.
Διεύρυνση και παράταση των μέτρων για αντιμετώπιση της ακρίβειας
Σχολιάζοντας τις οικονομικές συνέπειες για την Κύπρο από το ουκρανικό, η κ. Πηλείδου είπε ότι αυτή η κρίση έρχεται σε ένα χρονικό σημείο που ανέμεναν μια αρκετά δυναμική ανάπτυξη μετά και τις δυσκολίες που πέρασε η οικονομία λόγω της πανδημίας.
«Δυστυχώς σίγουρα θα μας δοκιμάσει αυτή η κρίση και σίγουρα θα επηρεαστούν πολλοί τομείς της οικονομίας», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι οι πρώτες ύλες επηρεάζονται λόγω και της αύξησης του κόστους ενέργειας παγκοσμίως αλλά και λόγω της έλλειψης που πιθανόν να παρουσιαστεί σε διάφορα προϊόντα όπως τα σιτηρά.
Αναφέρθηκε στα μέτρα που λαμβάνονται από την Κυβέρνηση αξιοποιώντας και την εργαλειοθήκη της ΕΕ, ενώ υπενθύμισε τη μείωση του ΦΠΑ στο ρεύμα σε 5% για τους ευάλωτους καταναλωτές και σε 9% για τους υπόλοιπους οικιακούς καταναλωτές. Η Κυβέρνηση, είπε, θα παρακολουθεί την εξέλιξη της κατάστασης και σίγουρα αυτά τα μέτρα πιθανόν να διευρυνθούν και να παραταθούν.
Όσον αφορά την αύξηση στις τιμές των σιτηρών, είπε ότι η προσπάθεια είναι να γίνει αγορά αποθεμάτων από την ίδια την Κυβέρνηση για να μην υπάρχουν ελλείψεις και η πιθανή επιβολή πλαφόν ή κάποιας ρήτρας στη συμφωνία με τους εισαγωγείς οι οποίοι θα διαχειριστούν και θα μεταπωλούν την πρώτη αυτή ύλη στους παραγωγούς. Οι εισαγωγείς, πρόσθεσε, θα πρέπει να συμμορφωθούν με κάποιες λογικές τιμές ώστε να διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρχει αισχροκέρδεια.
Είπε ακόμα ότι υπάρχουν κι άλλα μέτρα σε ισχύ, όπως αυτό για αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών από ευάλωτους καταναλωτές και μια σειρά από άλλα σχέδια τα οποία είτε έχουν ανακοινωθεί είτε θα ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες.
Αναφέρθηκε παράλληλα στα δύο μεγάλα σχέδια χορηγιών που ενέκρινε στη συνεδρία της Τετάρτης το Υπουργικό Συμβούλιο, Το πρώτο για την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων επιχειρήσεων και ΜΚΟ αφορά κονδύλι €40 εκατ. που είναι, όπως είπε, το πιο ψηλό που έχει διατεθεί σε ένα τέτοιο σχέδιο, σε μια μόνο προκήρυξη, εκφράζοντας την ελπίδα ότι πραγματικά θα συμβάλει στη μείωση του κόστους ενέργειας από επιχειρήσεις. Το δεύτερο, είπε, αφορά σχέδιο ύψους €9 εκατ. για δημόσια κτήρια κοινότητες και δήμους. Υπενθύμισε ότι με το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού θα μπορούν να δημιουργηθούν ενεργειακές κοινότητες, επομένως δήμοι και κοινότητες θα έχουν όλα τα εργαλεία για να επωφεληθούν από μέτρα που αφορούν την εξοικονόμηση ενέργειας και την χρήση ΑΠΕ.
Παράλληλα ανέφερε ότι παρακολουθούν όσα λέει και κάνει η ΕΕ μέσα από την εργαλειοθήκη της, καταθέτοντας και τις απόψεις της Κύπρου για βραχυπρόθεσμες και πιο μακροπρόθεσμες πολιτικές. Πρόσθεσε ότι υπάρχει περίπτωση αλλαγής του μοντέλου της ανταγωνιστικής αγοράς ώστε να βοηθηθούν με περισσότερα κίνητρα επενδυτές σε ΑΠΕ.
Όσον αφορά τις τιμές στα πρατήρια καυσίμων και κατά πόσο το Υπουργείο παρακολουθεί αποτελεσματικά την κατάσταση, η κ. Πηλείδου διαβεβαίωσε ότι έχει εφαρμοστεί από το Υπουργείο ένα πολύ πιο εξελιγμένο λογισμικό σύστημα για παρακολούθηση των τιμών και συλλέγει πολύ περισσότερα δεδομένα από τις εταιρείες.
Παράλληλα, ανέφερε, παρακολουθούν τη διακύμανση των τιμών σε διεθνές επίπεδο. Σημείωσε ωστόσο ότι επειδή η Κύπρος είναι μια μικρή αγορά και εισάγει καύσιμα σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, δηλαδή κάθε δύο ή τρεις εβδομάδες, δεν μπορεί να συγκριθεί άμεσα η τιμή που ισχύει διεθνώς με την τιμή που ισχύει στην Κύπρο.
Την ίδια, ώρα είπε ότι παρακολουθούν αν υπάρχει αισχροκέρδεια και κατά πόσο υπάρχει ανταγωνισμός. Κάλεσε τους καταναλωτές να αξιοποιούν το παρατηρητήριο τιμών για να βρουν και τη χαμηλότερη και την ψηλότερη τιμή είτε για καύσιμα, είτε για άλλα προϊόντα.
Σημαντικά έργα αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ
Σημειώνοντας ότι η Κύπρος έχει υπερκαλύψει τον στόχο για τις ΑΠΕ μέχρι το 2020, η κ. Πηλείδου είπε ότι η χώρα παραμένει σε εγρήγορση, αφού οι στόχοι για το 2030 αναμένεται να αναθεωρηθούν προς τα πάνω από την ΕΕ.
Την ίδια ώρα ανέφερε ότι ειδικά στην ηλιακή ενέργεια η Κύπρος έχει κάνει τεράστια βήματα, αφού από το 2013 η ηλικιακή ενέργεια στην Κύπρο έχει αυξηθεί τεσσεράμισι φορές, κάτι που αποτελεί μεγάλο επίτευγμα αφού μόνο τρεις άλλες χώρες της ΕΕ κατάφεραν να αυξήσουν την ηλιακή ενέργεια περισσότερο απ’ ότι η Κύπρος μέσα στα τελευταία 10 χρόνια. Πρόσθεσε ότι ο λόγος που υπάρχει περιορισμένη χρήση στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου σε σχέση με άλλες χώρες, είναι επειδή η χώρα έχει περιορισμένο δυναμικό σε σχέση με άλλες πηγές ενέργειας όπως η αιολική, η ηλιοθερμική κ.α.
Πρόσθεσε ότι η τεχνολογία τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ πιο αποτελεσματική και οικονομική, ενώ πρόσθεσε ότι και η δυνατότητα αποθήκευσης αυτής της ενέργειας όπως και η ηλεκτρική διασύνδεση θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα που υπάρχει να χάνεται μεγάλη ποσότητα ηλιακής ενέργειας.
Όσον αφορά την αποθήκευση ηλιακής ενέργειας, ανέφερε ότι η Κύπρος έχει ήδη διεκδικήσει €80 εκ. από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για σχέδια χορηγιών και ήδη υπέβαλε στην ΕΕ προσχέδιο για το πρώτο μεγάλο σχέδιο που δρομολογείται και αφορά μεγάλα συστήματα αποθήκευσης. Ένα δεύτερο σχέδιο που θα αφορά πιο μικρά συστήματα αποθήκευσης σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς θα προωθηθεί στη συνέχεια. Πρόσθεσε ότι από τη στιγμή που έχουν τις εγκρίσεις της ΕΕ σκοπεύουν να τα προκηρύξουν εντός του 2022, ώστε να συμπορευθούν με το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς.
Σημαντική η έλευση του φυσικού αερίου, παρά την αύξηση των τιμών
Ερωτηθείσα κατά πόσο η έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρου, δεδομένης και της μεγάλης αύξησης της τιμής διεθνώς, θα μειώσει τελικά την τιμή του ηλεκτρισμού στην Κύπρο, η κ. Πηλείδου ανέφερε ότι η Κομισιόν έχει αναγνωρίσει επίσημα το φυσικό αέριο ως ένα καύσιμο -γέφυρα το οποίο θα έχει ρόλο μέχρι το 2050, επομένως είναι ένα αρκετά αισιόδοξο χρονικό πλαίσιο που επιτρέπει στην Κύπρο να έχει ρόλο στην ΕΕ αλλά και εκτός.
Παράλληλα ανέφερε ότι η έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρο, ναι μεν αυτή τη στιγμή θα οδηγούσε σε αύξηση των τιμών, ωστόσο είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη μείωση των ρύπων και κατά συνέπεια τη μείωση του κόστους. Ωστόσο αναγνώρισε ότι όπως είναι οι τιμές αυτή τη στιγμή ακόμα και με τους ρύπους το κόστος είναι πιο φτηνό απ’ ότι σε χώρες που κάνουν χρήση του φυσικού αερίου.
Παράλληλα ανέφερε ότι το φυσικό αέριο θα βοηθήσει και στο άνοιγμα της αγοράς του ηλεκτρισμού γιατί θα επιτρέψει σε νέους παίκτες να μπουν πολύ πιο δυναμικά στο κομμάτι του ανταγωνισμού. Τώρα στη μεταβατική αγορά, πρόσθεσε, οι ανταγωνιστές της ΑΗΚ καλύπτουν ένα αρκετά περιορισμένο ποσοστό της αγοράς αφού εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από ΑΠΕ.
