Του Βασίλη Νέδου
Τη σφοδρότατη ενόχληση της Άγκυρας για την πρόθεση του ΝΑΤΟ, ως εκ τούτου των Αμερικανών, να εντάξει περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο που περιλαμβάνουν και –κυρίως– κατονομάζουν την Κυπριακή Δημοκρατία στους νέους περιοχικούς επιχειρησιακούς χάρτες (regional plans) του Βορειοατλαντικού Συμφώνου αντικατοπτρίζει η απόφαση της Τουρκίας να οδηγήσει την περασμένη Πέμπτη τη συγκεκριμένη διαδικασία σε ναυάγιο. Λίγες εβδομάδες πριν από το αναμενόμενο τετ α τετ Ερντογάν – Μητσοτάκη στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, η Τουρκία εμπλουτίζει την ατζέντα με παλιότερα, αλλά και νέα θέματα, ουσιαστικά περιορίζοντας κατά πολύ τις προσδοκίες.
Η υπόθεση ξεκίνησε σε στρατιωτικό επίπεδο από τον στρατηγό Κρίστοφερ Καβόλι, ανώτατο συμμαχικό διοικητή Ευρώπης (SACEUR) ο οποίος προώθησε τους χάρτες την Πέμπτη με σκοπό να περάσουν από την αποκαλούμενη «διαδικασία σιωπηρής αποδοχής». Η διαδικασία αυτή τηρείται με σκοπό να μη διατυπωθούν αντιρρήσεις, ώστε να αποφευχθεί επί της ουσίας συζήτηση για το καλό του κοινού σκοπού. Η Τουρκία «έσπασε» τη διαδικασία σιωπηρής αποδοχής, με αποτέλεσμα την Πέμπτη και την Παρασκευή το αδιέξοδο να επιβεβαιωθεί και στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (NAC). Την ίδια ημέρα, διαρροές στο πρακτορείο Reuters και το Politico υποδείκνυαν ως υπεύθυνη για το ναυάγιο την Τουρκία, η οποία έθεσε θέμα ονομασίας, ως τουρκικών, των Στενών (όπως είναι γνωστά στη Συνθήκη του Μοντρέ) αλλά και αναφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας στους χάρτες την οποία –όπως είναι γνωστό– η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει.
Από την ελληνική οπτική γωνία, η τακτική αυτή αποτελεί μια πολύ σαφή σκλήρυνση της στάσης της Άγκυρας, η οποία αφενός επαναφέρει ζητήματα ονομασιών (η αναφορά σε «τουρκικά Στενά» δεν είναι καινούργια), αφετέρου επιλέγει να ακυρώσει την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε επιχειρησιακά σχέδια του ΝΑΤΟ, γεγονός που –εν μέρει– εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Η εργαλειοποίηση του ΝΑΤΟ φαίνεται και από τα δημοσιεύματα που μεταδίδει ο ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη Μανώλης Κωστίδης. Οι Τούρκοι, προκειμένου να αποσείσουν την ευθύνη, όπως αυτή αποτυπώθηκε στα διεθνή μέσα, διέρρευσαν στην εφημερίδα Aksam μια δική τους εξωραϊσμένη εκδοχή της υπόθεσης. Σε αυτήν, διαστρεβλώνονται τα γεγονότα, καθώς η αποτυχία της συμφωνίας αποδίδεται στην Ελλάδα. Μάλιστα, προβάλλονται και ορισμένες πληροφορίες ότι ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ ισχυρίστηκε ότι «η ένσταση της Ελλάδας είναι προσπάθεια παραβίασης της κυριαρχίας της Τουρκίας» και επανέλαβε ηχηρά ότι «ο όρος τουρκικά Στενά δεν μπορεί να αλλάξει».
Αντιθέτως, η Aksam υποβαθμίζει το ζήτημα της Κύπρου, καθώς αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «η διαίρεση του νησιού, το γεγονός ότι η “ελληνοκυπριακή διοίκηση” είναι μέλος της Ε.Ε. αλλά δεν αναγνωρίζεται από την Τουρκία και δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ και το γεγονός ότι η “ΤΔΒΚ” δεν αναγνωρίζεται από μέλη του ΝΑΤΟ, προκαλούν ήδη προβλήματα σε ορισμένες αποφάσεις, αυτά όμως λύνονται με ενδιάμεσους τύπους ή αναβάλλονται. Με άλλα λόγια, ο λόγος της μη λήψης απόφασης δεν είναι κάποιες ευαισθησίες για την Κύπρο». Κατά την Aksam η Τουρκία επιμένει στην αρνητική στάση της στο ενδεχόμενο ένταξης της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Το πνεύμα των κινήσεων της Άγκυρας αντικατοπτρίζουν και κάποιες δηλώσεις του εκπροσώπου του ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων ότι «οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. κάνουν κοινές ασκήσεις με τους Ελληνοκυπρίους, δίνοντάς τους κάποιες ένοπλες ικανότητες και πρέπει να το σταματήσουν αυτό». Ενώ εξέφρασε και την ενόχλησή του για το αδιέξοδο στο ζήτημα της προμήθειας τουρκικών F-16. «Για τις ανάγκες της αεροπορίας μας και τις άλλες ανάγκες μας δεν υπάρχει καμία αντικειμενική στάση των γερουσιαστών. Αυτό είναι μια κακομαθημένη στάση που φέρνει σε κίνδυνο την ασφάλεια του ΝΑΤΟ», είπε ενδεικτικά.
Ανυπόστατες κατηγορίες Τσελίκ
Στους συνήθεις υψηλούς και συκοφαντικούς τόνους επανήλθε ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, ο οποίος με αφορμή το ναυάγιο της Πύλου κατηγόρησε την Ελλάδα για «δολοφονία ανθρώπων». «Πρόσφατα, ένα σκάφος με 600 μετανάστες βυθίστηκε, ενώ η Ελληνική Ακτοφυλακή προσπαθούσε να το απωθήσει στα τουρκικά χωρικά ύδατα σύμφωνα με ορισμένες αναφορές ή στα ιταλικά χωρικά ύδατα σύμφωνα με άλλες. Θα πρέπει να συγκροτηθεί μια διεθνής επιτροπή έρευνας για το θέμα αυτό και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι», είπε ο κ. Τσελίκ. Και προχώρησε στον απρεπή ισχυρισμό ότι «οι Έλληνες τρυπούν βάρκες και άνθρωποι αφήνονται να πεθάνουν. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος για τον οποίο η Ε.Ε. δεν ενέκρινε τον προϋπολογισμό του Frontex». Ο κ. Τσελίκ ζήτησε μάλιστα οι ενέργειες της Ελληνικής Ακτοφυλακής να «εξεταστούν ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πρόκειται για απόπειρα δολοφονίας ανθρώπων. Η Ελληνική Ακτοφυλακή μετατρέπει τη Μεσόγειο σε νεκροταφείο μεταναστών μπροστά στα μάτια μας. Οι υπεύθυνοι πρέπει να τιμωρηθούν».
