Kathimerini.gr
Μανώλης Κωστίδης
Σαφή αναφορά στην έννοια της «Γαλάζιας Πατρίδας» περιλαμβάνουν πλέον τα σχολικά βιβλία στην Τουρκία, δίχως ωστόσο τους χάρτες με τα γεωγραφικά όρια που χρησιμοποιούνταν κατά κόρον από τους ιδεολογικούς εμπνευστές της, μπροστά από τους οποίους είχε μάλιστα φωτογραφηθεί και ο πρόεδρος της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στον χάρτη που συνοδεύει το σχετικό απόσπασμα αναγράφεται η φράση «Γαλάζια Πατρίδα», δίχως κάποια άλλη επισήμανση, και συγκεκριμένα με αναφορά μόνο στις τέσσερις θάλασσες που περιβάλλουν την Τουρκία, χωρίς κάποια σύνορα ή όρια (Μαύρη Θάλασσα, Θάλασσα Μαρμαρά, Αιγαίο Πέλαγος και Μεσόγειος Θάλασσα).
Βέβαια, οι διατυπώσεις που χρησιμοποιούνται μέσα στο βιβλίο για να περιγράψουν τη «Γαλάζια Πατρίδα» περιλαμβάνουν όλες τις –προβληματικές– θέσεις της Τουρκίας, έστω και εμμέσως. Εν ολίγοις το υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας έκανε «εκπτώσεις» στην οπτικοποίηση της «Γαλάζιας Πατρίδας», όχι όμως και στην ουσία της.
Συγκεκριμένα, αυτές τις ημέρες γίνεται η διανομή των σχολικών βιβλίων στους μαθητές και σε κάποια από αυτά περιλαμβάνεται η νέα εκπαιδευτική ύλη.
Για την ακρίβεια, στο βιβλίο της Γεωγραφίας της 9ης τάξης στη σελίδα 62 υπάρχει η επικεφαλίδα Mavi Vatan (Γαλάζια Πατρίδα), ώστε οι μαθητές της χώρας να αρχίσουν να διδάσκονται το συγκεκριμένο δόγμα. Στο βιβλίο αναφέρεται πως η έννοια της «Γαλάζιας Πατρίδας» περιλαμβάνει «τις θαλάσσιες περιοχές ευθύνης της Τουρκίας που κηρύχθηκαν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, όπως και σύμφωνα με τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας. Οπως και οι λίμνες, τα ποτάμια και όλες οι υδάτινες πηγές».
Στο βιβλίο γίνεται μια διφορούμενη αναφορά καθώς αναφέρεται ότι «η έκταση της Τουρκίας φθάνει τα 780.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα» (δηλαδή η σημερινή έκταση της Τουρκικής Δημοκρατίας), ενώ προστίθεται πως υπάρχουν «και οι περιοχές κυριαρχίας της Τουρκίας που είναι εντός των ορίων του “Εθνικού Ορκου” και αυτά είναι τα σύνορα της Γαλάζιας Πατρίδας που είναι το κομμάτι της πατρίδας στις θάλασσες». Ο «Εθνικός Ορκος» του 1920, τον οποίο επικαλούνται ακόμη και σήμερα οι Τούρκοι εθνικιστές, ανέφερε ότι τα «νόμιμα σύνορα» της Τουρκίας περιλαμβάνουν και περιοχές όπως η Δυτική Θράκη, τα Δωδεκάνησα, το Βόρειο Ιράκ κ.ά.
Δίπλα από τον χάρτη που δημοσιεύεται υπάρχει λεζάντα και συνιστάται στους καθηγητές και στους μαθητές «να δοθούν παραδείγματα του αγώνα της Τουρκίας ενάντια στις άδικες διεκδικήσεις που αγνοούν τα νόμιμα και γεωγραφικά συμφέροντα της χώρας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Σύμφωνα με το βιβλίο, o όρος «Γαλάζια Πατρίδα» εκφράζει τη στρατηγική σημασία των θαλασσών, τα δικαιώματά της στις διεθνείς σχέσεις, την ασφάλεια των ακτών και των θαλασσών, την υπεράσπιση της πατρίδας και τη χρήση των πηγών ενέργειας (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ουράνιο κ.τ.λ.).
Το βιβλίο δίνει παράδειγμα μιας ομιλίας του Μπαρμπαρόσα που έλεγε ότι «όποιος κυριαρχεί στις θάλασσες κυριαρχεί και στον κόσμο» και αναφέρει πως «πρέπει να προστατεύονται τα κυριαρχικά δικαιώματα στις θάλασσες που βρίσκονται δίπλα μας, όπως συμβαίνει με τη μητέρα πατρίδα, και να γίνει η εκμετάλλευση των θαλασσών με τον βέλτιστο τρόπο». Στη σελίδα 63 του ίδιου βιβλίου υπάρχει και ο όρος «Ουράνια Πατρίδα», η οποία περιγράφεται ως εξής: «Η περιοχή της Ουράνιας Πατρίδας (Εθνικός Εναέριος Χώρος) καλύπτει τους αιθέρες πάνω από τα χερσαία σύνορα, όπως και τους αιθέρες πάνω από τις θαλάσσιες περιοχές ευθύνης».
Στην ίδια σελίδα παρουσιάζονται και εγχώριας παραγωγής μη επανδρωμένα αεροσκάφη, όπως το ANKA, και εκπαιδευτικά αεροσκάφη της Τουρκίας, όπως το Hürkus, και πολλά άλλα συστήματα. Eντύπωση προκαλεί πως σε αυτή τη λίστα δεν υπάρχουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar ΤB-2 και TB-3, τα οποία παράγονται από την εταιρεία που ελέγχει ο Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, γαμπρός του προέδρου της Τουρκίας.
Σύμφωνα με την απόφαση του υπουργείου Παιδείας, η νέα σχολική ύλη που αποφασίστηκε τον Ιούλιο του 2024 θα ενταχθεί σταδιακά στα σχολεία και γι’ αυτό τα περισσότερα από τα βιβλία τα οποία διανεμήθηκαν έχουν την έγκριση του εκπαιδευτικού συμβουλίου προηγούμενων ετών.
Βάσει του νέου εκπαιδευτικού προγράμματος που έχει την ονομασία «Ο αιώνας της Τουρκίας», ανακοινώθηκε τον Ιούλιο και υπάρχει στην ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας, στο μάθημα της Γεωγραφίας της 9ης τάξης (δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ηλικίες 14 ετών) «θα συζητούνται χάρτες που σχετίζονται με τη Γαλάζια Πατρίδα και την Πατρίδα των Αιθέρων. Η αξία του πατριωτισμού θα τονίζεται με τη συμπερίληψη του δικαιολογημένου αγώνα της Τουρκίας ενάντια σε αιτήματα που αγνοούν τα νομικά και γεωγραφικά δικαιώματά της στη Θάλασσα των Νήσων (σ.σ. Αιγαίο) και στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα αναφέρεται η σημασία της Κύπρου για την Τουρκία και τον τουρκικό κόσμο». Στο βιβλίο πάντως γίνεται λόγος για «Εge Denizi» (Αιγαίο Πέλαγος) και όχι «Θάλασσα των Νήσων».
