ΚΥΠΕ
Η Κυβέρνηση θα παραμείνει σταθερά δεσμευμένη στον στόχο πάταξης του φαινομένου της βίας σε συνθήκες πολέμου, ανέφερε η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, Τζόζη Χριστοδούλου, απευθύνοντας χαιρετισμό στην εκδήλωση «Ο βιασμός ως όπλο πολέμου: Η περίπτωση της Κύπρου και η Διεθνής Νομική Πτυχή» με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας για την εξάλειψη της Σεξουαλικής Βίας στο πλαίσιο Ενόπλων Συγκρούσεων.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, όπως είπε η κ. Χριστοδούλου, το 2023 καταγράφηκαν 3.688 περιπτώσεις σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο συγκρούσεων, αντανακλώντας μια δραματική αύξηση κατά 50%, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. «Στο 95% των περιπτώσεων τα θύματα ήταν γυναίκες ή κορίτσια και στο 5% άντρες ή αγόρια», ανέφερε, σημειώνοντας ότι η σχετική έκθεση περιλαμβάνει μόνο τις περιπτώσεις βίας που καταγγέλθηκαν και δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική εικόνα, αφού χιλιάδες περιπτώσεις παραμένουν άγνωστες.
«Τα πιο πάνω στοιχεία του ΟΗΕ καταδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για κινητοποίηση και ανάληψη συντονισμένης δράσης ανά το παγκόσμιο, τόσο για την πρόληψη της βίας όσο και για την αποτελεσματική διαχείριση των περιπτώσεων όπου επισυμβαίνει», τόνισε.
«Για τη χώρα μας, που έχει τη δική της τραγική εμπειρία βίας ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής του 1974, αποτελεί καθήκον και υποχρέωσή μας να συμβάλουμε στη διεθνή προσπάθεια εξάλειψης του φαινομένου», επεσήμανε.
«Ενσωματώνοντας την έμφυλη οπτική στην εισβολή του 1974 πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι ιστορίες και μαρτυρίες των γυναικών έχουν αποσιωπηθεί από ολόκληρο το κοινωνικό-πολιτικό μας σύστημα», είπε η Επίτροπος, προσθέτοντας ότι «γυναίκες έπεσαν θύματα βιασμού και σεξουαλικής βίας, θυματοποιήθηκαν ξανά από την κοινωνία, η οποία τις αντιμετώπισε τιμωρητικά με αποκλεισμό και διακρίσεις».
«Οι μαρτυρίες των γυναικών δεν ήταν εύκολο να κατατεθούν –και συνεχίζει να μην είναι εύκολη διαδικασία– αφού η επίπτωση θα ήταν ο στιγματισμός, ο κοινωνικός αποκλεισμός, όπως επίσης ήταν και ο αποκλεισμός από γάμο. Παρά τις επιπτώσεις, κάποιες είχαν βρει τη δύναμη και μαρτύρησαν τη βία που είχαν υποστεί», συμπλήρωσε.
«Κατά τη διάρκεια της εισβολής είχαν δημιουργηθεί στρατόπεδα κράτησης γυναικόπαιδων στα χωριά της Επαρχίας Αμμοχώστου Βιτσάδα, Μαραθόβουνο και Γύψου. Εκεί, σύμφωνα με μαρτυρίες, διαπράχθηκαν συστηματικοί βιασμοί από τον τουρκικό στρατό», σημείωσε η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων. «Ανήλικα κορίτσια, γυναίκες, αλλά και ηλικιωμένες είχαν υποστεί σεξουαλική και άλλη βία ως ένα καλά οργανωμένο σχέδιο από την πρώτη ημέρα απόβασης του τουρκικού στρατού. Εκατοντάδες ήταν και οι εκτρώσεις που μαζικά διενεργήθηκαν το δεύτερο μισό του 1974 στην Κύπρο», προσέθεσε.
«Σύμφωνα με μαρτυρίες γιατρών, οι οποίες καταγράφονται και στο βιβλίο του Χρύσανθου Χρυσάνθου «Ο άλλος πόλεμος των γιατρών το 1974», εκατοντάδες βάναυσα κακοποιημένες γυναίκες έμειναν έγκυοι ως αποτέλεσμα βιασμών. Χρειάστηκε να ψηφιστεί ειδική νομοθεσία προκειμένου να μπορέσουν να προχωρήσουν σε άμβλωση», είπε η κ. Χριστοδούλου.
Το 2015, και χάρη στην τότε Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Σκεύη Κουκουμά, αποφασίστηκε από την αείμνηστη Υπουργό Εργασίας, Ζέτα Αιμιλιανίδου, η παραχώρηση επιδόματος ύψους 1.000 ευρώ μηνιαίως σε γυναίκες «παθούσες της τουρκικής εισβολής», σύμφωνα με τον «περί παθόντων νόμο», σημείωσε η Επίτροπος.
Εν συνεχεία ανέφερε ότι η Κύπρος ως παθούσα έχει υποχρέωση να συμβάλει στην εφαρμογή σχετικών ψηφισμάτων όπως και του Ψηφίσματος 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια».
«Το Γραφείο της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, με πρωτοβουλία της τέως Επιτρόπου Ισότητας, Ιωσηφίνας Αντωνίου, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών, στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην εξωτερική πολιτική, ανέλαβε την παρακολούθηση και τον συντονισμό της υλοποίησης του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την εφαρμογή του Ψηφίσματος 1325», επεσήμανε η Τζόζη Χριστοδούλου.
Το Σχέδιο Δράσης, όπως εξήγησε, έχει διαμορφωθεί με στόχο μια συνεκτική οριζόντια πολιτική που δημιουργεί τη βάση για συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, με στόχο την παροχή ουσιαστικής προστασίας σε κορίτσια και γυναίκες και προς αυτό τον στόχο το Γραφείο μας συνεργάζεται με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία και Αρχές.
Αναφερόμενη στις δράσεις που, με τη συνεργασία των αρμόδιων φορέων, έχουν ολοκληρωθεί ή επίκειται η υλοποίησή τους, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων σημείωσε ότι εκπονήθηκε Οδηγός Συμπεριφοράς για το προσωπικό που υπηρετεί σε στρατιωτικές και πολιτικές αποστολές αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων και των γυναικών που υπηρετούν στον Στρατό κατά τη διάρκεια συγκρούσεων, ειρηνευτικών διαδικασιών και περιόδων οικοδόμησης και διατήρησης της ειρήνης.
Είπε ακόμη ότι δημιουργήθηκε από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς Στρατιωτικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο για θέματα φύλου, προσθέτοντας ότι η Υπηρεσία Ασύλου εισήγαγε ειδικό έντυπο για εντοπισμό ευάλωτων ομάδων, όπως γυναικών που έπεσαν θύματα βίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης, ακρωτηριασμού γεννητικών οργάνων.
Τον επόμενο μήνα, είπε η κ. Χριστοδούλου, αρχίζει η εκπαίδευση λειτουργών «πρώτης γραμμής» στο πλαίσιο των διαδικασιών φιλοξενίας ατόμων που χρήζουν προστασίας, με στόχο την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα αντιμετώπισης περιστατικών βίας.
«Σε διεθνές επίπεδο, η Κυπριακή Δημοκρατία συμμετέχει στην ομάδα χωρών-δωρητών του UN Women για την υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Δράσης της Ιορδανίας στο πλαίσιο εφαρμογής του Ψηφίσματος 1325», ανέφερε η Επίτροπος, επισημαίνοντας ότι η Κύπρος ανέλαβε από τον Ιανουάριο 2024 μέχρι τον Απρίλιο την Προεδρία του Φόρουμ Συνεργασίας για την Ασφάλεια (FSC), του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) που ασχολήθηκε, μεταξύ άλλων, με το θέμα «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην εκπλήρωση των πολιτικό-στρατιωτικών δεσμεύσεων και δραστηριοτήτων του ΟΑΣΕ.
Καταληκτικά, η κ. Χριστοδούλου μετέφερε τη διαβεβαίωση του Προέδρου της Δημοκρατίας ότι η Κυβέρνηση θα παραμείνει σταθερά δεσμευμένη στον στόχο πάταξης του φαινομένου της βίας σε συνθήκες πολέμου, καθώς θεωρεί ότι αυτό δεν αποτελεί μόνο μια εγκληματική, τραυματική συμπεριφορά σε ατομικό επίπεδο των θυμάτων, αλλά και όνειδος για τη σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία.
