ΚΥΠΕ
«Είμαστε πιο έτοιμοι από ποτέ για να αυξήσουμε ακόμα περισσότερο το ποσοστό των ΑΠΕ στο ενεργειακό μα ισοζύγιο», ανέφερε η Υπουργός Ενέργειας Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου σε ομιλία της σε συνέδριο της ΟΕΒ στο περιθώριο της έκθεσης «Save Energy», με θέμα «Ενεργειακή μετάβαση – είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις;».
Αναφερόμενη στην κρίση που ξέσπασε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κα. Πηλείδου διαβεβαίωσε ότι η Κυβέρνηση βρίσκεται σε εγρήγορση, με μέτρα που ήδη έλαβε και άλλα που σχεδιάζει σε συνεργασία και με τους Ευρωπαίους εταίρους της, για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της έκρυθμης αυτής κατάστασης.
Η κα. Πηλείδου είπε ότι πλέον οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, η ηλιακή τεχνολογία είναι πολύ φθηνότερη και αποδοτική, η τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ έχει ωριμάσει, επέρχεται το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας το φθινόπωρο, εισάγεται ο θεσμός του one stop center για αδειοδότηση έργων ΑΠΕ και έχουν εξασφαλιστεί €334 εκατ. για επιχορηγήσεις έργων ενεργειακής αναβάθμισης και ΑΠΕ.
Σημείωσε ότι το 2021 προκηρύχθηκαν σχέδια χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση και εγκατάσταση ΑΠΕ πέραν των €40 εκατομμυρίων, ενώ εντός του 2022 το συνολικό ποσό που θα προκηρυχθεί σε σχέδια θα είναι υπερδιπλάσιο και θα ξεπερνά τα €90 εκατομμύρια, περισσότερα απ’ όσα είχαν προκηρυχθεί συνολικά την περίοδο 2015-2020.
Όσον αφορά στις μεγάλες επενδύσεις, ανέφερε ότι προωθούνται δύο σχέδια για συστήματα αποθήκευσης σε συνδυασμό με ΑΠΕ, με το συνολικό κονδύλι που αναμένεται να διατεθεί μέχρι το 2029 να ξεπερνά τα €80 εκατομμύρια. Στόχος, πρόσθεσε, είναι το πρώτο σχέδιο να προκηρυχθεί πριν το τέλος του τρέχοντος έτους.
Παράλληλα επεσήμανε πως το Υπουργείο αισθάνεται βαριά την ευθύνη για προώθηση και επίσπευση της ταχείας μετάβασης στην πράσινη ενέργεια και βρίσκεται σε καλό δρόμο.
«Έχουμε σχέδιο, έχουμε τη βούληση, υπάρχουν οι συνθήκες για να πετύχουμε για πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνδέσουμε τη χώρα μας ενεργειακά με την υπόλοιπη Ευρώπη. Να κάνουμε τεχνολογικά άλματα, να δημιουργήσουμε ενεργειακή επάρκεια στη χώρα μας», σημείωσε.
Η κα. Πηλείδου είπε ότι παρά τις περί του αντιθέτου εντυπώσεις που επιχειρούν να προκαλέσουν στην κοινή γνώμη δημόσιες τοποθετήσεις, η Κύπρος έχει καταφέρει όχι μόνο να εκπληρώσει τους ενεργειακούς της στόχους για το 2020, που αποτελούσαν τις δεσμεύσεις της χώρας μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, αλλά και να τις ξεπεράσει.
Παράλληλα ανέφερε ότι οι νέοι πιο φιλόδοξοι στόχοι, «επιβάλλουν να εστιάσουμε την προσοχή μας, με απόλυτη συνέπεια, στις απαιτήσεις των καιρών».
Εξέφρασε αισιοδοξία ότι με το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, με τη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής για πράσινη μετάβαση, το Σχέδιο «Κύπρος - το αύριο», με την προώθηση του έργου EuroAsia Interconnector, θα δημιουργηθεί ένα ισχυρό υπόβαθρο για να αξιοποιηθούν προς όφελος της Κύπρου οι ευνοϊκότερες συνθήκες που συν τω χρόνω διαμορφώνονται υπέρ της πράσινης ενέργειας.
Αναφέροντας ότι η ενεργειακή πολιτική, συχνά πέφτει θύμα πολιτικών αντιπαραθέσεων, η κα. Πηλείδου είπε ότι «στον πολιτικό μηδενισμό απαντούμε με τεκμηρίωση και σχέδια για το μέλλον». Εξήγησε ότι με τις επικρατούσες συνθήκες στην οικονομία γενικότερα, αλλά και στην οικονομία της ενέργειας ειδικότερα, μέχρι το 2014-2015, ήταν αδύνατο να προχωρήσουν με τους ρυθμούς ενσωμάτωσης ΑΠΕ που άλλες ευρωπαϊκές χώρες προχωρούσαν. Κι αυτό γιατί οι χώρες αυτές επένδυσαν σε άλλες, φθηνότερες πηγές ενέργειας απ’ ό,τι η ηλιακή ενέργεια, όπως το νερό και ο αέρας που είχαν άφθονους.
Έδωσε παραδείγματα κι άλλων ευρωπαϊκών χωρών με ηλιοφάνεια αλλά και του συνόλου της ΕΕ, στις οποίες η διείσδυση της ηλιακής ενέργειας από ΑΠΕ ήταν σε πολύ χαμηλά ποσοστά σε σχέση με άλλες μορφές ενέργειας.
Πρόσθεσε ότι η ηλιακή τεχνολογία άρχισε να γίνεται ανταγωνιστική με τα συμβατικά καύσιμα μετά το 2015, οπότε αν είχε προωθηθεί με μεγαλύτερη ένταση, το κόστος στον καταναλωτή θα ήταν ψηλότερο. Σημείωσε επίσης ότι η Κύπρος τοποθετείται ανάμεσα στα πέντε πρώτα κράτη με τα υψηλότερα ποσοστά διείσδυσης της ηλιακής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή από το 2013 και μετά.
Ο σχεδιασμός του Υπουργείου τα τελευταία έξι χρόνια, πρόσθεσε υπήρξε πολυεπίπεδος, αφού από το 2016 μέχρι το 2021 προχώρησε με σημαντικά κίνητρα, δίδοντας επιχορηγήσεις που αφορούν και στην ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας.
Καδής: Θα υπάρξουν κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από την πράσινη μετάβαση
Στη δική του ομιλία ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Καδής σημείωσε ότι «πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να προετοιμάσουμε την κοινή γνώμη, ότι θα υπάρξουν κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και η μετάβαση σε ένα πιο πράσινο και κλιματικά ουδέτερο μοντέλο ανάπτυξης θα έχει μεγάλο οικονομικό κόστος και θα συνεπάγεται αλλαγή στην νοοτροπία και σε αρκετές από τις συνήθειες και τις πολιτικές μας».
Πρόσθεσε ωστόσο ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το κόστος αυτό ως μια σημαντικότατη επένδυση για την παρούσα και τις επόμενες γενιές. Είπε ακόμα ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι «έχουμε στα χέρια μας εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να προχωρήσουμε με γοργά βήματα προς την πράσινη μετάβαση».
Αναφέρθηκε επίσης στον προβληματισμό που υπάρχει στην ΕΕ όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων σε σχέση με τις χώρες εκτός ΕΕ. Όπως είπε, μια από τις προσεγγίσεις η οποία φορά τα αγροτικά προϊόντα είναι να επιβάλλονται οι ίδιες προδιαγραφές στα προϊόντα που θα εισάγονται με τις προδιαγραφές που απαιτούνται στην παραγωγή των ευρωπαϊκών προϊόντων. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα δοθούν τα εργαλεία στα κράτη-μέλη για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.
Σημείωσε ενδεικτικά ότι η πράσινη μετάβαση βρίσκεται στο επίκεντρο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Σχεδίου «Κύπρος το Αύριο». Το 41% του προϋπολογισμού του Σχεδίου, ανέφερε, δηλαδή περίπου 0,5 δισεκατομμύρια ευρώ, καλύπτει μέτρα και πολιτικές που οδηγούν στην πράσινη μετάβαση. Συμπληρωματικά, ανέφερε, έργα πράσινης μετάβασης καλύπτονται και από το Πρόγραμμα ΘΑλΕΙΑ 2021-2027, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2021-2027 και το Ταμείο Μετάβασης (Just Transition Fund). Οι συνολικοί πόροι για την Ταχεία Μετάβαση σε μια Πράσινη Οικονομία, μέσα από όλα αυτά τα εργαλεία, συμπλήρωσε, εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν το € 1 δισ. μέσα στην επόμενη πενταετία.
«Οι μεταρρυθμίσεις και τα έργα που θα υλοποιηθούν αναμένεται να αλλάξουν ριζικά τις επιδόσεις και γενικότερα την εικόνα της Κύπρου σε μια σειρά από τομείς που διαχρονικά η Κύπρος παρουσίαζε αδυναμίες και να συμβάλουν στην επίτευξη του ευρύτερου στόχου για την υιοθέτηση ενός πιο αειφόρου μοντέλου ανάπτυξης», είπε.
Συμπλήρωσε ότι τα πιο πάνω εργαλεία αναμένεται ότι θα πλαισιωθούν και από την πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση που ετοιμάζεται από το Υπουργείο Οικονομικών, η οποία εκτίμησε ότι μπορεί να είναι καταλύτης ως προς την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί.
Περαιτέρω ο κ. Καδής είπε ότι η Κύπρος όπως κάθε κράτος μέλος της ΕΕ εφαρμόζει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο έχει θέσει ποσοτικούς και κοστολογημένους στόχους σε βάθος δεκαετίας. Πρόσθεσε, αυτή τη στιγμή η Κύπρος καλείται να αναθεωρήσει τους στόχους αυτούς, στο πλαίσιο της προσπάθειας για επίτευξη του νέου, πιο φιλόδοξου στόχου που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων κατά 55% μέχρι το 2030, σε σχέση με ό,τι ίσχυε το 1990. Για τον σκοπό αυτό, πρόσθεσε, αξιοποιείται η εμπειρογνωμοσύνη των τεχνοκρατών των αρμόδιων υπηρεσιών του Κράτους, η συμβολή της επιστημονικής κοινότητας και επιζητούνται οι απόψεις όλων των κοινωνικών εταίρων.
Παράλληλα είπε ότι τα όλα τα συμβαλλόμενα Μέρη της Συμφωνίας του Παρισιού, καλούνται να ανακοινώσουν τις μακροπρόθεσμές τους στρατηγικές, που θα οδηγήσουν σε κλιματική ουδετερότητα στα μέσα του 21ου αιώνα.
Οι Εθνικές Μακροπρόθεσμες Στρατηγικές πρέπει να καλύπτουν, είπε, με προοπτική τουλάχιστον 30 ετών, τις συνολικές μειώσεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όπως προκύπτουν από την αύξηση της απορρόφησης των θερμοκηπιακών αερίων και τη μείωση των εκπομπών σε επί μέρους τομείς, όπως αυτούς της ηλεκτρικής ενέργειας, της βιομηχανίας, των μεταφορών, της θέρμανσης και ψύξης των κτιρίων, της γεωργίας και των αποβλήτων. Περιλαμβάνουν επίσης προβλέψεις, σημείωσε, ως προς τις αναμενόμενες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις των μέτρων μείωσης των εκπομπών.
Πουλλικκάς: Λύσεις στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου
Σε παρουσίασή του στο συνέδριο ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) Ανδρέας Πουλλικκάς αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος ως απομονωμένο σύστημα ενέργειας.
Αναφερόμενος στις λύσεις είπε ότι αυτές περιλαμβάνουν την αύξηση της ευελιξίας του ηλεκτρικού συστήματος με την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρισμού, την παραγωγή ηλεκτρισμού από τεχνολογίες που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο και είναι ευέλικτες, εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης, προώθηση της ηλεκτροκίνησης, εγκατάσταση διασυνδέσεων με την εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού της Ευρώπης όπως είναι το EuroAsia Interconnector και η μετάβαση προς την οικονομία του υδρογόνου.
Αναφέρθηκε παράλληλα στο μοντέλο στόχο για την αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο που αναμένεται να εφαρμοστεί περί τα τέλη του έτους, σημειώνοντας ότι η πρόκληση είναι η ενσωμάτωση των ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρισμού λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο το κόστος αλλά και την αξιοπιστία του συστήματος.
Εξέφρασε επίσης την εκτίμηση ότι η Κύπρος μπορεί να θέσει φιλόδοξους στόχους μέχρι το 2060 για τη μείωση των θερμοκηπιακών αερίων μέχρι και 100% νοουμένου ότι θα υπάρχουν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις μέχρι 80% και χρήση ΑΠΕ μαζί με χρήση συστημάτων αποθήκευσης και υδρογόνο.
Από πλευρά του ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) Αντώνης Αντωνίου ανέφερε ότι η ΟΕΒ στηρίζει με κάθε τρόπο την ανάπτυξη των ΑΠΕ, αναφέροντας ότι προς την κατεύθυνση αυτή απαιτούνται ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.
Ανέφερε ακόμα ότι η ενεργειακή μετάβαση σε μια πιο πράσινη και λιγότερο ρυπογόνα οικονομία αποτελεί πλέον αναγκαιότητα και όχι επιλογή.
