Kathimerini.com.cy
Τέσσερις μήνες μετά το ναυάγιο των έργων κατασκευής του τερματικού Φ.Α. στο Βασιλικό, η ΕΤΥΦΑ, θυγατρική εταιρεία της ΔΕΦΑ και ιδιοκτήτης του έργου, αναζητεί το πλαίσιο για τη διάδοχο κατάσταση που θα ολοκληρώσει το υπόλοιπο 40% των χερσαίων υποδομών. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Απόστολου Τομαρά στην «Καθημερινή» της Κυριακής, το οποίο αναφέρεται την ιεράρχηση που έχει γίνει στη Λευκωσία, η παράδοση του πλοίου (FSRU) «Προμηθέας» παραμένει η πρώτη και βασική προτεραιότητα της κυπριακής πλευράς, χωρίς το οποίο ακόμα και τα υπόλοιπα έργα να ολοκληρωθούν δεν θα μπορεί να λειτουργήσει το τερματικό στο Βασιλικό και ως εκ τούτου να γίνει πραγματικότητα η εισαγωγή Φ.Α.
Στα σημαντικά των σχεδιασμών που υπάρχουν είναι και τα εναλλακτικά σενάρια στην περίπτωση που ναυαγήσουν οι διαβουλεύσεις με τους Κινέζους και η επίλυση της διαφοράς καταστεί μέρος της διαιτησίας στο Λονδίνο, μια διαδικασία που δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το 2026. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο φαίνεται να έχει ωριμάσει η ιδέα να εμπλακούν στην εισαγωγή Φ.Α. οι ιδιώτες, διαφοροποιώντας το σφικτό πλαίσιο που υπάρχει σήμερα. Συγχρόνως, με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες, η ΕΤΥΦΑ ψάχνει για συμβούλους, ειδικούς σε ημιτελή ενεργειακά έργα, οι οποίοι θα τρέξουν τις σχετικές διαδικασίες προκήρυξης και ολοκλήρωσης των κατασκευών στο τερματικό. Στην πρόσκληση που απηύθυνε ο ιδιοκτήτης του τερματικού ανταποκρίθηκαν δέκα διεθνείς οίκοι, από τους οποίους μετά από αξιολόγηση του φακέλου τους απορρίφθηκαν οι επτά.
Ο «Προμηθέας»
Στην παρούσα φάση το βάρος των προσπαθειών για άρση του αδιεξόδου που έχει προκληθεί βρίσκεται στη Σαγκάη όπου είναι αγκυροβολημένο το πλοίο FSRU της ΕΤΥΦΑ. Με βάση το ρεπορτάζ της «Κ», η μετατροπή του πλοίου σε FSRU έχει ολοκληρωθεί εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα. Αυτό που απομένει για να σηκώσει άγκυρες για το Βασιλικό είναι δύο πιστοποιήσεις του νηογνώμονα. Η πρώτη αφορά στη μεταφορά υγροποιημένου Φ.Α. (LNG carrier) και η δεύτερη στην επαναεριοποίηση του Φ.Α. Για την πρώτη πιστοποίηση ο νηογνώμονας αποδέχεται να επιτρέψει τον απόπλου του πλοίου υπό προϋποθέσεις, κάτι που δεν μπορεί να γίνει και για τη δεύτερη καθώς το πλοίο θα πρέπει να μπει σε τερματικό εισαγωγής, όπως είναι αυτό που κατασκευάζεται στο Βασιλικό, για να ελεγχθεί κατά πόσο λειτουργεί μέσα στα πλαίσια των προδιαγραφών. Ωστόσο, οι Κινέζοι φαίνεται να μπλοκάρουν τον απόπλου του «Προμηθέα», διεκδικώντας από την ΕΤΥΦΑ επιπρόσθετα €30 εκατ. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η μετατροπή του πλοίου έχει στοιχίσει στην Κυπριακή Δημοκρατία €190 εκατ. τα οποία έχουν καταβληθεί. Στην προσπάθεια να υπάρξει μια λύση και οι δύο πλευρές επιδιώκουν να μειώσουν τις ζημιές που θα υποστούν. Η κυπριακή πλευρά χρησιμοποιεί ως διαπραγματευτικά χαρτιά τις οικονομικές υποχρεώσεις που προκύπτουν για την κοινοπραξία CPP-METRON Consortium Ltd (CMC Ltd) από τη μη ολοκλήρωση του έργου προκειμένου η όλη ιστορία να λήξει με φιλικό διακανονισμό και να μην οδηγηθεί στο διαιτητικό δικαστήριο του Λονδίνου. Στη Λευκωσία αφήνεται να αιωρείται πως οι διαπραγματεύσεις είναι σε κομβικό σημείο και ενδεχομένως να υπάρξει αποτέλεσμα μέχρι τέλος του χρόνου.
Το τερματικό
Με βάση επίσημες τοποθετήσεις του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου η κινεζική πλευρά χρησιμοποιεί το πλοίο «Προμηθέας» «με τις υπόλοιπες λύσεις, οι οποίες προδιαγράφεται να δοθούν για τα υπόλοιπα δύο μέρη του τερματικού». Τα δύο μέρη του έργου στα οποία αναφέρθηκε ο κ. Παπαναστασίου αφορούν στην προβλήτα στο Βασιλικό και τις χερσαίες υποδομές του τερματικού. Σύμφωνα με την αξιολόγηση της ΕΤΥΦΑ το πιο δύσκολο και πολύπλοκο κομμάτι του έργου είναι η πλωτή μονάδα, η οποία αποτελεί το 75% του έργου στο Βασιλικό. Τα άλλα δύο μέρη θεωρούνται ευκολότερα να ολοκληρωθούν μιας και έχει κατασκευαστεί το 60%. Για τα έργα που υπολείπονται η ΕΤΥΦΑ έχει επιλέξει τρεις από τους δέκα διεθνείς οίκους που επέδειξαν ενδιαφέρον να ολοκληρώσουν το τερματικό στο Βασιλικό. Η διαδικασία επιλογής γίνεται με τη μέθοδο του «Ανταγωνιστικού Διαλόγου». Ο οίκος που θα επιλεγεί θα ετοιμάσει τις προσφορές προς ολοκλήρωση των κατασκευαστικών έργων.
Στην περίπτωση οριστικού ναυαγίου των διαβουλεύσεων με τους Κινέζους, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να προκηρύξει διαγωνισμό για εισαγωγή Φ.Α. από ιδιώτες, αίροντας το σφικτό πλαίσιο που υπάρχει σήμερα.
Τρία σενάρια για Φ.Α.
Ο χρόνος εισαγωγής Φ.Α. αποτελεί στοίχημα για την κυβέρνηση. Κυβερνητικές πηγές έλεγαν στην «Κ» πως στην παρούσα φάση υπάρχουν τρία σενάρια τα οποία σχετίζονται άμεσα με τις εξελίξεις των διαβουλεύσεων για το πλοίο. Το πρώτο σενάριο, το απαισιόδοξο, αφορά μη θετική κατάληξη με το πλοίο «Προμηθέας» και την ΕΤΥΦΑ που θα αναγκασθεί να ενοικιάσει πλωτή μονάδα, εξέλιξη που παραπέμπει σε νέα έργο από την αρχή. Σε αυτή την περίπτωση οι κυβερνητικοί υπολογισμοί τοποθετούν την εισαγωγή Φ.Α. μετά το 2026. Το δεύτερο σενάριο, το ρεαλιστικό, είναι να υπάρχει λειτουργικό τερματικό στο Βασιλικό μετά το 2025 και αυτό που θα απομένει θα είναι η προετοιμασία για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με Φ.Α. Το τρίτο σενάριο αφορά ολική αποτυχία των προσπαθειών που καταβάλλονται στην παρούσα φάση. Σε αυτή την περίπτωση το υπουργείο Ενέργειας θα στραφεί προς τον ιδιωτικό τομέα για να γίνει μια νέα προσπάθεια εισαγωγής Φ.Α. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε πως με βάση την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 18 Ιουνίου 2008 (Αρ. Απόφασης 67.366) η καθολική εισαγωγή και διάθεση του Φυσικού Αερίου εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας ανατίθεται στη ΔΕΦΑ. Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν πως η κυβέρνηση θα καλέσει ιδιώτες, με διαγωνισμό, να εκφράσουν ενδιαφέρον για εισαγωγή Φ.Α. χωρίς να γίνεται υπόδειξη των τεχνολογιών εισαγωγής Φ.Α. Ο διαγωνισμός που θα προκηρυχθεί θα αφορά στο σημείο παράδοσης του Φ.Α. και την τιμή του.
Χ. Έλληνας: «Χωρίς τερματικό είναι πολύ δύσκολο»
Κληθείς να σχολιάσει τις πληροφορίες της «Κ» ότι στο Υπουργείο Ενέργειας βλέπουν θετικά την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην εισαγωγή φυσικού αερίου, και αν αυτό είναι ένα σενάριο το οποίο μπορεί να προχωρήσει, ο ειδικός σε θέματα υδρογονανθράκων και ενέργειας, Χαράλαμπος Έλληνας, δήλωσε στον ΣΠΟΡ FM και την εκπομπή ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ότι «χωρίς τερματικό είναι πολύ δύσκολο, διότι οι ποσότητες φυσικού αερίου που χρειάζεται η Κύπρος είναι μικρές».
«Αν μετατρέψουμε όλη την παραγωγή ηλεκτρισμού σε φυσικό αέριο, χρειαζόμαστε λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα lng τον χρόνο, που είναι πολύ μικρές ποσότητες. Δεν είναι αρκετές, ώστε ο καθένας να εισάγει το δικό του», πρόσθεσε.
Όπως τόνισε, πρέπει να γίνει η εισαγωγή με έναν τρόπο που να είναι και οικονομικά βιώσιμη. «Διότι, αν για παράδειγμα, ένας ιδιωτικός σταθμός κλείσει συμφωνία για να κατασκευαστεί αγωγός και να φέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ, με μικρές ποσότητες, τέτοιο έργο δεν γίνεται, γιατί δεν είναι οικονομικά βιώσιμο. Θα πρέπει ο αγωγός να φέρνει περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα lng τον χρόνο και σημαίνει ότι χρειάζεται συνεργασία μεταξύ εταιρειών. Επίσης υπάρχει και η ανάγκη να βρεθούν οι επενδυτές για να γίνει αυτό το έργο», ανάφερε.
Η περίπτωση της Energean
«Έχω ακούσει αρκετές φορές να γίνεται αναφορά στην Energean, που έχε κοιτάσματα στο Ισραήλ. Είχε κάνει προσφορά στην Κύπρο το 2018, ώστε να κατασκευάσει αγωγό και να φέρει φυσικό αέριο στην Κύπρο. Δυστυχώς, δεν προωθήσαμε αυτή την προσφορά την Energean, την απορρίψαμε και οι καταστάσεις από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει, καθώς η Energean ως εταιρεία βρίσκεται σε κάπως δύσκολη οικονομική κατάσταση, λόγω του μεγάλου χρέους που έχει, αναγκάστηκε φέτος να πωλήσει περιουσιακά της στοιχεία στην Αίγυπτο, σε μία αμερικάνικη εταιρεία, για να μειώσει το χρέος. Δεν έχει τη δυνατότητα μόνη της να κατασκευάσει τον αγωγό, πρέπει να βρεθούν άλλοι επενδυτές. Επίσης είναι και ζήτημα φυσικού αερίου. Το φυσικό αέριο που έχει αναπτύξεει ήδη η Energean, έχει πωληθεί σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού του Ισραήλ. Για να μπορέσει να στείλει νέο φυσικό αέριο στην Κύπρο, πρέπει να αναπτύξει τα νέα κοιτάσματα που έχει, τα οποία δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί. Γι’ αυτό δεν είναι ακόμα τα πράγματα τόσο ξεκάθαρα», ανάφερε ο κ. Έλληνας.
Όπως έχει διαρρεύσει από κυπριακής πλευράς η κινεζική κοινοπραξία μέσα στα ζητήματα που έβαλε μετά την αποχώρησή της ήταν και ο τερματισμός της δικαστικής διαδικασίας, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό από την κυπριακή πλευρά.
Οι οικονομικές απαιτήσεις της ΕΤΥΦΑ
Η συμφωνία των δύο πλευρών στο οικονομικό σκέλος της διαφοράς θεωρείται βέβαιο πως θα διευκολύνει τις εκκρεμότητες που υπάρχουν με το τερματικό στο Βασιλικό. Όπως λέχθηκε στην «Κ» και οι δύο πλευρές προσπαθούν να μειώσουν τις ζημιές που θα έχουν από την αποχώρηση της κινεζικής κοινοπραξίας από το Βασιλικό. Η CPP-METRON Consortium Ltd (CMC Ltd) έχει προσφύγει σε διαιτητικό δικαστήριο στο Λονδίνο, απαιτώντας από την ΕΤΥΦΑ επιπλέον €200 εκατ. Όπως έχει διαρρεύσει από κυπριακής πλευράς η κινεζική κοινοπραξία μέσα στα ζητήματα που έβαλε μετά την αποχώρησή της ήταν και ο τερματισμός της δικαστικής διαδικασίας, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό από την κυπριακή πλευρά, θεωρώντας προφανώς πως υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να δικαιωθεί. Σε εκκρεμότητα παραμένει η ρευστοποίηση εγγυητικών επιστολών ύψους €69 εκατ. Για τις εγγυητικές επιστολές η ΕΤΥΦΑ έχει ζητήσει τη ρευστοποίησή τους, ωστόσο το διαιτητικό δικαστήριο παίρνει τεκμηρίωση και από τις δύο πλευρές προκειμένου να αποφασίσει αν θα ρευστοποιηθούν ή θα καταστούν μέρος της δικαστικής διαδικασίας.
M. Κεραυνός: «Έχουμε σταθμίσει τους οικονομικούς κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν»
Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» της Κυριακής και σε ερώτηση πόσα τελικά θα στοιχίσει στο κράτος το ναυάγιο στο Βασιλικό, ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός απάντησε ως εξής: «Έχουμε σταθμίσει τους οικονομικούς κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν. Προχωρούμε σε διαδικασίες για ολοκλήρωση του έργου, διότι χωρίς αυτό δεν μπορούμε να φέρουμε φυσικό αέριο για μείωση των τιμών στην ενέργεια. Σε επαφές με ΕτΕΠ, ΕΤΑΑ και Κομισιόν είχαμε θετική ανταπόκριση ότι αν προχωρήσουμε για την ολοκλήρωση του έργου, τότε δεν θα υπάρξει απαίτηση για άμεση επιστροφή χρημάτων».
